Shillong, Rymphang:
Ha kane ka kynti ba mynta, ka dei ka rynsan ‘social media’ kaba pynphriang sted bha ïa ki khubor ha manla ki minit ha uwei-pa-uwei u briew. Ka dei shisha ka juk jong ka ‘social media’ namar ka la synshar ïa manla uwei-pa-uwei u briew. Hynrei, ka jingkylli kaba mih ka long, haduh katno kane ka juk jong ka social media kan ktah shisha ïa kane ka MLA ilekshon 2023 ka ban sa long shen ha ka 27 tarik u Rymphang 2023.
Ka bynta (role) bad ka jingktah (impact) jong ki ‘social media’ ka treikam bha ha kito ki ri kiba la shai (developed countries) bad kumjuh ruh ha kito ki briew kiba la nang la stad bad kiba la shai ka jingmut jingpyrkhat (educated and intellectual people). Ha ki briew kiba dang dum ka jabieng bad dang duna ka bor pyrkhat pyrdaiñ jongki, ka ‘social media’ ka kylla long tang ka kamkai bad kam pynbyrngia ïa ki. Kiba dang tlot ka rukom pyrkhat, ka pisa, ki tiar ki tar ïoh ei, ki ktien pynbiej laiphew jait kin dang shah pynngop hi ha ki briew u kyrtong khamtam ki nongtrei ba napoh jong u (internal agents). Kum kine ki briew ym don dawai ban pynkoit ïa ka jingshah teh mraw jongki ha ki kheiñ Blei ïa u kyrtong jongki bad ka seng ba ki la ngat.
Mynta ka sien, ngin ïohi shisha haduh katno ki briew kin stad shisha ban jied bad pynkylla khongpong ïa ka synshar khadar hapoh ka jylla jong ngi. Ngi la ïohi lyngba ki ‘social media’ ba ki Myntri jong kane ka sorkar MDA kaba bat ïa ka jingsynshar ha kine ki san snem ba la dep ki ïai kop bad kyrhuh ba kin jop suk biang ïa kane ka ilekshon 2023 da kaba suk eh, hynrei ki ‘social media’ pat bun kim pdiang shuh ïa ka rukom treikam jong kane ka sorkar MDA mynta (anti-incumbency waves). Kiba bun ki paidbah bym don liang satia sha kano kano ka seng ki kwah noh ka jingkylla kaba thymmai. Kim kwah shuh ba kijuh shi kijuh ki briew kin synshar da kijuh shi kijuh ki rukom treikam da ki phew phew snem mynta. Lada kane ka dei ka jingkwah bad angnud shisha ki paidbah nongshong shnong kumba ka paw ha ki ‘social media’, ka jylla jong ngi khlem artatien kan wan shisha ka jingkylla da ka rukom treikam kaba thymmai da ki ‘riew thymmai shisha. Ka risol MLA ilekshon ruh kan kylla khongpong shisha khlem poi pyrkhat (surprised and unexpected result) ha ka 2 tarik Lber 2023 kaba dei ka sngi ñiew vote ha ka jylla jong ngi.
Hadien ka 2 tarik u Lber 2023, lah ban bishar bad ïohi shisha ïa ka jingstad, ka jingshemphang bad kumjuh ruh ïa ka jingbiej bad jingtlot ki paidbah. Kin don ki constituency kiba la kheiñ bad ñiew ïa ki kum kiba la shai, hynrei kin sa pyni pat da ki kam ba ki dang biej bad dang sahdien ha ka jingmut jingpyrkhat jongki. Don pat ki constituency kiba la kheiñ biej bad kheiñ troiñ, hynrei kin sa pyni pat ba kin long pynban kiba la shai bad la ïaid shakhmat ha ka rukom pyrkhat pyrdaiñ jongki. Lah ruh ban bishar, hato, stad u nongsor ne stad u nongkyndong ban jied ïa la ki nongmihkhmat paidbah. Haduh katno ki nong Mawlai kin pyni bad pynshisha ba ki dei ki nong Mawlai ba shisha. Ki nong Mawkhar Jaïaw pat, ki lah ne em ban pynshisha ba ki dei shisha ka jabieng jong ka ri Khasi-Jaiñtia’ kumba ki ju sin mynshwa. Kumjuh ruh ka Laitumkhrah ka dei shisha ne em ka constituency kaba la nang la stad jong ka sor Shillong. Kumjuh ruh ka thaiñ ri War Mihngi (Pynursla Area) ki lah ne em ban pynshisha ba ki dei shisha kita ki ‘riew thma kiba la stad bad ba la shai’ (war people). Sa peit ruh sha ri Jaiñtia ka dei shisha ne em ka ri u Woh Kiang Nangbah bad ki Eastern West Khasi Hills kum ka ri jong u Tirot Sing bad ka West Khasi Hills pat kum ka ri u Syiem Wickliffe Syiem. Tang bakla jied, ngin kylla nongdie ri hi da lade ïa lade. Ngin kylla mynder hi ha la ka jong ka ri. Ngin kylla nongthoh dieng jongno-re-jongno. Ngin ïai long ki mraw ha la ka jong ka ri. Kumba ju ïai pynkynmaw man ka por ïa ki kyntien u John Milton:.
Kyndit, ïeng joit, ne jot syndon noh thiaw.
