Rymphang:
Ha man la ka ilekshon, ki ju don ki jingïakren haba ïadei bad ki mat kiba ktah kyllum ïa ki nongshong shnong la ka dei ïa ki mat kiba ktah ïa ka ri baroh kawei, ne kiba ktah tang ïa kano-kano ka Jylla ne kynhun jaitbynriew. Ha ka ilekshon MLA ha u snem 2018, ki seng saiñ pyrthei ha Meghalaya ki la kren kynthoh bha khamtam ïa ka Bharatiya Janata Party (BJP) halor ka jingkhang ban shohdoh bad bam dohmasi ha kiwei ki Jylla kaba la leh katkum ka aiñ kaba la mynjur da ka Ïingdorbar Thawaiñ jong kano kano ka Jylla. Kiba bun ki seng saiñ pyrthei ha Meghalaya, lehse namar kim pat ïa ithuh ithaw bha, bad ki dang kheiñ nongwei ïa ka BJP, ki la ther ha ban da biang ïa kane ka seng ka bym don MLA wat tang uwei ruh hashwa ka ilekshon MLA, 2018.
Hynrei tang shu kut ka ilekshon, baroh ki seng saiñ pyrthei, lait noh ka Congress, kiba la ther ha ka por ba ïalap ilekshon ïa ka BJP namar ka aiñ ba khang ïa ka dohmasi, ki la kylla long pynban ki bahaïing bahasem hapoh ka Sorkar kaba thymmai, kata, ka Sorkar Meghalaya Democratic Alliance, kaba la thaw ha ka 6 tarik Lber, 2018. Ka BJP kaba la ïoh tang 2 ngut ki MLA ha u snem 2018, ka la pynpaw syndon sha ka pyrthei ba dei maka kaba donbynta ban thaw ïa ka Sorkar MDA lyngba u nongïalam ba bun buit bha, u Dr Himanta Biswa Sarma ban pynduh thaw Sorkar ïa ka Congress.
Kumta ka mat kaba ïadei bad ka dohmasi ruh ka la kynjah noh khamtam na ka liang kito ki seng saiñ pyrthei kiba thaw lang ïa ka Sorkar MDA. Ha ka por ba ka Assam ka la wanrah ïa kawei ka aiñ kaba tip kum ka Assam Cattle Preservation (Amendment) Act, 2021 ka la don ka jingpan jingpynshai la kane ka aiñ kan ktah ne em ïa ka jingwanrah masi sha Meghalaya namar ki masi kiba wanrah na Bihar bad kiwei ki Jylla ki hap ïaid lyngba ka Assam. Ka Assam ka la wanrah ïa katei ka aiñ da kaba aidaw ba ka dei kawei na ki lad ban khanglad ruh ïa ka jingshalan masi tuh sha Bangladesh lyngba ki Jylla ka Thaiñ Shatei Lam Mihngi kynthup ïa ka Meghalaya kaba don markhap bad ka Bangladesh, nalor ka Assam. Kane ka mat dohmasi ka la shu kut noh ha ka jubab ba ym don jingktah ei ei wat lada ka don ka aiñ ha Assam, bad lada ka Jylla kam thaw aiñ ban khang ïa ka dohmasi, ym don kiwei pat kiba lah ban khang. Ki Jylla kum ka Madhya Pradesh, Bihar, Uttar Pradesh bad katto katne kiwei pat ki la khang pyrshah ban shoh masi ban bamdoh.
Mynta ki seng saiñ pyrthei kiba donlang ha ka Sorkar MDA, kim da kren shuh ïa ka mat dohmasi lyngba ki rynsan ïalap ilekshon, hynrei kaba ki kham pynheh sur ka dei ka mat Inner Line Permit (ILP). Ki la ngiat sha ka BJP kaba ïalam ïa ka Sorkar Pdeng ha Delhi ba ïa ka mat ILP ym shym la leh ei ei da ka Sorkar Pdeng haduh mynta wat haba la dep mynjur ïa ka rai (resolution) da ka Ïingdorbar Thawaiñ ka Jylla ban pyntreikam noh ïa ka ILP. Ka BJP ha kane ka ilekshon ka la buh kyrtong syndon ha baroh 60 tylli ki konstitwensi, bad ka don jingkyrmen ba da ka jingwan ïasoh katto katne ngut ki MLA na kiwei pat ki seng, kan kham ïarap ïa ka ban ïoh rung ha kiwei pat ki konstitwensi kiba la don lypa ki MLA, ym kum ki konstitwensi kiba hap ban pynïakhun da ki kyrtong kiba thymmai. Mano napdeng ki seng saiñ kiba ïakhun ïa ka ilekshon ki ban kham ïoh bun ngut ki MLA ha une u snem 2023, bad kiba kumno ki briew ki ban shahjied, ka dei ka jingkylli kaba ngin sa ïa tip baroh ha ka sngi ñiew vote. Lada kano kano ka seng kan ïoh kham bun ki MLA, ka jingkylli ka long, hato dei namarba ki biang ki mat treikam bad ki nongrim kiba sngew ïahap ki paidbah, ne dei na kadaw kiwei pat ki bor bad jingpynthame?
