Ka jylla ka la ïoh ïa ka sorkar bapura ha ka Sngi Ba-Ar kaba dei ka sngi Pyllun Bnai katkum ka almanak Khasi da ka jingbam smai jong u Myntri Rangbah lem bad ki 11 ngut ki Myntri ha Raj Bhavan ha ka jingsakhi lang jong u Myntri Rangbahduh ka Ri, u Myntri Korbar Ri, bad kiwei ki kynrem ki lyndan. Ka long ka sngi ka ban sah kynmaw namar ka dei ka sien banyngkong ba u Myntri Rangbahduh ka Ri un wan ban sakhi ïa ka jingbam smai jong ki Myntri ha Meghalaya. Mynta, kata ka aïom lehkmen ka la poi noh sha kaba kut bad ka sorkar ka dei ban sdang ban treikam noh katkum ki jingkular kiba ka la buh hakhmat ki paidbah ha ka por ilekshon. Ngim tip la kane ka sorkar synrop kaba don lang ka NPP, UDP, BJP, HSPDP, PDF bad ki arngut ki MLA khlem seng kan pynmih ne em ïa kata ka ‘Common Minimum Programme’ lane ka mat treikam ka ban kynthup ïa ki jingkular kiba kine ki seng ki la khlei sha ki paidbah hashwa ka sngi thep ‘vote’. Kata kan shong ha ka jingstad jong kane ka sorkar bad ki nongïalam watla ka ju long ka rukom ba ki sorkar synrop ki buh ïa ka ‘Common Minimum Programme’ ka ban long kum ka nongïalam lynti na ka bynta ka sorkar hashwa ba kan wanrah ïa kino-kino ki aiñ lane ki kpait saiñ kam.
Ki paidbah ki la hap ban pdiang beit noh ïa kane ka sorkar MDA 2.0 da ka jingkyrmen ba kan leh bha na ka bynta jong ki khlem da peit shiliang khmat. Na ka liang u Myntri Rangbah, Conrad K. Sangma, u la ong ba ka sorkar MDA 2.0 kan pyndep ïa ki kam kiba la sdang da ka sorkar MDA 1.0. Ngin sa hap ban ïa ap kiei kita ki kam kiba ka sorkar thymmai kan leh. Ka NPP kumba ka long mynta ka don ha ka bor kaba khlaiñ bad ym shuh kum ka sorkar MDA 1.0. Ha kato ka por, ka dang hap ban shah shkor ïa ki seng saiñpyrthei kiba ïatreilang haduh ba u Myntri Rangbah u la hap ban knieh noh wat ïa ki tnat treikam na uwei u Myntri. Ka por kan sa batai ïa kiei-kiei bad ngi kyrmen beit ba ka jingbha jingmiat kan wan na ka bynta ka jylla bad ki nongshong shnong.
Sngew sahnud pat ba lehse kan ym don shuh kano kano ka jingtohkit kaba khlaiñ ha kaba ïadei bad ki jingshah kynnoh bamsap bamngem jong ka sorkar MDA 1.0. Kito baroh kin shu kut noh kumto. Wat ka BJP kaba la kynnoh lyngba u Myntri Korbar Ri, u Amit Shah, ka la ong ba ka Meghalaya ka wan hakhmat duh ha ka bamsap bamngem ha ka Ri, mynta ka la don lang ha kajuh ka sorkar kaba shu pher tang malu mala na ka sorkar kaba la leit noh. Kum ki paidbah ngi don ka hok ban tip la kita ki jingkynnoh bamsap bamngem ïa ka sorkar MDA 1.0 ki long kiba shisha ne ki dei tang ki jingkynnoh lamler. Ban pynshisha, dei sa tang ka jingtohkit da ka CBI bad kiwei pat ki kynhun tohkit jong ka Sorkar Pdeng. Tangba ngim don jingkyrmen shuh ba kan don ka jingkhyllie ïa kita ki kam kiba la dep leh ne khlem leh ha ki san snem kiba la leit noh bad ki la shah tap lut kumba tap da ki nep kup kumba la don ki kyrtong ha ka por ilekshon kiba la sam sha ki paidbah bad kiba ki paidbah ruh ha ki katto katne ki jaka ki la pdiang bad ai jingjop ïa kita ki kyrtong.
Shu rukom, ka la shu long lehnohei ïa ki nongïalam BJP, ki nongwad jingtip lyngba ka aiñ RTI Act, 2005 bad kiwei kiwei kiba la mih shakhmat ban kynnoh ba ka don ka jingbamsap bamngem ba la leh da ka sorkar MDA 1.0. Kiba la kham pynheh tyngam bha ban kynnoh bamsap ïa ka sorkar MDA 1.0 ki dei ki nongïalam ka BJP. Mynta pat ka paw ba kato baroh ka dei tang ka jingleh skit ba lyngkot bad ka bym don jingmut haei haei ruh. Kito kijuh ki nongïalam ka BJP kiba kynnoh bamsap ïa ka sorkar MDA 1.0 ki la kiew lang ha ka bos MDA 2.0 bad wat u Myntri Rangbahduh bad u Myntri Korbar Ri ki la wan ban pynskhem ïa kane ka bos. Ngin ïakren shuh sa ïa kaei pat? Nangne shakhmat, kino kino ki seng saiñpyrthei bad ki nongïalam jong ki kiba don ha kajuh ka sorkar kim dei shuh ban pynthame ïa ki briew da kaba pynmih ïa kiba kum kitei ki jingkynnoh bamsap bamngem. Ynnai pynbiej shuh namar ngi sngewthuh ba kam poi shano shano bad kan ym don ka jingtohkit wat tang da u pulit langrut ruh.
Ïa ki paidbah ngim don eiei ban ong namar ki la dep ban jied bad ki la ïoh ïa ka sorkar. Kiba bun ki la jied biang ïa ki seng kiba don ha ka sorkar MDA 1.0 bad namarkata, kim dei ban ïa sngewkyndit than haba la wan da ka sorkar MDA 2.0. Ïa kiba khlem don bynta ban jied ïa ki seng jong ka MDA 2.0, kin hap ban pdiang noh ïa ka rai jong kiba bun ryngkat ka jingkyrmen ba ka sorkar kan trei shitom na ka bynta jong baroh lang khlem da kheiñ ne thew ïa kaei kaba la dep ha ka ilekshon. Shisien ba la don ha ka sorkar ka mut ka sorkar ka dei ban long lang na ka bynta kiba jied bad kiba khlem jied ïa ka. Lada noh ka pyrla sha tang kiba jied ïa ka sorkar, ka mut kam dei shuh ka sorkar kaba la bam smai katkum ka Riti Synshar jong ka Ri. Ha ka jingjop, dei ban long kiba sngewnguh bad sngewrit bad ha ka jingshah rem, dei ban long kiba don ka mynsiem ban pdiang. To ngin shu ïa kyrmen ïa kaba bha.
