Pher ka MDA 2 na ka MDA 1, bat hi lut ka NPP ïa ki kam bakongsan

Ki paidbah ki don bun bah ki jingkhmih lynti na kane ka sorkar bad ki Myntri.

Ka jingbate kam jong u Myntri Rangbah Conrad K Sangma ïa ki Myntri ha ka sorkar MDA 2.0 ka pher bak-ly-bak na kaei kaba long ha ka sorkar MDA 1.0. Ngi ïohi ba ha kane ka sorkar ba mynta, kiba bun ki kam bakongsan la bat hi da u Myntri Rangbah bad ki Myntri kiba dei na ka seng NPP. Kiwei pat ki seng kiba la pynïasoh bad kane ka sorkar ki la shu ïoh ïa ki kam ki bym da kongsan haduh katta-katta. Kane ka pyni ïa ka jinglong khlieh ka NPP ha ka sorkar synrop MDA 2.0 hadien ba ka jingjop jong ka, ka la kiew bha ha ka ilekshon. Ha ka MDA 1.0 pat, ka NPP ka la kham leh rit da kaba pynduna ïa ki Myntri na ka seng bad da kaba ai lang ïa ki kam bakongsan sha ki paralok ba ïatreilang. Hynrei ha ka jingim ka ju long kumta: haba dang donkam ïa kiwei, hap ban pynbiang lut nadong shadong, haba ym donkam shuh, ai ïa ki tang ka nam ba la ai.

Ki paidbah ki don bun bah ki jingkhmih lynti na kane ka sorkar bad ki Myntri. Ki mat bakongsan kum ka pule ka dangle, ka koit ka khiah, ka shongsuk shongsaiñ, ka jingtih marpoh khyndew, ka jingpynroi ïa ki nongkyndong, ka bording ilektrik, ka jingshna ïa ki lynti syngkien, ka jingpynbiang umbam umdih kin hap ban ïoh ïa ka bhah tyngka kaba kham biang khnang ba ki paidbah kin ïoh jingmyntoi. Ïa ka jingbhah tyngka sha kine ki tnat yn sa tip ha ka sngi ba u Myntri Rangbah un wanrah ïa ka Mang Tyngka jong u snem 2023-24 ha Ïingdorbar Thawaiñ ha ki khyndiat sngi ban wan. Ka sorkar ka dei ban wanrah ruh ïa ka kpait saiñ kam kaba shai kumno ban ïakhun pyrshah ïa ka jingduk jingkyrduh. Watla kam pat don ka khanasamari lane ka sorjamin ba tikna ban tip katno tylli ki don ki longïing baduk ha ka jylla, ka jingwan lynshop ka khlam COVID-19 ka la pynkha ïa ki briew kiba duk ba kyrduh ha kylleng ka jylla.

Katba nang ïaid ki sngi, ngi ïohi ïa ka jingshah ktah ki samla bad ki khynnah ha ka jingdih drok. Watla ki pulit ki pyrshang ban teh lakam ïa ka jingkhaïi drok, hynrei ngi shem ba ka long kaba jynjar ban khanglad shi syndon ïa ka jingwan poi ki jingdih pynbuaid ki bapher bapher. Ka tnat pulit hapoh ka jingpeit jong u Symbud Myntri Rangbah, Bah Prestone Tynsong, ka dei ban kham trei tyngeh ha ka jingïakhun pyrshah ïa u drok khnang ban ïada ïa ki samla bad ki khynnah. Ka tnat syntiat ka dei ban khlaiñ bad ka dei ban don ka jingïatreilang kaba jan hapdeng ki tnat pulit ha ka thaiñ Shatei Lam Mihngi bad ki tnat syntiat ka Sorkar Pdeng. Kane ka sorkar bathymmai ka dei ban leh da kaba tyngeh namar kam i long shngaiñ shuh. Da ki spah ngut ki samla ki ngop ha u drok la ka dei ha sor ne ha nongkyndong. Lada ym lah ban leh da kaba tyngeh, shisien ka sngi kan sa poi ka por ba jan baroh ki samla kin kylla long ki briew ki bym lah ban ai ïa kaba tam sha ka imlang ka sahlang.

Sa kawei pat ka mat kaba u Bah Prestone un hap ban shimkhia ka dei halor ka jingmaramot ïa ki surok ha kylleng ka jylla. Ha kine ki san snem ba la leit noh, ka sorkar MDA 1.0 ka la lah ban pyntrei ïa ki surok thymmai. Hynrei ki dang don ki shnong kiba dang hap mad ïa ka jingsniew surok lane ka jingbym don surok rong. Ki surok kiba don ha sor ruh ki la donkam ïa ka jingmaramot namar la i shyrkhei tang ban peit ruh. Ka jingsniew palat ki surok ka long ruh ka daw kaba wanrah ïa ka dheng kali ha kylleng ki jaka namar ki nongñiah kin hap ban ïaid suki jai. La donkam ban leh eiei noh mardor hashwa ba ka kam kan nang sniew. Kumba ka NPP ka la kular sha ki paidbah ha ka por ilekshon ba kan leh kham bha mynta ka sien, ka dei ruh ban pyni da ki kam kiba radbah.

Sha nongkyndong, ka sorkar ka dei ban phai khmat bha namar kiba bun ki jingdonkam bakongsan kim dei ha sor. Ka pule ka puthi ha nongkyndong ka dei ban kiew irat namar ha kine ki snem ngi ïohi ba ka jylla ka la nang hiar arsut ha ka jaka ba kan kiew arted. Ka long ka jinglehraiñ ïa ka jylla bad ïa ki nongshong shnong ban tip ba ka Meghalaya ka don sha trai ha ka pule ka puthi ha ka jaka ba kan kiew sha kliar. U Myntri ka tnat pule puthi, u Rakkam A Sangma, u dei uba wan na ka konstitwensi nongkyndong bad ha kajuh ka por u la ju long teng u nonghikai. Lehse un tip kham bha ïa ki jingeh jong ki jaka pule kiba don ha nongkyndong, bad ngi kyrmen ba un ïalam lynti lem ïa kane ka tnat kaba don hapdeng ka kynrum kynram la bun snem. Ngi donkam ïa ki jaka pule bad ki nonghikai bakynsai khnang ba ka jylla kan nang kiew shaphrang. Haba tlot ha ka pule ka puthi, kiei kiei baroh ki tlot bad ki hiar arsut lut.