Shillong, Lber 23:
Kumba ju long ha ki snem kiba la leit noh, ka mang tyngka jong ka Jylla na ka bynta u snem 2023-2024 ka dei kaba kham bun ka jingpynlut ban ïa ka jingïoh, ha kaba u Myntri Rangbah u Conrad K Sangma uba peit ïa ka tnat pla tyngka u la wanrah ïa ka mang tyngka kaba ka jingïoh ka long T. 19,442 klur, katba ka jingpynlut ka long T. 21,034 klur, kaba mut kane ka mang tyngka ka dei kaba duna ka pisa da T.1,592 klur.
Ka mang tyngka jong ka Jylla kam pat ju don kaba tam ka pisa, hynrei ka dei beit kaba duna pisa. Ha u snem 2022-2023, ka mang tyngka jong ka Jylla ka dei kaba duna pisa da T.1,849 klur.
Haba wanrah ïa ka mang tyngka ha ïingdorbar, u Conrad u la ong ba ka jingpynlut baroh kan long T.22,022 klur, hynrei khlem da kheiñlang ïa ka jingsiew ïa ki ram kaba T.988 klur, ka jingpynlut ka long T. 21,034 klur.
Halor ka jingïoh, u Conrad u la ong ka jingïoh baroh kan long T. 21,781 klur, hynrei khlem da kheiñlang ïa ka jingshimram kaba long T.2,339 klur, ka jingïoh baroh kan long T.19,442 klur.
Kane ka jingduna pisa ha ka mang tyngka da T.1,592 klur ka long kumba 3.42 per cent jong ka Gross State Domestic Product (GSDP).
Ha ka jingkren sdang jong u hashwa ban poi sha ka mang tyngka, u Conrad u la pynpaw ka jingsngewnguh ïa baroh ki nongshong shnong ka Jylla kiba ai ka jingshaniah ïa ka Sorkar bad kiba bynshet ruh ïa ka jingkitkhlieh kaba long kum ka sakhi namar ki sienjam kiba ka Sorkar ka la wanrah ban ïohi ïa ki jingkylla ha ka jingim ki nong Meghalaya ha kine ki san snem ba la leit.
Haba kren shaphang ka Sorkar MDA-II, u Myntri Rangbah u la maitphang katto katne ki jingpeit jngai na ka bynta kine ki san snem ban wan, kita ki long, ban kyntiew arshah ïa ka GSDP kata sha ka T.80,000 klur haduh ban poi u snem 2027-2028 da kaba kham kyntiew ha ka rukom pynlut bad jingbei pisa na ki kynhun shimet lyngba ka khaïi, kam jngohkai, bad ka jingkham heh ka dor ha ka rep ka riang.
U la ong ba na ka bynta ki samla, ka Sorkar ka don ka thong ban thaw 5 lak tylli ki lad ïoh kam da kaba kham pynleit jingmut ruh ïa ka rep bad kiwei ki tnat kiba ïajan bad ka rep, ki lad ban seng kam bad kyntiew ïa kam jngohkai, nalor ki lad lyngba ka jingshakri lyngba ki kor ki bor.
Nalor ka jingtei ïa ka nongbah Shillong kaba thymmai bad pynlong kum ka jaka pdeng haba ïadei bad ka jingnang kiew bad ka jaka pdeng jong ka lariti (culture) ha ka thaiñ Shatei Lam Mihngi, bad yn kyntiew ïa ka jingbei pisa ban pynkylla dur ïa ka Jowai bad Tura kum ki jaka sor kiba nang kiew shaphrang.
U Conrad u kren ruh shaphang ka jingkyntiew ïa ki nongïalehkai naduh ki lad ai jinghikai pyntbit, bad ka jingtei ïa ki jaka ïalehkai, ka jingïada ïa ki khyllung naduh ba ki dang rit, ka jingpynkupbor ïa ki kynthei lyngba ki lad kamai bad Self Help Group.
U la ong ruh ba ka Sorkar ka kwah ban pynbha ha ka jinglah jong ka ban treikam, bad ka jingkhuid ha ka rukom treikam da ka jingdon ki kor ki bor, bad ka jingpynsuk haba leh ïa ki kam lajong, bad ban pynbha ïa ka rukom im ki nongshong shnong.
Shuh shuh u Myntri Rangbah u la ong ba ka jingkular ban pynlong ïa ka Meghalaya ka Jylla kaba rung ha ka kyrdan kaba 10 napdeng ki Jylla baroh ka dei thong kaba dei ban urlong la kumno kumno ha u snem 2032, u snem uba ka Jylla kn rakhe ïa ka jingdap 60 snem.
U Conrad u la kren ruh shaphang ka ktien Khasi bad Garo ba kin rung ha ka Khyrnit Baphra, nalor ka jingshimkhia ban lah noh ban pynbeit ïa ka jingïakajia pud bad ka Assam.
U Conrad u la ong ba kane ka mang tyngka ka dei na bynta ki paidbah ka Jylla bad u shim ba kane ka dei mang tyngka jong ki paidbah.
U la kren ruh shaphang ka jingshim ki lad ban pynlong ïa ki briew ka Jylla kiba koit bakhiah bad kiba suk bakmen lyngba ka jingwanrah ïa ki mat treikam bad ki prokram bapher bapher, nalor ka sienjam ban shim jingthew ruh ïa ka jingsuk jingkmen jong ka Jylla. U kren ruh shaphang kumno ban kyntiew ïa ki samla bad ka mang tyngka jong ki samla kaba la pynkiew na ka T.1,789 klur ha u snem 2022-2023 sha ka T.2,215 klur ha u snem 2023-2024.
