U Sumar Sing Sawian
Ngin ia peit shwa ia u dak E phareng. Ka kyntien kaba kham donkam bad ba ka pyrthei ka iabeh ka dei ka ENVIRONMENT :- ia kaba ha ka ktien Khasi ngi ong ka Mariang lane ka Meirisawkun. Ngin ia phai sha ka kot ba la thoh da u Rangbah Dondor Giri Nongkhlaw, ba la ai kyrteng “Ka Meirisawkun, Ki Skid Jingim Bad ka Deiriti.” La pynmih ha kane ka kot ia ka jingthoh KA MARIANG BAD U BRIEW, ba la thoh da u Rangbah S. T. Hamm, ba la pynmih ha ka ‘Syngkhong Jingtip’ Vol. No. 1, 2, 1958), kaba ong kumne :
Don aiu pat ha ka pyrthei kaba palat ban ia ka jing-itynnad? Don aiu pat kaba lah ban pynhun ia ka mynsiem lait na ka jingitynnad ?
Katno ka jingithiang haba peit ia ka sla pyrthei ha ka por pyrem dang step, ban iohi ia ki jaiñkup jingdeng ka mariang kiba la pynphuh pynitynnad da ki kjat lung jong ka sngi. Ki khmat kim ju ngiah ban shu peit sah ! U traw, u rshiang, u langñiuh, u prut, u lashing, ki ñiut ki ñier, ki syntiew ki skud ki dap ia ki lum ki them. Ki pynpaw ia ka jingim kaba thymmai kaba dap da ka jingkyrmen……
Phai pat sha ki khlaw. Kumba taplup da ka nep jyrngam kaba rben, Ki dieng ki siej, u phlang u kynbat. ki iaim iasan, ki ia jrong iasynter lang. Ki tnat bad ki kliar dieng ki iabyrhem, ki iathaiñ lang. Ki iapawai leh sngewbha haba pyrsad ka lyer. Ki sla ki ia kjit ia ka jingim na ka sngi, na ka lyer. Ki kah dum, ki pyntngen, ki pyn-sngem ia ka khyndew. Ki umpohliew ki kyrsoi kum ki sai rupa, na ka shyllipnud jong ki khaplum…….
Ki skei na ki bniap ki iamih bam hurlum, na ki syllei lyngkha, ki iawad ia u sohlait, u Sohkhyllam, u soh diengphing, u soh mylleng, ki sohjri, ki sohlymbaw, ban pyndap la ka kpoh…..
Haba nga peit pat sha ki them, nga iohi ki khie ki wah kiba tuid da ki um basngur khlir khlir. Ki dohkha ki iajngi sngewbha ha ki thwei Jylliew kiba klun ia ka syrngiew jong ka sahit bneng …… Ki khriang ki pynshad mareh ia ki um halor ki mawria, halor ki mawjlih haduh ban da thnam shaid baroh shilnger. Ki kshaid noh rymphai kumba thad jaiñ ki blei !
Ha ki lum phlang nga iohi lnger pa lnger da ka jingbhabriew suda. Ki Mawlong mawsohriew kiba mih kum ki thapbasim ha ka khmat jong u lum kim pynduna, hynrei ki nang pynpaw shuh shuh ia main bhabriew.”
Kumta ha katei ka jingthoh haneng, katno ka sngew myllung ia ka jingbatai aiu ka mut ka kyntien MA-RIANG. Shuh shuh sawdong sawpud sawkun ka Mariang, ngi iohi ia ka MEIRILUNG, kiba long ki jylli kiba rit kum ka sanngam, ka lngen, ka lnger, ka lwah, ka lhung, ki tyllong um ki ‘law bniap.
Na ka Meirilung, la sei pat ia ka METRISAN, kaba kynthup ia ki jingim, kum ki sim ki dohkha ha ki um, ki shapunai ki shapurong ba shong hapoh khyndew. Ki mrad bad jingthung kiba bun jait, ki phlang ki kynbat kiba don hapoh ka dymmiew, u syntai, ka pyrdi, ka them.
Na ka Meirisan ka wan pat ka MEIRILANG, ba don ki wahbah, ki lumbah ki sohmyndur, kiba don ha sla jong ka MEI RAMEW.
Kine baroh ki long namar kaba ka jingbatai katkum ktien ba pyrkhat Khasi ia ka ENVIRONMENT.
