U Sumar Sing Sawian
Uno uno u riew heh riew haiñ, ha ka kyntien Phareng ki ong NOBLE :- Ha ka kyntien Khasi ki ong u KYNTHEM U KYNJAI. Kata ka mut uno uno uba wan na ka ïing ba donburom surom, u briew uba shemphang, u kynja bakhraw batri. Bun sien ngi ju shem ia ka kyntien NATIONAL, kaba wan na ka kyntien Nation, kaba mut ka Ri. Ha ka kyntien Khasi, ka mut SHI TYLLUP RI land SATLAK KA RI. Ia kiei kiei kiba mih na ka Mariang, ki dei ka NATURAL RESOURCE, kum na ka um, ki dieng ki siej, ki mar poh khyndew. Ha ka kyntien Khasi, ki ong ka TLONG MARIANG. Katba ka kyntien NATURAL ka mut KUMBA KA LONG.
Kawei na ki kyntien ba donkam tam bad donkam bha ka dei NOUGHT lane ZERO ha ka kyntien Phareng. Kane ka kyntien ka thew ia u dak jingkheiñ. Kano kano ka Jaidbynriew kaba don la ka jong ka kyntien ia u Naought ne Zero, ka long bad ka dei ka Jaidbynriew kaba la iaid bad jam shakhmat, ka Jaidbynriew ba don la ka Juk SHAI,(Civilisation). Hynrei ha ka kyntien Khasi ym ju pyndonkam ia u Naught lane Zero, bad la shu sdang beit na uwei ar lai. Hynrei lada wad bad tih jingtip ka kyntien Khasi ia u Nought lane Zero ka dei u Lor. Kumta kum ha ka jing-ialehkai lah ban ong ba kata kata ka la jop da ki lai la LOI – 3 – 0.
U Bah Dondor Giri Nongkhlaw u la pynshai shuh shuh ia ka kyntien LOI, ha ka kot kaba u la thoh, “Ka Um Bad Ki Deiriti Ha Ka Meirisawkun,” ia kaba u la thoh kumne :-
“Wei Loi – Zero lane nought. Wei Loi ka long ka kyntien jong ka thwei. La ai kyrteng kumta da ki rawon, namar ba na kata ka thwei, ki brut lane ki khlem ngat ei ei. Ha ka ktien Maram “LOI,” ka mut thylli ne kaba suda, khlem ngat ei ei, ne bym don ei ei, kum haba bam ja suda khlem jyntah ki ong “Bam ja LOI.” Kumta namar ba ha ka kyntien Khasi ym ju pyndonkam ia u ZERO lane u Nought. kumta lah ban pyndonkam da ka kyntien LOI, ia kaba la don lypa ha ka tien Maram.
Kum ka Jaidbynriew Khasi, ka ksiar ka rupa ki long ki mar ba kordor khamtam haba shna ia ki mar kieng ki mar deng riam shad,ha ka kyntien Phareng ki ong NECKLACE – Ha ka kyntien Khasi pat u kpieng ba kordor tam u dei u KPIENG PAILA. Ka kmie ka ju khot ieid ia la i khun la jong kum i khun paila ksiar jongnga. Nalor u kpeing Paila Ksiar u don sa uwei u kpieng ba khot u MAIDULI KSIR, uba pyndonkam bha kum ha ka leh niam bad shad Sajer ha Ri Bhoi. La saiñ ia ka ksiar napdeng une u kpieng Maiduli, ha ka dur jong u Nai Sanmiet. Ki syiem Ahom, ki kheiñ kordor bha ia une u kpieng MAIDULI lane u MENJLI.
OFFERING ha ka kyntien Phareng, ka mut ka jingai da ka mon sngewbha. Ka jingai da kaba sngew burom bad da ka jingsngew nguh, khamtam ha kaba iadei bad ki rukom lehniam lehrukom, ia kaba ha ka kyntien Khasi ki ong AIBHET. Kane ka AIBHET, ka paw shai bad shynna ha ka Sngi Lyngka ha ka lehniam Pomblang bad Shad ka Hima Khyrim.
Kumta shwa ban pombliang, u Mawlieh bad u Mawshai, ki wan ban ai nguh ia ka Syiem Sad, da u kwai u tympew, u prah, u shang, u sying bad kiwei kiwei ki jing-thung kiba mih bad sei na ka Mei Ramew. Ka Syiem Sad ynda ka la pdiang ia kane ka nguh AIBHET, ka la ai shi klong ka ‘iadum ia u Lyngdoh Mawshai, bad u sa suit ha u Suitnia Longsyiem uba seng ia ka niam ka rukom, ban nang bha u BHET, u symbai u rnai, ki khun ki hajar ka Hima. Ia u Lyngdoh Mawlieh ka Syiem Sad ka ai kumjuh shi klong ka ‘iadum, bad u suit kumjuh. Nangta ki sa ia risa BHET khyndai sien khyndai wat. Tang dep ki dhulia ki sa ai ‘iadum ia u Mawlieh bad u Mawshai. Kumta la pynkhreh ia ka Duwan ka Dupat, ha khmat ka Ïing Sad, ba la kynton khadar lynnong ka dew saw, b an sdang ia ka jingkñia.
