Shillong, Ïaïong 05:
U muktiar ba la kham rangbah bad pawkhmat ka jylla, u Bah V.G.K. Kynta ha ka Sngi Balang u la ban jur ba ka Sorkar Jylla ka dei ban wanrah jingkylla ha kawei ka kyndon (‘Clause-D’) jong ka jingpynbna lane ka ‘Office Memorandum’ (OM) kaba kdew shai ba dei ban pyntreikam ïa ka ‘Reservation Roster’ naduh u snem 1972.
Halor ka jingkren kaba ong ba ym shym la pyntreikam ïa ka ‘Reservation Roster’, u Bah Kynta, haba ïakren bad ki lad pathai khubor, u la ong ba katei ka long kaba bakla namar u don ki byrta kiba naduh u snem 2022 kiba pyni ba ka la don ka jingpyntreikam ïa kane ka ‘Roster’ ha ka por ba ki tnat treikam sorkar ki la khot pynrung kam.
Ka jingkren jong u Bah Kynta ka long hadien ba ka Meghalaya High Court ha ka 3 tarik Ïaïong ka la kyntait ïa kawei ka mukotduma halor ka ‘Roster System’. Ka High Court ka la pynpaw ba kam don kano kano ka rai ban pyni naduh lano yn pyntreikam ïa ka ‘Roster System’ ha kaba ïadei bad ka thung kam thung jam katkum ka ‘Reservation Policy’ jong ka sorkar jylla.
Kane ka jingpyni na ka High Court ka la wan ha ka por ba ka la kyntait ïa kawei ka mukotduma lane ka Public Interest Litigation (PIL) ba la ai da u Greneth M Sangma pyrshah ïa ka sorkar jylla ha kaba ïadei bad ka ‘Roster System’.
Ha kajuh ka por, ka ïingbishar ka la pynpaw ba ka lah ba ieh ha ka Ïingdorbar Thawaiñ lane ka Assembly bad ha ka sorkar ban rai naduh lano yn pyntreikam ïa ka ‘Roster System’ ha kaba ïadei bad ka jingthung kam thung jam katkum ka Reservation Policy ka jylla.
“Kata ka mut ka jingkren jong nga, ka jingkren jong ka HYC, ka wan hajuh ba ka ïingbishar ruh ka ong ba ka dei ban don kata ka tarik pyntreikam ïa ka ‘Reservation Roster’. Ha nga hi, ka tarik ban pyntreikam ïa kane ka ‘Reservation Roster’ kan dei hi naduh ka 10 tarik u Jymmang, 2022 shakhmat,” la ong u Bah Kynta.
Nalorkata, u la ong, “Lehse ha kane ka por nga ong ba ka Sorkar ka ïakynduh jingeh…da ïeng ruh tyngkhuh, da shong ruh jhieh. Ka lynti mynta ka long sa tang ban ïaid shakhmat ban pyntip sha ka ïingbishar ba ka la don ka ‘Office Memorandum’ halor ka ‘Reservation Roster’.”
Ha kajuh ka por u la ong ba ka kamram jong ka sorkar mynta hi ka long ban pynduh pyndam ïa ka kyndon ‘Clause-D’ ha ka jingpynbna (‘Office Memorandum’) kaba la pynmih ha ka 10 tarik Jymmang, 2022, kaba kdew ba dei ban pyntreikam ïa ka ‘Reservation Roster’ naduh 1972 ha ka por ba wanrah ïa ka bhah thung kam. Utei u muktiar u la ong ruh ba katei ka kyndon kam long satia kaba pynsngewtynnad ïa baroh.
“Kaei kaba ngi sngew wit ne sngewthut ïa kane ka jingpynbna ha ka ‘Clause-D’ ka long namar ka la kdew ba naduh ba sdang ïa ka bhah thung kam, ngi dei ban pyntreikam ïa ka ‘Reservation Roster’. Kane ka dei kata kaba ngi khohñioh lut baroh,” u la ong.
Ha kajuh ka por, u Bah Kynta u la ban jur ïa ka jingdonkam ban pyntreikam ïa ka ‘Roster System’ lane ka ‘Reservation Roster’ shakhmat bad ym ban phai shaduh 50 snem mynshwa.
Haba pynpaw ka jingsngewkhia halor katei ka bynta, u la ong ba lada pyntreikam naduh 1972, ka lah ban don ka jingduhnong ïa ki kyrtong na ka jaitbynriew Khasi-Jaiñtia nangne shakhmat bad lehse ka jingïoh kam jong ki ka lah ban long hadien bun-bun snem.
“Ngi la ïohi ruh ïa ki jingpynbna kiba mih na ka por sha ka por naduh ba mih kane ka jingpynbna (Office Memorandum) ba ka la don kata ka jingduna ha ka jingïoh kam jong ki Khasi-Jaiñtia…ka la tam beit sha ki Garo,” u la ong da kaba bynrap, “Khlem da kynthoh ïa kano-kano ka jaitbynriew, kaba donkam ka long ba ngi hap ïaid nangne shakhmat, ym dei ban ngin leit phai dien 50 snem mynshwa.”
Shuh shuh u la ong ba ka ïingbishar kam shym la peit ïa kaei kaba ka la hukum kham mynshwa, hynrei ka kren shai ba ïa katei ka kam yn ieh beit ha ka sorkar bad ha Ïingdorbar Thawaiñ ban peit naduh kano ka tarik ba kin pyntreikam ïa ka ‘Roster System’.
“Nga ban biang sa shisien ba ïa ka ‘Clause-D’ jong ka OM kaba la dep pynmih ha ka Gazette kaba ong ban buh jingkheiñ naduh 1972, nga sngew ba la donkam ban pynkylla bad ban pynbeit ïa ka,” u la ong.
Nalor kane u Bah Kynta u la ong ba ka jingpyntreikam ïa ka ‘Reservation Roster’ kam dei ka kam kaba suk namar donkam da u ’riewstad ha ka kheiñ jingkheiñ ban ïaid shakhmat bad kane ka kam.
