Balei leh klet noh ka NPP ïa ka jingdawa ‘Garoland’?

Ha uto u snem 2014, ka jingïakhun para marwei hapdeng u Purno na ka NPP bad u kyrtong ka seng Congress ka la long kaba itynnad.

Kumba ka paw, ka seng National People’s Party (NPP) ka la leh klet ïa ka jingdawa ‘Garoland’ lane ka jylla lajong na ka bynta ka Rilum Garo wat la u nongseng jong ka NPP, u Purno Agitok Sangma (Bam Kwai Ha Dwar U Blei) u la long u nongrah ktien jong kane ka mat. Ngi kynmaw kyndiang ba ha ka ilekshon Lok Sabha ha u snem 2014, u Purno u la pynlong kane ka mat kum kawei na ki mat bakongsan tam, bad u la kren ïa kane hajan man ki jingïalang ïalap ilekshon. Ha uto u snem 2014, ka jingïakhun para marwei hapdeng u Purno na ka NPP bad u kyrtong ka seng Congress ka la long kaba itynnad. Hynrei ki nongthep ‘vote’ ki la ailad ïa u Purno ban long biang kum u MP jong ki ha Lok Sabha. Ha man ki jingïalang jong ka NPP, u Purno u la kren shai ba u don ka jingangnud ban pynïoh ïa ka jylla ‘Garoland’. U khlem kren kyllaiñ namar lehse ki bun ki nongshong shnong ha Rilum Garo ruh kiba kwah lem kumba angnud ma u. Hadien ka ilekshon, u Purno u la kren ruh ïa kane ka mat ha Lok Sabha da kaba pynpaw ba u kwah ban ïohi ïa ka jingbun ki jylla barit. U la ju pynkynmaw ïa ka jingdawa jylla lajong ha ki bynta bapher-bapher jong ka Ri ba kynthup ruh ïa ka ‘Garoland’.

Hynrei, kumba ngi ïohi mynta, ka NPP hapoh ka jingïalam jong u Conrad K. Sangma ka la leh klet ïa kane ka mat wat la ka dei kawei na ki mat kaba la pynjop ilekshon ïa u Purno ha u snem 2014. Ha ka jingshisha, ka jingkhmih lynti jong kiba bun ka long ba ka NPP kan nang pynrhem shuh shuh ïa kane ka jingdawa khamtam ba ka ïalam ma ka ïa ka sorkar jylla. Hynrei ka khlem kren ne leh eiei halor kane ka jingdawa ‘Garoland’. Lada ka NPP ka rah ïa kane ka jingdawa sha Delhi, khlem pep ka Sorkar Pdeng ka lah ban shong pyrkhat. Kumba ka long mynta, ki don ki kynhun bad ki seng na Ri Khasi Jaiñtia kiba kyrshan tyngeh ïa ka jingdawa ‘Garoland’ wat la kim kwah ba wat tang shi inshi ka khyndew jong ka Bri U Hynñiewtrep kan leit sha kata ka jylla bathymmai. U Conrad bad kiwei na ka NPP ki la dei ban wan shakhmat ban kyrshan lem namar ka dei kaei kaba u nongïalam jong ka seng u la angnud.

Ngi sngewïahap bad ka nongrim ba la shim da u Purno, kata, ba donkam ban pynmih ne thaw shuh ïa ki jylla da kaba phiah ïa ki jylla kiba la don. Ka Sorkar India ka la dei ban thaw da ka kynhun ban pyrkhat sani halor ki jingdawa jylla bapher bapher kum ha Meghalaya, Assam, Tripura, West Bengal, Maharashtra bad kiwei. Ka long kaba donkam ban phiah ïa ki jylla katkum ka jingangnud jong ki nongshong shnong. Haduh mynta mynne, ki don beit ki kynhun kiba pynpaw shakhmat ïa ka jingkwah jylla thymmai ha ki thaiñ bapher-bapher. Kum ka Ri kaba la ïar, kam don jingeh ban pynmih ïa ki jylla barit. Ban shu pyneh sah bad kynran dien na ka jingpeit bniah ïa ki jingdawa jylla, ka pyni ba ka Sorkar India kam burom ïa ka jingpynsngew jong ki nongshong shnong. Haba ïa ka Bihar, Madhya Pradesh, Chhattisgarh bad Andhra Pradesh la lah ban phiah hapdeng ki snem 2000 haduh 2014, bad ïa ka Jammu & Kashmir la pynhiar na ka kyrdan jylla sha ka Union Territory bad la pynkha ïa ka Ladakh la pynkiew kum ka Union Territory ha u snem 2019, kan eh aiu ïa ka Sorkar India ban nang phiah shuh ïa ki jylla?

Ngi sngewthuh ba lada ka Sorkar India ka don ïa ka mon, ka lah beit ban pynurlong ïa kino-kino ki jingdawa jong ki jylla. Shimiet-shimiet la pynkylla dur ïa ka Jammu & Kashmir ryngkat bad ka jingweng noh syndon ïa ka Article 370 na ka Riti Synshar kaba ïadei bad ka jingïoh jaka kyrpang jong ka Jammu & Kashmir. Kane ka pyni ïa ka jingskhem jong ka sorkar ban shim ïa ka rai kaba eh, hynrei kaba ka sngewdei ba ka long kaba biang tam. Lada ïa kiba kum kine ki rai kiba kham jwat ka Sorkar India ka la lah ban shim khlem da donkam than ban ïamir jingmut bad ki nongshong shnong, ngi sngewdei ruh ïa ka sorkar u Narendra Modi ba kan leh eiei noh halor ki jingdawa jylla ha ki bynta bapher bapher. Kam shong hok ban shu pynbor ïa ki paidbah lada kiba bun ki kwah ban ïoh noh da ki jylla lajong. Kat nang bun ki jylla, katta ka synshar ka khadar kan nang khlaiñ bad kan pynsuk ruh ïa ka sorkar. Kaba kham kongsan ka long ka jingsuk na ka bynta ki paidbah. Kumba ki sorkar jylla ki ai ïa ki distrik, sub-division, block bad kumta ter-ter, ki khmih lynti ba ka Sorkar India kan sngap ruh ïa ki jingdawa jylla thymmai.

Ka la dei ka por ïa ka NPP ba kan khyllie biang ïa kane ka mat ba la rah da u Purno bad ban pynpaw hakhmat ka Sorkar India ïa ka jingdonkam ban phiah ïa ki jylla bapher-bapher bad ban pynïoh da ki jylla bathymmai katkum ka jingangnud bad jingkwah jong ki paidbah. Kumba ka NPP bad ka BJP ki ïatreilang hapoh ka sorkar MDA 2.0 bad ka NPP ka don lang ha ka NEDA bad NDA, lehse ka BJP kan shah shkor hi ïa u Conrad. Da dei ba ka NPP ka kwah shisha ïa ka ‘Garoland’ ka dei ban leit pynsngew ha kane ka aïom hashwa ka ilekshon MP ka ban long ha u snem ban wan. Tangba ïa mynta ngin hap ban shu ïa ap bad peit aïu ka NPP kan leh lane kan ym leh halor ka ‘Garoland’.