Sa shisien pat, ka Meghalaya High Court ha ka Sngi Balang ka la kynther ha ban da biang pyrshah ïa ki pulit ka jylla ha kaba ïadei bad ka jingbymlah ban tehlakam ïa ka jingïai don ka jingkit be-aiñ ïa u dewïong ba la tih be-aiñ haduh ba ka la bthah syndon ïa u Secretary ka tnat Korbar Ri jong ka Sorkar Pdeng ban pynthikna ban buh 10 Company ki pulit ‘Central Armed Police Force’ (CAPF) ha kaba ka kamram jong ki kan long beit thik tang ban peitngor ïa ka jingkit be-aiñ ïa une u marpoh khyndew. Ka ïingbishar ka la kren shai ba watla ki la don ki hukum jong ka Supreme Court, ka jingtih dewïong be-aiñ ha kane ka jylla ka la bteng bad la shah ruh ban kit ïa une u dewïong be-aiñ wat haduh ba la khaïi syndon sha Bangladesh lehse da kaba pyndonkam da ki kot ki sla kiba thok ban pyni ba uta u dewïong u dei uba la kit na shawei. Ka la kdew ruh ba namar ki pulit ka jylla, hapoh ka jingpeit ka sorkar jylla, ki khlem lah lane ki khlem treh ban tehlakam ïa kine ki jingleh be-aiñ lane ban pyntreikam ïa ki hukum ka Supreme Court watla ka dei ka kamram jong ki, la sngew ba la donkam da ki pulit ba namar ba kin peitngor ïa kane ka jingkit dewïong be-aiñ.
Ym tang katta, ka High Court ka la kdew ba lada kan hap ban don ka jingïatreilang hapdeng kitei ki pulit CAPF bad ki pulit jylla, ka ïingbishar ka lah ban shim ïa ka sienjam ban jied hi kiba kum kino ki pulit na kane ka jylla kin ïadon bynta. Kiba kum kine ki jingkynthoh na ka High Court ki dei ban pynlehraiñ ïa ka tnat pulit baroh kawei. Sngew jah burom hi khait ïa ka jylla namar ka pyni ïa ka jinghiar dor jong ka tnat pulit haduh ba ka High Court kan hap ban khot da ki pulit ka Sorkar Pdeng. Barabor, la ju khot ïa ki pulit CAPF tang haba donkam ban tehlakam ïa ka shongsuk shongsaiñ ha ki por ba mih ki jingkulmar. Kan dei ka sien banyngkong ha kano-kano ka jylla ba ïa ki pulit CAPF yn phah ban peitngor ïa ka jingkit dewïong be-aiñ. Da ki hajar ngut ki pulit ki don hangne haba la kheiñ lang naduh khlieh haduh kjat. Hynrei ki la duh noh ïa ka jingshaniah jong ka High Court kaba dei ka ïingbishar bahalor tam jong ka jylla.
Na ka liang ka sorkar jylla ka la pyntip ba ka la thaw da ki ïingbishar bakyrpang ha ki distrik (Special Court) ban tian bishar halor kito kiba pynkheiñ ïa ki kyndon jong ka MMDR Act. Lehse kane ka long kum shi bynta ban pyni sha ka High Court ba ka sorkar jylla ka la pyrshang ban leh eiei pyrshah ïa kito kiba donkti ban tih bad kit dewïong be-aiñ. Hynrei ha kaba nyngkong, kumno la ïohlad ban tih bad kit katba mon? Ïa kata ka jingkem ne jingbym kem kam don nongrim, hynrei mano ba ailad naduh nyngkong ban leh be-aiñ? Ngi tip ruh ba kane ka jingleh be-aiñ ka la sdang naduh ba ka National Green Tribunal (NGT) ka la khang ïa ka jingtih dewïong be-aiñ ha u Ïaïong 2014. Kam dei kaba dang thymmai. Na ka por sha ka por, ka NGT ruh ka la sangah ïa ka sorkar jylla.
Mynta la jan khyndai snem naduh 2014, bad kaba lyngngoh ka long ba uta u dewïong uba la tih ha shwa ka hukum jong ka NGT um pat lut satia haduh ba la hap ban ai hukum na ka por sha ka por ban die lilam. La sngew ma shisha kata ka jingtih dewïong ha shwa u Ïaïong 2014! Baroh ki tip ba u dewïong uba dang dep khlong thymmai u mih beit man la ka por. Ka la don ruh lehse ka jingpynïakhleh hapdeng u dewïong ba la tih ha shwa ka hukum ka NGT bad uba dang khlong hadien. Shano yn lah ban pynïapher ïa u juh u marpoh khyndew? Hynrei dei ha kine ki shi snem tam eiei ba ka High Court ka la khyrwait da kaba tyngeh ïa ka sorkar jylla ha kaba ïadei bad kane ka mat.
Ngi kum ki paidbah ngin shu ïa peitkai sa kaei ka ban nang jia nang shakhmat. Lada wan shisha kita ki pulit ka Sorkar Pdeng, ngin hap ban ïa peit kin lah ne em ban tehlakam ïa ka jingkit dewïong be-aiñ. Kumba ong ka High Court, lada ym don ka jingkit be-aiñ, ka jingtih bad jingkhlong dewïong be-aiñ ruh kan ym don. Shisien ba la lah ban tehlakam ïa ka jingkit, ka jingtih lei kan sa shu jah hi, bad hangta kan wan ka jingkylla. Ïa ka jingtih dewïong ym shym la khang, hynrei hap ban tih katkum ka juk stad bad da kaba pyndonkam ïa ki jingïada kiba bun rukom ym tang ïa ki nongtih, hynrei wat ïa ka mariang ruh. Ki don kiba la dep ban pan laisen ban ïoh sdang noh ka jingtih dewïong ha ka rukom kaba thymmai, bad ngin hap ban peit kumno ka kam kan ïaid. Ka dei ban don ka jingïabiang – ha ka kam kamai kajih, bad ka jingïada ïa ki nongtih bad ïa ka mariang. Ym lah ban shu leh thurmur kumba ju long baroh shi katta. Ngin hap ban ïa ïaid katkum ka por bad ki jingdonkam jong ka por.
