Dr. Boss L. Marthong
New Nongstoiñ
Ka Nongstoiñ West Khasi Hills District ka la nang roi da shiphew shah ha baroh ki liang naduh ba ngi la ioh ia ka Hill State Meghalaya. Ha ki snem 1969 – 70 ba dang synshar ka Sorkar Assam ki office sorkar ki la don tang san tylli (1) Ka Office u BDO (2) Office PWD (3) Ka PHC jong ka Health Department, (Ka Sorkar ka la buh ia ka office u EAC ban leh ia ki katto katne ki kam jong ka Sorkar namar ka la jngai than eh haduh Shillong, nga kynmaw u EAC ba nyngkong eh u dei wei u Bah Pyngrope, ka Office jong u ka don hajan ka IB PWD Upper New Nongstoin Police Station, ha kito ki por kiba don kali ha Nongstoiñ ki don tang saw ngut (1) U Late M.r Niandar Syiem u Syiem Khynnah ka Hima Nongstoin. (2) U Late Dr. Sanderson Dkhar u Medical Officer. (3) U Late M. R. Reling Marbaniang u Contractor ka PWD (4) U Late Bah Min Byrsat u nongtrei kam la jong. Ki la don tang ar tylli ki Bus kamai jong u Bah Tabung (Late U Bransis Nongrum) ka dor bai kali na Nongstoin – Shillong ka long Rs 8/- (Phra) tyngka wat la ka dor bai kali ka long kaba tad bha, ki briew ba leit shillong ki duna bha na ki ar tylli ki Bus kim ju dap briew, hap ban kit ruh bad ki mar iew ba bun jait. Ki Balang Khristan ruh ki dang long tang khyndiat eh, ki Iing Mane ruh ki dang don tang kiba rit eh tang ki iing Mane tap tin bad ker lyntang, ka jingdon ki iing briew ruh ki don tang khyndiat eh. Ki briew ha kito ki por kham bun dei ki ba duk bha bun ki lah ban shna iing tang ki iing ki barit baria. Don tang kawei ka surok rit kaba pyn-iasoh na Nongstoiñ – Shillong bad na Nongstoiñ Mawshynrut (Sonapahar) ym pat don surok sha Rambrai na Nongstoiñ, kiba leit skul ki dang duna bha, kiba la Passed BA ki don tang khyndiat ngut kiba la Passed Matrik te ki la kham bun hi, nga ruh nga la passed Matrik na Board of Secondary Education Assam, bad nga dei ruh uwei u rangialeh ban ioh Hill State ha kito ki por ba dang ialeh ban ioh jylla la ka jong.
Naduh ba ngi la ioh ia la ka jong ka jylla Meghalaya la sanphew snem tam mynta ka Nongstoiñ ka la nangroi stet ha baroh ki liang, ka West Khasi Hills ka la ioh la ka jong ka District ha ka por ba long Chief Minister U (L) Capt. Williamsom A. Sangma u la kyntiew noh ia ka Civil Sub Division sha ka kyrdan District ba pura bad u buh ia ka Nongstoiñ kum ka District Headquarter (ka Nongbah jong ka District) ki briew ki la nangroi ha ki kynran pule puthi, ki la nangroi ha ka kamai kajih, ki briew ki la nangroi ha ka jingdon briew, ki briew kila nangtei ia ki iing ki sem kiba bha da ki iing dewbilat kiba ar, lai mala. Ki briew ki nangioh thied kali mar ar, lai tylli, ki kali ba bha kat haduh ba jaka pynieng kali ruh ym don jaka shuh wat la ia ki surok la nang pynheh ngi la ioh ruh ia ka surok pynieng kali ruh ym don shuh wat la ia ki surok la nang pynheh ngi la ioh ruh ia ka surok National High Way kaba heh kaba pyniasoh ia ka Shillong bad Tura kaba iaid lyngba ka Nongstoiñ kane ka la iarap shibun eh ia ki paidbah. Ki pait Riew Ngeit Khristan ki la nang roi stet ki la tei ki iing mane kiba heh bad ki ba itynnad bha na ki iingmane ki barit la nang lah ban tei noh da iingmane dewbilat kiba heh bad itynnad bha, kane ka pynpaw shynna ba ki Khristan kila nang roi shibun. U Blei u la kyrkhu kyrhai ia ki ha la ka sngi. Ki kynhun Balang kiba la kham roi stet ha Nongstoin ki long ka Balang Presbyterian, Balang Catholic, Balang U Blei. Ka thain Mawshynrut, thain Rambrai West Khasi Hills ki la nangri bad nang kiew shibun. Ka jingroi bad kiew stet ha ki liang baroh kala long kumba shiphew shah naduh ba ngi la ioh ia ka Hills State Meghalaya. Nga ngeit ba ka jingnang kiew nang roi ka long ruh baroh ka State Meghalaya tangba ngam tip haduh katno shah ki la nang roi namar ngam tip mynshuwa kumno ki long.
Ka Sorkar Meghalaya kawei hadien kawei pat ka Sorkar ka la leh iaka bynta ban pynroi ia ka jylla ym don hok ban kam ba tang kawei ka Sorkar ka la leh lut iaki kam pynroi.
Kyrmen ka Nongstoiñ kan nang iai kiew irat.
