Shillong, Ïaïong 23:
Ka Harijan Panchayat Committee (HPC) kaba mihkhmat ïa ki Harijan kiba sah ha Them ïew Mawlong, ha ka Sngi U Blei ka la kynthoh tyngeh ïa u Symbud Myntri Rangbah, u Bah Prestone Tynsong, da kaba ong ba u khlem ïathuh ïa ki jingshisha kumba ki long.
U Secretary ka HPC, u Gurjit Singh, ha u kyrwoh khubor ha ka Sngi U Blei, u la ong, ba u sngew lyngngoh halor ka jingkren jong u Bah Prestone ha kaba ïadei bad ka jingthmu ban pynkynriah ïa kiba shong ba sah ha Them ïew Mawlong lane ka Harijan Colony lane ka Punjabi Lane.
“Ka dei ka jingkren ka bym shong khia bad kaba pyni ba um don jingsngew satia bad ha kajuh ka por, u la pyni ïa ki jingshisha ha ka lynti kaba bakla,” la ong u Gurjit.
Nalorkata, u la ong ba ki Harijan ki long kiba kloi ban ïakren bad ka sorkar bad kane ka dei ka nongrim kaba ka HPC ka la pyni sha ka sorkar jylla bad kumjuh ruh sha ka Meghalaya High Court.
“Ngi la kren la bunsien ba ka jubab halor kane ka mat kaba eh ka dei beit tang lyngba ka mynsiem jong ka jingai bad jingshim markylliang, bad ban ithuh ïa ka hok jong ki nongshong shnong kiba shong ba sah ha katei ka jaka khlem da pynbor ne byrngem ne ban ïalam bakla,” la ong u Gurjit.
Halor ka jingkynthoh jong u Bah Prestone ba ka sorkar kan sa rah ïa ki jingtip ba bniah sha ka High Court, u Gurjit u la ong, “Nga tharai ïa kita ki jingtip kiba bniah la dei ban ai kham mynshwa. Ka jingkylli kaba ngi buh hakhmat ka sorkar ka long ba balei ka khlem pyni ïa kita ki jingtip kiba bniah naduh mynshwa?”
Shuh shuh haba kynthoh pyrshah ïa u Bah Prestone, u Gurjit u la ong ba kam itynnad ba u nongïalam un ïalam bakla ïa ki paidbah lyngba ki lad pathai khubor.
U la ong ba ka saiñdur jong ka sorkar halor ka jaka bathymmai ban ai sha kiba shong ba sah ha Them ïew Mawlong ka long kaba dang duna, ki jaka sah ki long ki bym biang nalor ba ki dang don da kiwei pat kiba shong ba sah bad kam shai satia ha ka kyrteng jong-no yn ai ïa kita ki ïing.
“Kumno ngi shu lehkai matlah bad ka jingim jong ki spah ngut ki longïing longsem,” la ong u Gurjit.
Nalorkata, u la ong ba ka long kaba kyndit ba u Symbud Myntri Rangbah, uba mynshwa u la ong ba kiba shong ba sah ha Them ïew Mawlong kim dei satia kiba shong be-aiñ, mynta u kren da kaba ong, “Kumno ka lah ban long ba ki la sah ha katei ka jaka la 160 snem?”
Halor kane, u Gurjit u la pynkynmaw ïa u Bah Prestone bad ïa ki nongshong shnong ka Meghalaya ba ki briew kiba don ha Them ïew Mawlong ki la shong la sah naduh u snem 1863. U la ong ruh ba ki don ïa ki kot ki sla ba la ai da u Syiem ka Hima Mylliem.
“Ha u snem 2008, u Syiem ka Hima Mylliem u la thoh ba ïa ka jaka la ai sha ki da ki Syiem kiba mynshwa jong ka Hima Mylliem,” la ong u Gurjit.
U la bynrap da kaba ong ba ha u snem 1954, ka don ka kot kaba la thoh ba jaka ka dei jong ki nongshong shnong ka Harijan Colony.
Nalor kitei ki kot ki sla, u Gurjit u la ong ba ki don sa kiwei pat ki jingthoh ban pyni ba ki kpa tymmen ki la shah wanlam sha katei ka jaka da ki shipai ka sorkar Bilat na Gurdaspur bad Amritsar distrik jong ka jylla Punjab.
“Na ka daw ba ngi la don hangne la palat 200 snem, ngi la long kum ki nongshong shnong, bad na ka daw jong ka riti ka dustur, ngi ruh ngi la long kum ki trai shnong,” la bynrap u Gurjit.
Da kaba pan da ka jaka kaba kham biang ban shong ban sah, u Gurjit u la ong ba ki Harijan ki dawa ïa ka hok bad ym ka jingleh isynei na ka sorkar.
“Ai ba baroh kin tip da kaba shai ba ngi dei ki nongshong shnong bapura ka Punjabi Lane,” la ong utei u heh ka Harijan Panchayat Committee.
Dang ha kine ki khyndiat sngi, u Bah Prestone u la ong ba ka Sorkar kan ym lah ban pynurlong lut ïa ki jingdawa ba la buh da ka HPC.
U la ong ruh ba ka jingdawa jong ki ka long 200 sq. metre ka jaka bad T.20 lak na bynta kawei-kawei ka ‘Unit’.
“Kumno ngin pdiang ïa kane? Naduh ka sngi banyngkong ba ngi la pynlong ïa ka jingïalang, nga la kren da kaba shai sha ki ba ngin don ka saiñdur ka ban ïahap ïa baroh arliang namar mynta kam long kaba suk ban ïoh jaka,” u la ong.
U Symbud Myntri Rangbah u la ong ruh ba ka Sorkar ka la dep pynkhreh ïa ka saiñdur bad la dep phah sha ki (HPC) ha kaba la pynïoh ïa ka jaka kaba itynnad, kaba biang bad kaba dang hap hapoh ka ‘European Ward’.
“Hynrei ynda nga la ïoh pdiang ïa ka shithi (na ka HPC) hynne ka sngi, ngam don eiei ban ong ïa mynta, namar na ka liang ka Sorkar, kumba nga ong ba ngin sa aiti ïa ka ‘affidavit’ sha ka ïingbishar,” u la ong.
Haba kylli, u Bah Tynsong u la ong, “Haba khmih bniah, ki la ong ba ki la don hangne naduh 160 snem mynshuwa, hato ka long ka jingshisha, hato lah ban pynshisha ïa kane…160 snem phi la don hangne, kumta ngam kwah ban ong eiei nalor kane.”
Shuh shuh u la bynrap ba ka Sorkar kan sa shong biang ïa ka jingïalang ban ïakren halor katei ka bynta.
“Lyngba ka shithi, i kumba kim treh ban ïakren, ngam pat lah ban ong eiei ïa mynta. Mynta kane ka jingbthah ka wan na ka ïingbishar ba ngi donkam ban pynbeit. Ngan sa lah ban batai tang ynda ngi la phah ïa ka ‘affidavit’ sha ka ïingbishar,” u la ong.
