Ha kine ki sngi, ngi la ïohi ïa ka jinghap ban wanphai ïing jong ki samla na Meghalaya kiba pule ha Manipur na ka daw jong ka jingïakynad kaba jur kaba la khie hapdeng ki ar tylli ki kynhun. Da ki hajar ngut ki nongshong shnong ka Manipur ki la hap ban mih noh na ki ïing ki sem bad ban sah shipor ha ki shlem ba la pynkhreh da ki shipai bad ka sorkar namar ka jingbym shngaiñ ka jinglong jingman. Nalor ka jingduh noh ïa ki mynsiem bakordor, ka la don ruh ka jingthang bad jingpynjulor ïa ki ïing ki sem, ïingmane bad ki jaka paidbah kaba la pynshong synjor ïa ka suk ka saiñ bad ka bha ka miat. Ngi sngewthuh ba ka long ka jingduhnong kaba khraw ïa ki nongshong shnong ka Manipur bad kiba na kiwei ki jylla kiba don ïa ki jingpule bad ki kam ki jam ha kane ka jylla na ka daw jong ka jingbym don ka jingshngaiñ bad ka jingsuk. Hangne ha nongbah Shillong, ka la don ka jingïakynad kaba mih hapdeng ki ar kynhun, hynrei ki pulit ki la lah ban tem ïa ka bad ka la don ruh ka jingïalang hapdeng ki nongshong shnong ka Manipur kiba sah ha Shillong kum shi bynta ban pynsngewthuh ïa ka jingdonkam ban pynneh ïa ka suk ka saiñ ha kane ka jaka.
Ka Manipur ka ju long kawei na ki jylla kaba mad bha ïa ki jingeh namar ki kam lehnoh. Hynrei na ka snem sha ka snem, ka jinglong jingman ha kane ka jylla ka la nang bha bad ka jingsuk ka la wanphai. Tangba ki ju mih beit ki jingïakynad hapdeng ki nongshong shnong kiba sah ha them bad kito kiba sah ha ki jaka lum. Myn ha kane, ka jingïakynad ka la long namar ka jingbthah ka High Court jong ka Manipur ïa ka sorkar jylla ba kan peit bniah halor ka jingdawa jong kawei ka kynhun jaitbynriew ban ithuh ïa ka kum ki riewlum lane ki Scheduled Tribe (ST). Kane ka dei ka kam pohïing jong ka Manipur bad ka shong ha ka sorkar jylla bad ka Sorkar Pdeng ban rai. Hynrei kaei kaba ngi kwah ban pynsngew hangne ka long ka jingduhnong kaba mih na ka daw jong ki jingïakynad.
Ha Meghalaya ruh ngi la mad ïa kiba kum kine ki jingïakynad naduh ki snem ba mynshwa watla mynta, ka jinglong jingman ka la jai-jai bad ka shongsuk shongsaiñ ba shongneh ka la don. Ngi sngewthuh bha ïa ki jingeh kiba mih na ki jingïakynad. Kat shaba phai, ïohi sa tang ki jingduhnong kiba bun rukom bad kiba ktah pat ïa uba bun ba lang. Lada jia eiei hangne, ki nongshong shnong kiba dei na ki jylla ba marjan ki shah ktah lang namar ki don hangne ban trei ban ktah lane ban pyndep ïa ki jingpule. Kumba ka long ha Manipur mynta, ki samla na kiwei pat ki jylla ki la hap ban khie khohreh ban leit phai noh sha la ïing la sem bad ka jingduhnong ka long na ka bynta jong ki. Kin hap ban ap da ki sngi bad ki taïew tat haduh ba ka shongsuk shongsaiñ kan wanphai.
Ha ka juk kaba mynta, ki jingmih na ki jingïakynad ki kham kloi ban pur na ka daw jong ka jingdon ka bor Internet. Namarkata, ki sorkar jylla ki ju phah pynsangeh lane khang ïa ka bor Internet ha ka por ba mih ki kam huri-hura khnang ban khanglad ïa ki nongshong shnong ban pynsaphriang ïa ki dur lane dur khih ne jingthoh kiba lah ban ai ding pynban. Ka long shisha kaba ma haduh katta katta lada saphriang ki khubor kiba bakla lane kiba shu thaw nang lane ba shu pynheh namar kan nang pynjrong ïa ka jingïakynad. Hangne ha Meghalaya ruh ngi la mad ïa kaba kum kane ha kine ki snem bad ka sien bakhatduh ba ka sorkar kan khang ïa ka Internet ka dei ha u snem ba la dep ha ka por ba ka la don ka jingshah siat ïap jong ki nongshong shnong ka Mukroh, West Jaiñtia Hills ha ki bor jong ka sorkar Assam. Ka jingkhang ïa ka Internet ha kum ka juk kaba mynta ka long kaba wanrah ïa jingeh ïa ki paidbah. Naduh ki khynnah skul haduh kiba trei ba ktah ki donkam ïa ka jingkyrshan jong ka Internet khnang ba kin lah ban pyndep ïa ki kam ki jam jong ki. Ki briew mynta shisien ba la don ki jingïakhih ne jingïakynad, ki kynmaw beit shwa ïa ka Internet bad ka jingkylli kaba mih ka long la ka sorkar kan khang ne em ïa kane ka bor kaba khlaiñ.
Namarkata, ngi sngewdei ban kyntu ïa ki nongshong shnong ba kin long kiba adkar ha ka jingim bad ban kiar katba lah na ki kam ïakynad namar ki wanrah tang ïa ki jingduhnong kiba laiphew jait. Kiba shah jingeh bha na ki jingïakynad ki dei ki nongbylla namar ki duh lut ïa ki lad kamai jong ki shisien ba la don ki jingpakhang bad jingpyrkhing. Ha ka pyrthei hiran, ngim lah ban shu lehkai ïa ka shongsuk shongsaiñ kaba la wanphai hadien bun phew snem. Ki la don bun bah kiba la trei shitom ban wanrah ïa ka jingsuk, hynrei kita baroh kin long lehnohei lada ngi bret ïa ka jingsuk sharud bad pdiang da ki kam ïakynad.
