Raphael Warjri
Ka long kaba donkam ban sot na ki ktien shnong na kylleng ki thaiñ bad kyntoit shnong khnang ban pynriewspah ia ka ktien Khasi bad ban kdup shitylli ia baroh ki ktien ha kawei ka ktien pdeng. Nalor kita ki ktien ba la don lypa na ki kylleng ki kyntoit shnong ki don ruh ki ktien ba lah ban shna thymmai da kaba synrop lang ar ne lai kyntien ban shna kawei ka ktien kaba kit jingmut, kaba thiang snah bad kaba lyngkot katlah katiai khnang ban bit ban biang ka thoh ka tar. Kine harum la jer kum kat kum ba la pyrshang ban pynwandur ha ka ba dang dei ban tuklar da ka iktiar ba pura halor ka ktien:
Jail : ka mut along, phatok, byndi- along ka dei ka thliew ba set ïa ki riew bymman; phatok ka dei ka kamra ba khang khyrdep ïa ki riew bymman; byndi ka dei ka jaka ba teh ba khum ïa ki riew bymman ba kin ym lait phet.
Justice : ka mut bishar hok – bishar ka dei ka rai ba pynbiang ban ksan halor ki nia ba ïapher; hok ka dei ka snap tynrai bakhuid basuba jong ki bynriew la shimet ne kum ka kynhun.
Judicial : ka mut kaei kaei ka ba na ïinglieh ïingsaw ne ka ïingbishar.
License : ka mut kot-aibor, kot-ibit- kot ka dei ka sla ban thoh ktien ba la shnakor na u siej; aibor ka mut ba shah da ka iktiar; ibit ka dei ba biang ha ka bishar da ka iktiar.
Look up to : ka mut khmied- khmied ka mut ba peit shalor kum ïa ki kynrem ha rynsan na ka bynta ba sngew burom.
Loyalty : ka mut nguhsyiem- nguh ka dei ba pyndem la ka khlieh kum ba shynraiñ bad ñiew burom; syiem u dei u khlieh synshar hima.
Luxury : ka mut marrhah, marpahuh, markyrhai- mar ka dei ka tiar ka tar; rhah ka dei ba kwah palat pud; pahuh ka dei ba shlei ka mar ka mata, ka spah ka hajar; kyrhai ka dei ba lah ban ioh kat ka ba angnud ne thrang.
Machine : ka mut kor- kor ka dei ka bor na ki tiar ban shna ki mar donkam. Ki nuksa kum ka korsuhjaiñ- sewing machine, kortylliat- grinder, korsyang- oven, bad kumta ter ter.
Management : ka mut korbarkam ryntih
Manufacture : ka mut shnakor- shna ka dei ba pynlong ia kaei kaei da ka ba pyntreikam ka bor shemphang ka janor, ka buit tbit jong ka kti ka kjat lyngba ka ba pyniaid da ka kor.
Map : ka mut dursawkun, syor- dur ka dei ka dak ba paw ha slakot, sawkun ka dei ka sawdong pud jong ka khyndew katkum ka jingheh bad jingiar; syor ka dei kaei kaei kaba paw hakhmat katkum ka slashruh jong ka mariang.
Mask : ka mut bula: bula dei ka khmat jong u tyngshop ba tabaiñ rong.
Master of Ceremony : ka mut damdar- damdar dei u briew ba buh na ka bynta ban pdiang burom bad pynbyrngia ïa ki kongsan bad paidbah ba wan sha ka lat ka tamasa ne ka rong ka taw.
Materïal : ka mut ki tïar ki tar, ki tum ki tam, ki mar ki mata- ki tïar ki tar dei ki jingbuh jingsat ba pyndonkam ki briew; ki tum ki tam dei ki jingbuh jingsat ha ïing ha sem; ki mar ki mata dei ki jingbuh jingsat ba pyndonkam ki briew.
Measure : ka mut thew, woh, dok- thew dei ba tynjuh jingkhia; woh dei ba tynjuh jingkhia ban pynbiang; dok dei ba tynjuh jingkhia ban tara thik ki shijur.
Mechanic / Mechanical : ka mut riewtbit shnakti/ shnakti- riew ka dei ka ktien lyng-kut ia ki briew, tbit dei ba pnah bad nang ban trei ha la ka kam, shna ka dei ba pynlong ia kiei kiei ki jingthaw da ka kti briew ne da ki kor.
Memorandum : ka mut dorkhas- dorkhas ka dei ka dulir buh kyndon bad riti synshar.
Medal : ka mut takma- takma dei ka mar kordor kum ka nongmuna ba ainam.
Mega : ka mut radbah- radbah ka dei ba heh palat liam.
Meeting : ka mut mer- mer ka mut ka jingïalang ba ïa kynduh ki kher ki mer ne paidbah ha lympung.
Migrate : ka mut buhai- buhai dei ba leit na kawei ka jaka sha kawei pat ban shong shnong.
Minority : ka mut u san u shiphew- u san u shiphew dei ka ‘tien-kap-lang ka ba shat jingmut ïa ki jait ki kynja ba duna na u babun balang salonsar.
Ministry : ka mut tnatkitkam, shnatkitkam- tnat dei ka lyngkhot ba paitpnat na ka metbah; shnat dei ka bynta ba kham rit kaba kdat na ka metbah; kit dei ba bah mar ha la met ne tyrpeng; kam ka dei ka jingtrei da ki briew.
Military : ka mut pyrton shipai – pyrton ka dei ka kynhun jong ki khlawait ki ba ïeng ryntih ha madan ban kilan met ne pynkhreh thma; shipai dei ki khlawait ïasiat ïapom ki ba ryntih hapoh ka jingïalam jong ki ba halor ka kyrdan.
Mischief : ka mut buitsniew- buit ka dei ka kam sianti; sniew ka dei ka ba long pyrshah ïa ka bha ka miat ha ka imlang sahlang.
Molest : ka mut tli- tli ka dei ba ktah ieit khamtam ïa kiba shida da ka jingthmu basniew, kum u shynrang rangbah ïa ka khynnah kynthei ba samla lud.
