Ym pat tuklar ki Myntri Rangbah halor ka Khanduli

Hynrei kaei kaba kongsan ka long ka jingdonkam ban tuklar da ki khlieh duh jong ki sorkar ha shwa ba ka ding kan nang klang.

Ki Myntri Rangbah ka Assam bad Meghalaya ki khlem pat mih shakhmat ban tuklar lem halor ka jingïakynad hapdeng ki Karbi bad ki Khasi kiba shong ba sah ha Khanduli, West Jaiñtia Hills. Kane ka jingïakynad ka dei kaba la neh la katto katne por bad ym kaba dang shu jia mynta-mynne. Ha ka 11 tarik Jymmang, 2023 wat ka kali jong u Superintendent of Police (SP) ka West Jaiñtia Hills ka la shah pynjulor ha ki Karbi. Barabor, ka jingïakynad ha khappud ka sdang na ki daw ki barit ha shwa ba kin kylla long da kumwei pat. Hynrei kaei kaba kongsan ka long ka jingdonkam ban tuklar da ki khlieh duh jong ki sorkar ha shwa ba ka ding kan nang klang. Tangba ngim pat ïohi ba ki arngut ki Myntri Rangbah kin ïakren lane ïasyllok kumno ban tem ïa ka ding bad ban wanrah ïa ka jingsuk. Haduh mynta, dei tang ki Deputy Commissioner bad ki SP jong ka West Karbi Anglong bad West Jaiñtia Hills kiba la ïakynduh bad ïakren halor ka jingjia ha Khanduli. Ngi sngewthuh ba kine ki dang dei tang ki shakri kiba rit jong ka sorkar bad kaei kaba ki leh ne kren kam da long kaba khia thew. Hynrei lada tuklar hi da ki Myntri Rangbah, ngi sngewthuh ba ka jinglong jingman ka lah ban kylla na ka bynta ka jingbha.

Kumba la pynbna da u Myntri Rangbah ka Meghalaya, u Conrad K Sangma, ka jingïakren ban pynbeit ïa u pud u sam ha ki hynriew tylli kiwei pat ki jaka ba dang sah ba kynthup ïa ka Khanduli-Psiar ka lah ban sdang noh mynta u bnai. Ha ka bynta kaba ar, ki hynriew tylli ki jaka ba dang sah ka jingïapynbeit pud ki long ka Khanduli & Psiar, Block I & Block II, Borduar, Langpih, Nongwah-Mawtamur & Desh Doomreah. Ha ki hynriew tylli kiwei pat ki jaka ba kynthup ïa ka Tarabari, Gizang, Hahim, Boklapara, Khanapara-Pillingkata, bad Ratacherra la dep ban ïa pynbeit bad la ïasoi ruh ïa ka soskular ha ka 29 tarik Lber, 2022. Ha kine ki hynriew tylli ki jaka, ki don 36 tylli ki shnong, bad na kine, 30 tylli ki don ha Meghalaya bad hynriew ki leit sha Assam, katkum ka soskular ba la ïasoi. 

Ki Regional Committee ka Meghalaya ki la sdang ban leit ïasyllok sha ki distrik ban pynkhreh na ka bynta ka jingïakren bad ki Regional Committee ka Sorkar Assam ban khlieh da ki Myntri. Kine ki Regional Committee jong ka Meghalaya ki dei ban leit ïasyllok khnang bad ki nongshong shnong jong baroh ki shnong kiba hap ha ka bynta kaba ar jong ka jingïapynbeit pud. Ym dei ban ieh wat tang kawei ka shnong ruh namar ka lah ban wanrah ïa ka jingeh hadien habud. Nalorkata, donkam ban ïasyllok bad ki District Council, It ki Hima, ki Elaka bad ki Dorbar Shnong namar kine kin kham don ïa ki kot ki sla bad ki ‘map’ jong ki jaka. Kam long ban shu leh kyrkieh tang ban ïoh pynbna sha ka pyrthei ba la dep ban ïapynbeit ïa uta u pud u sam lada kam don ka jingtrei shitom ban pynbeit ha ka rukom kaba dei. Ha ka wat ka banyngkong, kam shym la don than ka jingïakren kaba sani bad baroh kiba don jingtip halor u pud u sam. Kane kam dei shuh ban jia ha kane ka wat kaba ar namar kan long kaba mynsaw.

Ngi sngewthuh ba ka bynta kaba ar jong ka jingïakren pynbeit pud kan long kaba jwat namar ki jaka ki kham bun bad la ker da ki jyrwit jyrwat. Hynrei kane kam mut pat ba ka Meghalaya kan shu leit pyndem hakhmat ka Assam. Lada ym pat lah ban pynbeit wat hadien ki jingïakren, dei ban shu ieh beit shwa kumto kumba ki long ban ïa kaba duh ei ïa ka khyndew ka shyiap. Na ka liang ka Supreme Court ka dang bishar ïa ka soskular kaba ïadei bad ka jingpynbeit ïa u pud u sam ha ka bynta banyngkong, bad ngin hap ban ap ïa ka rai jong ka. Lehse, ynda la dep ka jingpynbeit ïa u pud u sam sa ha ki hynriew tylli kiwei pat ki jaka, ki lah ban don ban leit tied ïa ka jingkhang jong ka ïingbishar. Namarkata, ka sorkar Meghalaya kan hap ban husiar bad phikir bha ha kane ka bynta kaba ar jong ki jingïakren khnang ba kan ym wanrah ïa ka jinglut ksan ïa ka jylla.

Ha kaba ïadei bad ka jinglong jingman ha Khanduli, ka la dei ka por ba ki Myntri Rangbah kin tuklar hi noh da ki rukom bapher-bapher khnang ba ka jingsuk kan wanphai lym kumta ka jingmut ban pynlong ïa ka jingïakren pynbeit ïa u pud u sam ka lah ban ym poi shano-shano. Ngim dei ban ap haduh ba ki paidbah kin jynjar lada ynda ka um ka la poi ha ryndang. Katba ka jinglong jingman kam pat klang, dei ban ïa tuklar da ka jingkitkhlieh khnang ba ki jingïakren ki ban wan kin long kiba don jingmut bad ki ban ai jingmyntoi ïa ki nongshong shnong ka thaiñ.