Kubur ïa la jingbakla

Ka jingleh ka jong ki kaba da pynthut pynwit bad pynlynga shisha ia kiwei pat ki kali kiba bud nadien jong ki.

D. H. Kharkongor

Sngewtynnad ban tip ba ka A’chik Conscious Holistic Integrated Krima (ACHIK) ka la dawa ba kane ka Sorkar MDA 2.0 ka dei ban pynurlong noh mar-mar ia ka Tura kum kata ka ‘Winter Capital’ jong ka jylla Meghalya. Sngewtynnad ruh ban tip ba ia kata ka jingshong dawa ne ka ‘sit-in demonstration’ ka jong ki la pynlong ha Dakopgre, Tura, kaba dei ka jaka ba la thmu ban pynurlong ia kata ka ‘Mini Secretariat’ ka jong katai ka thain Ri Lum Garo ka jong ki. Sngewtynnad ruh ban tip ba ia kata ka jingdawa ka jong ki la kyrshan bad synranlang da ki NGO jong ka Ri Lum Garo, kata, da ka GSMC, ka GSU, ka FKJGP bad ka TGCSU. Kum ka jingpynkymaw ba ha shwa ia kane wat ka A’chik Holistic Awakening Movement (AHAM) hi ruh ka lah dep ban pynkynmaw ia u Conrad, uba dei u Myntri Rangbahduh jong ka Jylla, halor kane ka mat.

Nga ngeit ba ym tang ba ka Ri Lum Garo ka lah pynkhreh pynkhrum lypa ia la ka ‘Mini Secretariat’ hynrei ba ka la pynkhreh pynkhrum ruh de ia la ka jong ka ‘Raj Bhavan’ lane ka ïing kyrpang ban shong ban sa u Lat ka jylla. Halor kitei ki nongrim ba lehse kam long kaba bakla ban ong ba ki paid A’chik ki don ia ka jingangnud ba kin don beit noh ne ba kin ioh beit noh ia la ka jong ka jylla kaba pura ka jong ki ne ka ‘Garoland’. Te hato ngi U Hynniewtrep pat de ngi la pynkhreh ne em ba ngin ia khlad lok noh bad ki A’chik, kata, ban pynkhreh ban ia iaid beit noh la ka jong ka lynti?Te to ngin ia ieh noh shwa ia kane ka bynta da kaba ngin ia phai biang pat sa shisien sha ka jingdheng kali kaba hangne ha Sor Shillong.

Ngi la poi shisha ha u pud u sam uba wat ka East Khasi Hills District Administration ruh kam banse shuh ban pyntreikam beit noh ia ka kyndon ‘odd & even numbers’ ia baroh ki kali kamai ne ki ‘commercial vehicles’, kiba ju kamai kyrpang tad haduh ha Motphran, da kaba iaid lyngba ia Kachari Point bad ia ka Khyndai Lad bad ym tang ia kiba ju kamai kyrpang beit thik tang haduh ha Khyndai Lad. Kane ka long kat kum ka hukum jong ka Meghalaya High Court, kata, ba ka Sorkar ka dei ban shim khia ha kaba wad ia ki lad ki lynti ki ban pynsuk bad pynkloi ia kane ka leit ka wan kaba hangne ha ka nongbah Shillong.

Ka jingdheng kali ka dei ka daw bah jong kane ka jingbymsuk bad kane ka jinglatpor than eh jong ka leit ka wan kaba hangne ha ka Nongbah Shillong.Ngim dei ban sngewphylla ia kane ka hukum jong ka East Khasi Hills District Administration wei ba ka Meghalaya High Court ka da kren shai ne kdew shai ia ka jingdheng kali ha kite ki ar ki jaka, kata, ha ka thain Khyndai Lad bad ruh ha ka thain Motphran. Lah ban ong ba kitei ki ar ki jaka ki dei ki ‘terminals’ ne ki jaka sdang bad ki jaka pynkut jong ki kali kamai, kata,naduh ki ‘Local Taxis’ tad haduh ki SPTS Maxi Cabs bad ruh ki SPTS busses. Kumba nga ju ong ba ngim dei pat de ban sngewphylla ia ka jingjur jong ka jingdheng kali ha kitei ki jaka wei ba uba bun napdeng jong ngi um don palat na ka Khyndai Lad bad ka Iewduh ne ka Motphran.

Nga ngeit ba baroh ki ju sakhi kat ban ia kubur ba kitei ki kali kamai ki dei ka daw bah jong ka jingdheng kali ne ka jingslem than eh jong ka leit ka wan ha kitei ki ar ki jaka. Ka jingleh ka jong ki kaba da pynthut pynwit bad pynlynga shisha ia kiwei pat ki kali kiba bud nadien jong ki. Kaba katno tam ia ki kali jong ki riewshimet ne ki ‘Private Vehicles’ kiba hap ym tang ban iaid lyngba ia kitei ar tylli jaka hynrei kiba ia beh ruh ia ka por. Ka dei ruh ka jingshisha ba ki kali ki riewshimet ne ki ‘private vehicles’ kim don daw bad kim don por hi ruh ban ia tawiar suki jai ia kitei ki ar ki jaka ba kumta kim da pynthut than eh ia la leit ka wan. Kum ban shu ong noh ki lei te ki lyngnga ki pisa pynban da kumno ba kin laitnoh wutwut na kitei ki ar ki jaka. Kiba dang don lad don lynti lei te ki da kyiar syndon rai maw rai dieng ia kitei ki ar ki jaka.

Kitei ki ar ki jaka ki dei kiba ki kali kamai ki ju sngewtynnad bha ban ia lngaid. Ki lngaid kum ka kabu ba kin iohlad ban ap kyrpang iaki nongleit nongwan ne ki ‘passengers’.Kito kiba sdang na Motphran lei te ki da iaid syndon suki jai kum ka ‘mattah’ tad haduh ha Khyndai Lad. Nalor kata ki da ieng syndon hi ruh skhak kat ha kaba ki ioh lad ban iai kyntiew ‘passenger’.

Ka East Khasi Hills Local Taxi Welfare Association (EKHLTWA) lem bad ka Synjuk Ki Nongniah Taxi Sor bad Khapsor (SNTSK) kim dei ban ia sngewphylla ia katei ka rai jong ka East Khasi Hills District Administration hynrei ba kin ia kuburpynban ia la ki jong ki jingleh mon ki jong ki kum ki nongniah kali kamai, kata, ba ki dei ka daw bah jong ka jingdheng kali ha kitei ki ar ki jaka. Ki nongniah ‘SPTS Maxi Cabs’ lem bad ki nongniah ‘SPTS busses’ ruh kin hap ban kubur ia la ki jong ki jingleh khlemakor ki jong ki kaba dei kawei na ki daw jong ka jingdheng kali ha kitei ki ar ki jaka.Ynda haba poi ban ia kren ia kane ka bynta ba ym lah khlem da jer kyrpang ia ki ‘SPTS buses’ kiba iaid lyngba ia ka Mawlai Petrol Pump junction tad haduh ha Mawlai Mawdatbaki, Lad Umjan. Kiba da iaid shisha suki jai kum ka ‘mattah’,kat haduh ba baroh ki kali kiba bud nadien jong ki ruh ki hap ban ia iaidlang suki jai kum ka ‘mattah’.

Hynrei ha kaba iadei bad ki kali kamai ba ngin hap ruh ban ia kynnoh kynthoh ia ki nongshong kali kamai kiba la shu than khlemakor shaba palat ia la ka suk, kata, kiba ju ap kiew kali kamai kyrpang na la khmat ing bad kiba ju kwah ban da hiar kyrpang ruh thik ha la khmat ing. Ki nongshong kali kamai ki bym ju ap ban kiew bad ban hiar beit thik tang ha ki jaka kiba la mang kyrpang na ka bynta ban kiew bad ban hiar kali ne ki ‘Designated Embarkation & Dis-Embarkation Points’. Hap ruh ban kdew kti ia kito kiba ju mlien ban pynieng khlemakor, ia la ki kali, ha ki jaka kiba khim bad kiba kam dei ia kiba kin pynieng ne ki ‘NoParking Zone’.Kumta baroh kiba dei ka daw jong ka jingdkheng kali ki dei ban ia kubur ia la ki jong ki jingbakla.