Ka jingpynneh ïa ka jinghiar pateng ba riewspah jong ka India

Sa kawei ka sienjam ka dei ka Chardham Road Project kaba 825 km, kaba pynbiang ia ki lad ki lynti sha saw tylli ki Dham kiba kyntang.

Ki sienjam ka Sorkar bad ka jingkhyllie im biang ïa ka deiriti

Ka India kaba don ha histori kaba iar bad ka deiriti kaba bun bynta ka dei ka ri kaba bun ki jaka bad ki mot kiba hyndai kiba long kiba kyrpang bha. Ka Sorkar India ka la pdiang ia ka jinglong kongsan jong ka jingpynneh ia ka jinghiar pateng bad ka deiriti jong ka ri. Ia ki sienjam jong ka Sorkar la ialam lynti da u Myntri Rangbah Duh, u Narendra Modi ha kaba u la wanrah ia ka jing-ong, ‘Vikas Bhi Virasat Bhi’. U Myntri Rangbah Duh u la wanrah ia ka jingniewkor ia ka jingiada bad ka jingkyntiew ia ki jingnang jingstad, ki rukom, ki jingngeit ha ka deiriti kiba kyndai hapoh ka ri bad shabar ri.

Kawei na ki jingjop ka dei ka jingkhyllie im biang ia ki jaka kiba kyrpang ba la shu ieh. Haduh u Jymmang 2023, ka Sorkar ka la ai jingmynjur ia 45 tylli ki projek hapoh ka PRASAD (Pilgrimage Rejuvenation and Spiritual Augmentation Drive) kiba kot sha ka T 1584.42 klur kiba peit ia jaka leit pilkrim ha kylleng ka pyrthei ha ka jingieng skhem na ka bynta ka jingpynneh ia ka hiar pateng ba riewspah jong ka India.

Hadien ba la shu ieh da ki phew snem, ki jaka ba kyrpang kiba don ki jingiadei bad ka histori jong ka ri ki dei kiba la khyllie im biang lyngba ka jingpynneh, ka jingpynbha biang bad ka jingkyntiew. Ka Kashi Vishwanath Corridor bad kiwei kiwei ki projek ha Varanasi ki la pynkylla ia ki lynti iaid, ki ghat bad ki jaka mane ha kane ka nongbah. Kumjuh, ki projek kum ka Mahakaal Lok Projectha Ujjain bad ka Ma Kamakhya corridor ha Guwahati ki dei kiba antad ban pynbha shuh shuh ia ki jingshem jong ki briew kiba leit pilkrim sha kine ki jaka mane, bad pynbiang ia ki jingshakri katkum ka juk mynta ha ryngkat ka jingkyntiew ia ki kam jngohkai bad ka ioh ka kot ha kine ki jaka. Ha ka jingjia kaba kyrpang, la pynlong iaka Bhoomi pujanna ka bynta ka Ram Mandir ha Ayodhya ha u Nailar 2020 bad ka jingtei ia kane ka jaka mane ka dang iaid shakhmat.

Sa kawei ka sienjam ka dei ka Chardham Road Project kaba 825 km, kaba pynbiang ia ki lad ki lynti sha saw tylli ki Dham kiba kyntang. U Myntri Rangbah Duh u la buh ia ki maw nongrim na ka bynta ki projek ban tei biang bad kyntiew ia ka Kedarnath ha u 2017 kiba kynthup ia ka Shri Adi Shankaracharya Samadhi kaba la shah pynjulor ha ka jingshlei um kaba la jia ha u 2013. Ha u Naiwieng 2021, u Myntri Rangbah Duh, u Narendra Modiu la plie paidbah ia u mot jong u Adi Shankaracharya Samadhi ha Kedarnath. Shuh shuh, ar tylli ki projek ropeway kiba pyn-iasoh ia ka Gaurikund bad ka Kedarnath bad ruh ka Govindghat bad ka Hemkund Sahib kin plie lad shuh shuh ia ka jingleit jong kiba ngeit sha kine ki jaka.

Ha kawei pat ka dak jong ka jingieng skhem na ka bynta ka jingpynneh ia ka deiriti, u Myntri Rangbah Duh u la plie paidbah bad buh ia u maw nongrim jong ki projek ha Somnath, Gujarat, kiba kynthup ia ka Somnath Promenade, Somnath Exhibition Centre, bad jingtei biang ia ka temple precinct jong ka (Juna) Somnath ba rim. Kumjuh, ka jingplie ia ka Kartarpur Corridorbad ka Integrated Check Post ka la plie ia ki lad ia ki briew ba kin leit sha ka Gurudwara Kartapur Sahib ha Pakistan.

Ka jingpynneh ia ka deiriti Himalayan badd Buddhist ruh ka dei kaba kyrpang ha ki kam jong ka Sorkar. Kum shi bynta jong ka skhim Swadesh Darshan, ka Sorkar ka la sdang 76 tylli ki projek kiba thmu ban kyntiew ia ki jaka bapher bapher kiba pyni ia ka deiriti jong ka India. Kane ka jingpeit bniah ka dei ruh ia ka jingkyntiew ia ki jingshakri ha ki jaka ba kyntang jong ki Buddhist kiba kyntiew ia ki jingshem ba kyntang jong kito kiba leit sha kine ki jaka. Ha u 2021, la pliepaidbahia ka kad liengsuin Kushinagar International kaba la plie ia ka lad ban poi kham suk sha ka Mahaparinirvana Temple. Ka tnat kam jngohkai ka dang kyntiew ia ki jaka ba kyrpang jong ki Buddhist ha ki jylla bapher bapher kum ka Uttar Pradesh, Madhya Pradesh, Bihar, Gujarat bad Andhra Pradesh. Shuh shuh, la buh ia u maw nongrim jong ka India International Centre for Buddhist Culture and HeritagehaLumbini, Nepal ha u Jymmang 2022 da u Narendra Modi, kaba pyni ia ka jingniewkor jong ka Sorkar ban pynneh bad kyntiew ia ka histori ki Buddhist bad ka jingiar jong ka deitiri ka India.

Ka deiriti jong ka India ka la ioh ia ka jingkyntiew ruh lyngba ka jingwanrah biang ia ki tiar ba hyndai sha ka ri. Haduh ka 24 tarik u Iaiong, 2023, 251 tylli ki tiar ba hyndaina India ki dei kiba la wanrah biang na kiwei kiwei ki ri bad na kine baroh, 238 tylli ki dei kiba la wanrah biang nduh u 2014. Kane ka jingwanrah biang ia kine ki tiar hyndai ka dei ka dak jong ka jingtrei shitom jong ka Sorkar ban pynneh bad shim biang ia ki tiar ba kordor jong ka India.

Ka jingkyntiew ia 12 tylli ki nongbah ba kyrpang hapoh ka skhim HRIDAY (Heritage City Development and Augmentation Yojana) ka pyni ia ka jingtrei jong ka Sorkar kum ka nongsumar ia ka deitiri. Ka India ka don 40 tylli ki World Heritage site, bad na kine, 32 ki dei kiba don jing-iadei bad ka deiriti, 7 tylli ki dei kiba don jingiadei bad ka mariang bad kawei ka dei kaba hapoh ka thup’mixed category’, kaba pyni ia ka jingiar jong ka jinghiar pateng jong ka India. Ha kine ki khyndai snem ba la dep, la ioh sa 10 tylli ki jaka kiba la ioh ia ka jing-ithuh hapoh ka thupWorld Heritage. Shuh shuh, ka thup ‘Tentative List’ jong ka India ka la kham iar na ki 15 tylli ki jaka ha u snem 2014 sha 52 tylli ha u 2022, kaba dei ka dak jong ka jingithuh na kylleng ka pyrthei ia ka deiriti jong bad ka jingkhring jong ka ri ia ki nongjngohkai na kylleng ka pyrthei.

Ka jingriewspah jong ka India ha ka deiriti ka la paw ruh lyngba ka ‘Kashi Tamil Sangamam’kaba shi bnai ba la long ha Varanasi, Uttar Pradesh da ka jingthmu ban rakhe, pynskhem bad shem biang ia ki jingiadei ba hyndai hapdeng ka Tamil Nadu bad Kashi – ki ar tylli ki jaka hyndai jong ka ri kiba iadei bad ka jingnang jingstad. Lyngba kum kine ki prokram, ka Sorkar ka kyntiew ia ka jingngeit ha ka Ek Bharat Shreshtha Bharat, kaba thmu ban rakhe ia ka deiriti jong ka ri. Dang shen, ka rai ban rakhe ia baroh ki Sngi Seng Jylla da baroh ki Raj Bhawan ha baroh ki jylla ha kylleng ka ri ka pyni ia ka jingngeit ha ka Ek Bharat Shreshtha Bharat.

Lyngba kine ki sienjam bad ki projek, ka Sorkar India, hapoh ka jingialam jong u Myntri Rangbah Duh, u Narendra Modi, ka la iaid shaphrang ban kyntiew bad pynneh ia ka deiriti jong ka ri. Kine ki pyni ia ka jingsngewthuh ia ka deiriti jong ka India bad ka jingieng skhem ban pynneh ia ka. Da kaba iada bad kyntiew ia ka deiriti bad ki tiar ba kordor jong ka India, ka Sorkar ka thmu ban kyntiew ia ki briew jong ka ri bad ki pateng ban wan ha ka jingsngewthuh ia ka histori bad ka dei-riti jong ka ri. Ha ka jingdon lad ban khring ia ki nong jngohkai napoh ri bad ruh nabar ri ha ryngkat ki sienjam ba dang bteng mynta ban khyllie im biang ia ki jaka ba kyrpang, ka deiriti ba hyndai jong ka India kan dang phyrnai ha kane ka pyrthei.

Nanu Bhasin, Additional Director General bad Ritu Kataria, Assistant Director. Ki nongthoh ki dei ki ophisar jong ka Press Information Bureau, Sorkar India. Da ka jingioh jingtip na ka Research Unit

                                                                                   PIB