Ki Nongtrei (contractual employees) Ki Dei Ban Tip

Google ban ioh jingtip kham bniah, namar hateng haneng, ka Sorkar India, ka ju pynkylla ia ki kyndon.

Mr. D. Pakynteiñ

Kiba bun ki nongtrei (contractual employees) kim tip satia ia ka hok ba ka Sorkar India ka la buh na ka bynta jong ki. Ki dei ban tip ba kat kum ka Employees’ State Insurance Act, 1948 [Act No. 34 of 1948] 19th April, 1948 ka don ka Employees’ State Insurance Corporation (ESIC) bad ha Shillong, kane ka ophis/hospital ka don ha Lachumiere. Lyngba kane ka skhim kin ioh bun ki jingmyntoi ha ka por ba pang ba shitom, ba kha khyllung bad lada mynsaw (accident) bad kiwei kiwei.Bad kiba ap jakpoh na ki ruh kin ioh kumjuh. Ki nongtrei ki dei ban buh 0.75% bad ki nong-aikam kin buh 3.25% na ka tulop sha ka ESI. Ka treikam ha ka Ri India baroh kawei ym tang ha ki ophis sorkar kmie, sorkar jylla, hynrei baroh ki jait kam jong ki riew shimet kum ki karkhana, ki ïing basa, ki skul, ki dukan, ki jaka peit phlim, ki jaka rep, kiba trei ha khlaw, ki nongbylla, ki jaka sumar bad kumta ter ter (shisien ba la don palat 10 ngut ki nongtrei (20 ka shong kat kum ki kam), ki nongaikam ki hap ban pynrung kyrteng ia ki nongtrei jong ki ha katai ka ophis).

Nangta, kat kum ka Employees’Provident Fund & Miscellaneous Provision Act, 1952 [Act No.19 of 1952] 4th March,1952, ka don ka Employees’ Provident Fund Organisation, bad ha Shillong, kane ka ophis ka don ha ka BSNL Complex (Lady Hydari Park). Kane kan peit bniah bad pyrkhing ba baroh ki dei ban bud ia katei ka Act ha ka liang kumno ban kynshew pisa na ka bynta jong baroh ki nongtrei. Ki nongtrei ki dei ban buh 12% na ka tulop bad ki nongaikam (sorkar kmie ne sorkar jylla /corporation/karkhana… etc) kin hah buh 3.67% sha ka EPF bad 8.33% sha ka Employee Pension Scheme (EPS).Na ka bynta u snem 2022-23.ka sut (interest) ka dei 8.15% shi snem.

Baroh ki dei ban tip katno ka Basic Pay bad katno ka Variable Dearness Allowance (VDA). Kumba ioh ki nongtrei sorkar, kine ki nongtrei ki don ka hok ban pan jingkhein kumno la shna ia ka tulop (monthly pay particulars). Lada ym ioh ki lah ban khein kumne: Ha ka jing-ioh kaba Rs.15,000/- shibnai, ot noh 12.75 % (0.75% ka ESI bad 12% ka EPF) ka tulop kan long (15000-1912.50) = Rs.13,087.50 ym don ba lah ban ot wat tang shi paisa ruh. Nangta ki nong ai kam ki dei ban thep 3.25% = Rs.487.50 sha ka ESI, 3.67% = Rs.550.50 sha ka EPF bad 8.33% = Rs.1249.50 sha ka EPS. Ka jingkynshew pisa baroh kan long (Nongtrei Rs.1912.50 + Nongaikam Rs.2287.50) = Rs.4200/- ha ka shibnai. Baroh ki dei ban don Aadhaar bad ban pyniasoh bad ka EPF Account khnang ban beit ka rukom thep pisa ha u Universal Account Number (UAN). Man la u snem ki dei ban ioh ka EPF Statement.

Baroh ki ophis ka Sorkar Kmie haba ki donkam cleaner, security guard etc., ki hap beit ban pan na kita ki Service Provider kiba la ioh ia ka tender, namar ka ain kam shah ban shu ai ne thung kam katba mon. Namar hangne ka Sorkar ka ioh lum khajna (GST). Kito kiba pynkhein ain, kin shah pynshitom namar ki nongtrei jongki, kin duh noh ia ki jingmyntoi, kaba ka Sorkar India ka lah bhah lyngba ka ESI bad EPF.

Kitei ki khyndiat jingtip ki long kiba kham kongsan, dang don bun bah kiwei pat kiba ym lah ban thoh lut hangne. Google ban ioh jingtip kham bniah, namar hateng haneng, ka Sorkar India, ka ju pynkylla ia ki kyndon. Don bun kum kine ki nongtrei, kiba lah nang lah stad, bad kin sngewbha ban ia peit lem na ka bynta kito kiba kham duna ka jingtip, khnang ba kan ym don kano kano ka jingbakla.