Wat ka tnum pyllun ka dang khyllem, sa ka kynroh madan lei

Ha kawei ka liang, ka bha shibun ba ki paidbah mynta ki bat ïa ka bor ha la ki kti bad ki lah ban pathai katba ki mon.

Ka jingtwa ka kynroh jong ka PA Sangma Integrated Sports Complex ha Tura ka la pynlehraiñ shikatdei ïa ka sorkar jylla khamtam ba kane ka lympung ka don ha ka konstitwensi u Myntri Rangbah, u Conrad K Sangma. Ki dur ki dar ki la shu tuid kumba tuid ka umsaw mar ïa bna ba ka kynroh ka la twa bad ka khyndew ka la pyndap ïa ka surok bad pynjulor ïa ki katto katne ki kali. Ha ka pyrthei Mobile, ym lah shuh ban buhrieh namar baroh ki nang ban ïa shon bad ring dur. Kat da poi ki heh sorkar sha ka jaka twa, ki briew ki la dep ban pynsaphriang lut khoit. Ha kawei ka liang, ka bha shibun ba ki paidbah mynta ki bat ïa ka bor ha la ki kti bad ki lah ban pathai katba ki mon. Ha kine ki sngi, ngi ïohi ruh ïa ka jingtwa ki surok, jinghap khyndew, jingdap um bad khamtam eh ka jingduh noh ïa ki mynsiem bakordor. Tang kiba la mad ïa ka jingduh ki sngewthuh katno ka pangnud. 

Ka jingkhyllem jong ka kynroh jong katei ka madan ïalehkai kaba long kawei na kiba heh tam ha jylla ka pyni shai ba ka don ka jingtrei torti. Hato kita ki kompany/kontraktor kiba pyntrei kim tip mo ba ha ka por lyiur, u slap ha Meghalaya u long uba jur bad donkam ban shna bha ïa ki nala um khnang ba kan ym don jingktah ïa ki jingtei? Kiei kita ki karikor kiba la ai muhor ïa ka saiñdur ba la pynwan da ki kompani? Ka la don ne em ka jingleit jngoh bad jurip ba khah-khah ha ka por ba pyntrei ïa katei ka lympung? Lada don, la ju lap ne em ki khep ba ka don ka jingtrei torti bad ka jingbym ïaid beit ka kam? Lada dei ka jingbakla jong ka kompani/kontraktor, ka sorkar ka la buh lypa ne em ka kyndon ha ki kot ki sla ba yn hap ban kitkhlieh bad siew da kata ka kompani/kontraktor? Kata ka ‘penalty clause’ ha ki kot kontrak ka dei ban don beit lym kumta ki kompani/kontraktor kin lait na kaba hap siew na pla lada don ka jingleh torti ïa ki kam. Kane ka projek ka dei kaba la mang kumba T. 127.7 klur, bad ka pisa kaba dei kaba la ai lang na ka sorkar jylla bad ka Sorkar Pdeng lyngba ka tnat Minority Affairs. 

Ngi kynmaw ba ha u Nohprah 2022, ka jingïakynhoi ka jingrisa bad ki tamasa bapher-bapher ki la paw ha ka por ba plie ïa ka madan phutbol hapoh katei ka Sports Complex. Ka NPP ka la put turoi bha halor kane ka madan hashwa bad ha ka por ilekshon. Ka la don ruh ka jingshah ther ha ka BJP bad ha u Myntri Sorkar Pdeng halor ka jingleh saiñpyrthei ka NPP ha ka sngi ba plie ïa katei ka madan phutbol namar ym shym la khot satia ïano-ïano ki Myntri Sorkar Pdeng watla ka tnat Minority Affairs ka la bei tyngka. Ngi kynmaw ruh ba ka BJP ka la khyrwit ïa ka NPP hadien ba u Myntri Rangbahduh, u Narendra Modi, um shym la ïoh jingbit ban pynlong jingïalang ïalap ilekshon ha u Rymphang. Ka tnat Minority Affairs lehse ka dei ban pynlong la ka jong ka jingtohkit halor ka rukom shna ïa katei ka lympung khnang ba ki jingshisha kin paw kumba ki dei ban long. Ka don ruh ïa ka hok ban tohkit namar ka la dep ban bei tyngka.

U Myntri Rangbah bad ki bor distrik ka West Garo Hills ki la pynbna ban pynlong da ka jingtohkit halor katei ka jingtwa ka kynroh. Ki la sngewthuh ba ka long ka jinglehraiñ kaba khraw namar kat katei ka jingtei ba la ai nam ha u riewkhraw ka jylla kan paw dak jong ka jingleh torti. Tangba ngim dei ban sngewphylla ba ki jingtei ha Meghalaya ki shu twa bad khyllem katba ki mon. Ngim lah ban klet ïa ka jingtwa jong ka tnum pyllun (Dome) jong ka Ïingdorbar Thawaiñ bathymmai ha Mawdiangdiang ha u snem ba la lah. Lada kat ka tnum pyllun jong ka Ïingdorbar Thawaiñ ka jylla ka dang khyllem, kan eh aiu sa ïa kynroh jong ka lympung pynlong jingïalehkai? Tip shuh sa ka tnum pyllun ba kin tap thymmai kan long kaba kumno lane kan neh haduh katno? Ngi shu kyntu ïa baroh ba kin long kiba husiar na ki jingtei jong ka sorkar namar ngi la ïohi ïa ki nuksa kiba bun hakhmat jong ngi.

Nangne shakhmat ka sorkar jylla ka dei ban phah peit bniah lut ïa baroh ki jingtei kiba dang ïaid ban lait na ka jingma jingmynsaw bad na ka jinglehraiñ. Ka dei ban don da ka kynhun ki karikor kum na IIT Guwahati bad kiwei ki ban leit jurip bniah bad ban trei hok ïa ka kam. Ngim sngewlah shuh ban shaniah ha ki kompani/kontraktor ba ka sorkar ka la jied ban pyntrei ïa ki jingtei bapher-bapher. Ngim dei ban ap haduh ban da jia eiei namar kata kan buh jingma shikatdei ïa ka jingim briew. Ngi kyrmen ba ki seng saiñpyrthei khamtam kiba don ha ka liang pyrshah kin pynbor ïa ka sorkar ban phah jurip bniah ha ki karikor na ki IIT jong ka Ri ïa ki jingtei baroh.