Ka Khaiï-Pateng ba $10 billion bad ka ai bhah lem ïa ki khun Kynthei bad Khun Shynrang

Ka jingneh jong ka spah jong ngi baroh ka jylla, kan nang pynkhlaiñ shuh shuh ia ka khaiï pateng jong ka jylla hi baroh kawei.

Michael N. Syiem

Ka thong jong u Myntri Rangbah u Conrad K. Sangma ban pynlong ia ka khaiï pateng jong ka jylla Meghalaya kaba kot bor shaduh sha ka $10 billion haduh ban da poi u snem 2028, ka dei ka jingthmu kaba lah ban pynurlong bad kaba dei ban ai jingkyrshan lada ka jingthrang jong u ka long kaba mut hok (sincere). Hynrei dei pat ban shim ia ki sienjam ki ban pynbeit bad pynsangeh shuwa ia ki rukom pynlut pathar, ban shim ia ki lad kamai ki ban pynmih pisa shuh shuh bad khamtam eh ban pynkup bor ia ki khun baroh jong ka iing, kynthei bad shynrang lyngba ka ioh pateng ka hiar pateng, khnang ban kham pynstet ia ka roi ka par jong ka jylla ban poi sha katei ka thong.

Hapdeng ka jingkyrduh ban ioh kam sorkar, ka kpait saiñ-kam (policy) jong ka sorkar kumno ban iakhun pyrshah ia kane ka jingkiew jong ka jingkyrduh kam jong ki khun samla da kaba pynshlur bad ai jingiarap ia ki ban ieng ha la ki kjat, ban thaw  lad kumno ban kamai da ki rukom ka juk thymmai ka pyrkhat thymmai, ka dei ban iaid lang bad kane ka jingthmu naduh na iing.

Ban poi sha katei ka thong, ka sorkar ka dei ban shim ia ka rai kaba shlur ban pynwandur thymmai ha kaba iadei bad ki katto katne ki bynta jong ka dustur ki bym ia hap shuh bad ka por mynta. Ka jingwanrah ia ka ain, Equitable Distribution of Self Acquired and Ancestral Property kan pynshlur ia ki samla Hynñiewtrep bad Garo ban pyndonkam ia ka bhah ioh pateng jong ki ban shim ram na ki Bank khnang ban seng ia ki kam khaii pateng lajong. Ia kito ki samla kiba wan na ki longiing longsem kiba biang ka spah ka phew, ka jingseng jong ki ia ki kam khaii pateng kan nang plie lad shuh shuh ia kiwei kiwei ki samla wad kam ban ioh kam.

Katba nang bun ki samla trai ri trai muluk kiba bat ia ka kam khaii pateng ha ka jylla, ka spah jong ka jylla ruh kan neh beit hapoh ka jylla bad kan khang lad ia ka spah jongngi bad tuid noh shabar kumba ka long ha kine ki bun bun bun snem ba lah leit namar ka jingbat jong ki bar jylla ia ka khaiï pateng jong ngi baroh shi katta.Ka jingneh jong ka spah jong ngi baroh ka jylla, kan nang pynkhlaiñ shuh shuh ia ka khaiï pateng jong ka jylla hi baroh kawei.

Kane ka sien jam barit kaba ai bynta lem (equitable distribution) ia ki khun baroh jong ka iing, kynthei bad shynrang, ia ka Ancestal and Self Acquired, ryngkat bad ka sap ka phong jong ki khun samla jong ngi bad ka spah mariang kaba don ha ka jylla jong ngi, kine hi ki ban tei bad pynstet ia ka roi ka par ha ka jylla jong ngi ba kin long ki mawjam ha ka ban pynurlong ia ka jingangnud jong u Myntri Rangbah ban ioh ia kata ka $10 billion economy.