Ha ka 19 tarik Nohprah 2019, ka Ïingdorbar Thawaiñ ka Meghalaya ka la pynmih da kawei ka sur ïa ka rai ban kyntu ïa ka Sorkar India ba kan pyntreikam ïa ka Inner-Line Permit (ILP). Ngi dang kynmaw kyndiang ïa kato ka sngi ha kaba baroh ki MLA ki la ïa mynjur halor katei. Kane ka jingmynjur ka long hadien ba ka Parliament ka la ai ïa ka jingkohnguh ban pynlong aiñ ïa ka Citizenship (Amendment) Bill, 2016. Hadien ba ka Ïingdorbar Thawaiñ ka la ai jingmynjur, na ka liang ka Sorkar India ka khlem pat jubab eiei da kaba shai. Kane ka rai jong ki 60 ngut ki MLA ka Meghalaya ban dawa pyntreikam ïa ka ILP ka la shu sahkut ha suiñ. Ngim tip aïu ka Sorkar India ka la rai halor kane. Hynrei ngi lah ban sngewthuh pat na ka jubab jong u Myntri Khynnah ka tnat Korbar Ri ha Rajya Sabha ba imat ka Sorkar India kam don mon ban pyntreikam ïa ka ILP ha Meghalaya. Tangba ba kan ong ba kam don mon ruh kam nud, bad ka la shu pynkyllaiñ ïa ka jubab kaba long tang ka jingpynsyrwa kai ïa ka por jong ka Dorbar bad ki paidbah.
Ngi pynkynmaw ba ka Sorkar India lyngba ka tnat Korbar Ri ha ka 1 tarik Nohprah, 2021, kam shym la ong hooid ne em halor ka jingkylli la kan pyntreikam ïa ka Inner Line Permit (ILP) ha Meghalaya. Kane ka jingbym kren shai jong ka Sorkar India ka la paw ha ka Dorbar Tlang jong ka Rajya Sabha halor ki jingkylli ba la wanrah da u MP na Meghalaya, u Dr W.R. Kharlukhi. U Dr Kharlukhi u la buh saw tylli ki jingkylli ha kaba ïadei bad ka jingdawa pyntreikam ïa ka ILP ha Meghalaya. Hynrei ka la wan tang kawei ka jubab na u Myntri Khynnah ka Korbar Ri bad kata ka jubab ka batai pynban ïa ka jingpyntreikam ïa ka ILP ha Arunachal Pradesh, Nagaland, Mizoram, bad Manipur. Ka long kaba thamula ba kat ka Sorkar India kan kiar na kaba ai ïa ka jubab kaba shai. Kum ki MP kiba mihkhmat ïa ka jylla, ki la dei ban ïoh da ka jubab kaba shai kdar khnang ba kan wanrah jinghun ïa ki paidbah.
Haba ka jubab kam shai, ka la dei ka bynta jong ka sorkar Meghalaya ban leit sha Delhi bad ban ïakren biang bad ka Sorkar India halor ka jingdawa ILP. Ka jubab ba ka sorkar jylla ka dei ban ïoh kan hap long kaba shai kdar bad ym kaba kyllaiñ kumba kyllaiñ ki surok ha Meghalaya khnang ba ka sorkar bad ki paidbah kin sngewthuh ïa kaei pat kaba hap ban leh nangne shakhmat. Ka long biej shaba palat haba kat ïa ka rai jong ka Ïingdorbar Thawaiñ, kaba dei ka sur jong ki nongshong shnong, la shu buh sharud da ka Sorkar India mynta la jan ar snem. Nalorkata, ka jingsngap jar, ka jingkren kyllaiñ bad ka jingbym ai jubab kaba shai ka dei ruh ka jingïuhroit bad ka jingibeiñ ïa ka Meghalaya bad ïa ki nongshong shnong baroh.
Ngi ïohi ba wat ka sorkar Meghalaya ka la leh kynjah halor ka mat. Ngim ïohsngew shuh na u Myntri Rangbah ba un leit sha Delhi ban ïakren bad u Myntri Korbar Ri ban pynthikna la ka Sorkar India kan ai ne em ïa katei ka jingdawa ILP jong ka Meghalaya. Imat ka jingkynmaw ka long kaba lyngkot ym tang na ka bynta ki paidbah, hynrei wat ki nongïalam ruh. Ha ka ilekshon MLA kaba dang shu dep shen, ngi khlem da ïohsngew than ba ki seng saiñpyrthei kin ïakren halor ka ILP. Ngim tip ka sorkar MDA-II ka don ka nongrim kaba kumno halor kane watla ha u 2019, ka MDA-I ka la ïalam ban dawa ïa ka ILP ha ka jylla. Mynta ka la jan dap saw snem naduh ba ki 60 ngut ki MLA ka jylla ki la pynmih ïa katei ka sur. Lehse kata ka jingdawa ka la shu jah noh kumto ha lyer bad ka ILP kan ym wan da lei-lei sha kane ka jylla. Tangba kum ki nongshong shnong, ngi don ïa ka hok ban tip da kaba shai na ka Sorkar India la kan kohnguh ne kyrngah ïa katei ka jingdawa. Ban shu sngap mynthi ka long biej kat ïa ka Sorkar India.
