Shillong, Naitung 04:
Ka Meghalaya High Court ha ka Sngi Ba-Ar ka la kynthoh ba lehse kan jin da la bha ban wanrah noh da ka Central Bureau of Investigation (CBI) ban tohkit halor ka jingtih bad jingkit dewïong be-aiñ ha kane ka jylla.
Kane ka jingkynthoh na ka High Court ka la wan ha ka sngi ba u nongmudui mukotduma pyrshah ïa ka sorkar halor ka jingjyllei ki kam tih bad khaïi dewïong be-aiñ, u Champer M Sangma u la pyni syndon da ka dur khih (video) bad ka dur hakhmat ki nongbishar ban pynpaw pyrthei ïa ka jingïai jyllei ki kam tih bad khaïi dewïong be-aiñ ha kane ka jylla.
Lyngba ka ‘video’, la paw ba ka kam tih bad khaïi dewïong be-aiñ ka dang ïaid ha ki distrik bapher bapher kum ka West Khasi Hills, South West Khasi Hills, East Jaiñtia Hills bad South Garo Hills.
Ha ka bynta kaba ar, u Sangma u la wanrah da ki dur lane ‘satellite images’ na ki jaka bapher bapher ban pyni ïa ka jinglum thup ïa u dewïong uba dang shu dep tih.
Ha ka hukum ba la pynmih da ka High Court mynta ka sngi, la ong ba kumba ka paw, na katei ka ‘video’ la ïohi ïa ka jingtih dewïong be-aiñ. Hynrei na ka liang u Deputy Commissioner ka South Garo Hills uba la don ha ïingbishar bad uba la peit lang ïa ka ‘video’, u la ong ba uta u dewïong u dei uba la dep ban kurup da ki bor ba dei khmih. Une u Deputy Commissioner u la don mynta ha South Garo Hills la hynriew bnai, bad u la wan mihkhmat ïa ka sorkar ban peit ïa ka ‘video’ bad ka dur.
Lah ban kdew ba ka National Green Tribunal ka la khang ïa ka jingtih dewïong kaba khlem ïaid katkum ki kyndon bad ïa kane la pynskhem ruh da ka Supreme Court. Wat la katta ruh, ka High Court ka la ong ba na ka por sha ka por, ki lad pathai khubor jong ka jylla ki la lah ban pyni ba ka jingtih bad jingkit dewïong be-aiñ ka dang ïaid bad wat ki nongleit nongwan ruh ki ïohi ïa ka jingbun ki jaka ba lum thup ïa u dewïong.
Shuh shuh ka High Court ka la ong ba wat hadien 15 bnai jong ka jingpynmih ïa ki hukum, kam shym la don kano kano ka jingkylla bad ba ka jingkhaïi dewïong be-aiñ ka la tur shaduh sha Assam. Namarkata, ka la ong ba lehse kan jin da la bha ban wanrah noh da ka Central Bureau of Investigation lane CBI ba kan tohkit noh halor ki jingkynnoh kiba ïadei bad ka jingtih bad jingkhaïi dewïong be-aiñ.
Shuh shuh ka High Court ka la ong ba ka sorkar jylla ka la dep shah maham ha ka Sorkar Pdeng kynthup ha ka Myntri ka tnat Pla Tyngka ba ka dei ban long kaba peitngor halor ka jingkit ïa u dewïong ba tih be-aiñ da kaba pyndonkam da ki kot ki sla kiba thok.
“Hynrei la bud tang khyndiat lane ym shym la leh eiei ruh halor kane ka bynta. Nalorkata, ka sorkar ka la buhrieh na ka ïingbishar halor ki shithi ba ka la ïoh na ka Sorkar Pdeng bad ki la paw dang ha kine ki khyndiat bnai,” la ong ka High Court.
Ka High Court ka la kdew ba uwei na ki nongshah mudui ha kane ka mukotduma u la dep ban khaïi jan 2 lak MT u dewïong ha ki 15 bnai ba la lah lyngba ka Land Customs Station ha South Garo Hills da kaba kam ba ïa uta u dewïong la tih shabar jong ka Meghalaya bad wat ki heh sorkar na Meghalaya ki la pynshisha ba ka long kumba la kam da uta u nongkhaïi khlem da pushe ban tohkit naei uta u dewïong u la wan.
La ong ruh ba uta u nongshah mudui bad ki paralok jong u kiba trei ha kylleng ki jylla, u la pyrshang katba lah ban pynkut ïa kane ka kam da kaba kyrpad ïa ka High Court ba kan pynsangeh shwa ïa ka jingbishar lane ban ïalam ïa ka ïingbishar sha ki kam ki bym don nongrim bad mynta ka sngi ruh, la kyrpad ban pynsangeh shwa ïa ka jingbishar na ka daw ba u muktiar u don hapdeng ka jingshitom.
Ka High Court kan shong bishar biang halor kane ka mukotduma ha ka 13 tarik Naitung, 2023. Na ka liang ka sorkar jylla kan hap ban ai jubab balei ba ka High Court kan dang hap ban shaniah ha ki pulit bad ki bor sorkar ban pynthikna ba yn pynsangeh shi syndon ïa ka jingtih bad jingkit dewïong be-aiñ.
Ha kajuh ka por, ka ïingbishar ka la ailad ïa u nongmudui ba un wad shuh ïa ki sabut lada ka sorkar jylla ka dang donkam ba kan ngeit ba la pulom ban pynsangeh ïa ka jingtih bad jingkit dewïong be-aiñ lane ban pynïaid ïa ka jylla katkum ki kyndon aiñ.
