Ïoh lehmon ki heh saipan na Assam ïa u dewïong Meghalaya?

Une u la shah kem ha ka 15 tarik Jylliew, 2023 namar u khlem ai ka jingïatreilang bad ki pulit ha kaba ïadei bad ka jingtohkit pyrshah ïa ki karkhana thang dewïong be-aiñ.

Kat nang ïaid ki jingbishar jong ka Meghalaya High Court ïa ki mukotduma halor ki kam kiba ïadei bad u dewïong ha kane ka jylla, katta ka jingmih jong ka jyrsieh ka nang shyrkhei haduh ba la poi u pud ba uwei u nongmudui ïa ka mukotduma pyrshah ïa ka sorkar bad kiwei pat halor ka jingtreikam be-aiñ ki karkhana thang dewïong u la shah byrngem ha u kpa jong uwei u briew uba la shah kem ha ki pulit halor ka jingdonkti ha ka jingpynïaid ïa kawei ka karkhana thang dewïong be-aiñ. Ha ka spah pyrthei, imat ym don raiñ ym don rem, ym don jingtieng jingsmiej shuh ïano-ïano! Ha kane ka rukom, imat ym donkam aiñ shuh bad dei ban ailad lut ïa baroh ba kin leh katba ki mon.

Uta u briew uba la leit byrngem ïa u nongmudui u dei uba la tip kyrteng kum u Balwant Bhama, uba long uwei na kiba shah kynnoh donkti ha ka jingpynïaid be-aiñ ïa ki karkhana thang dewïong (Coke Factory) ha Meghalaya. Hakhmat ka ïingbishar, u Advocate-General ka jylla u la kdew ïa ka kaiphod na u Director General of Police (DGP) kaba la ai ha ka 3 tarik Naitung, 2023 bad la thoh ba ha ka jingtohkit ki pulit, ki la lap ïa uwei u briew uba kyrteng u Youdishthra Bhama, uba dei u trai jong ka M/s Kalyani Fuel Limited, Shallang, kaba long ka karkhana thang dewïong. Une u la shah kem ha ka 15 tarik Jylliew, 2023 namar u khlem ai ka jingïatreilang bad ki pulit ha kaba ïadei bad ka jingtohkit pyrshah ïa ki karkhana thang dewïong be-aiñ. Ïa mynta, une u don hapoh along. U Advocate-General u la kdew ruh ba u Youdishthra Bhama u dei u khun jong u Balwant Bhama uba la shah ujor ba u la byrngem ïa u nongmudui.

Hynnin ka sngi, ka High Court ka la pynkynmaw ba dang ha ka 4 tarik Naitung, 2023, ka la ai hukum ïa ka sorkar jylla ba kan jubab balei ka ïingbishar kan dang hap ban shaniah ha ki bor sorkar bad khamtam ha ki pulit bad balei ym donkam ban wanrah da ka Central Bureau of Investigation (CBI) ban tohkit halor ki kam be-aiñ kiba ïadei bad u dewïong – naduh ka jingtih haduh ka jingpyndonkam ha ki karkhana thang dewïong be-aiñ bad haduh ka jingshalan shabar ri – khamtam ba ka paw ba ïa kine ki kam la pynïaid da ki briew kiba don ha Assam.

La ju ong baroh shi katta ba ngi long trai halor ka khyndew ka shyiap, bad ïa ki jingdon jingem kiba don halor bad hapoh ka khyndew, hynrei kumba ka paw, imat kiba ïoh leh trai khlieh ki dei ki katto katne ngut ki nongshong shnong ka Assam ha kaba ïadei bad u dewïong. Kum ka nuksa, da u nong Assam, u Youdishthra Bhama, u la wan seng syndon da ka karkhana thang dewïong (M/S Kalyani Fuel Limited) ha Shallang, West Khasi Hills. Ngi sngewthuh shai ruh ba lada ym don kita ki trai ri trai muluk ki ban ïarap ïa ki briew kum u Bhama, yn ym don ki ban wan seng karkhana be-aiñ shaduh sha Shallang. Lada ki kam ki ïaid be-aiñ, kiba ïoh jingmyntoi ki dei tang katto katne ngut katba ka sorkar ka duh ïa ka khajna kaba ka dei hok ban ïoh. Kane ka khajna ka dei ban long na ka bynta ka jingmyntoi ki paidbah namar ka sorkar ka don ïa ka jingkitkhlieh ïa ka bha ka miat ki nongshong shnong.

Ka Meghalaya ka don ïa ka aiñ pyrshah ïa ki kam ‘Benami’, hynrei ngim ju ïohi ne ïohsngew ban pyntreikam ïa kane. Ngi don ïa ka aiñ kaba pyrkhing ha kaba ïadei bad ka jingïadie ïathied khyndew ha kaba ki bar jylla kim ïohlad ban thied khyndew kat shaba ki kwah. Hynrei ki kam ‘Benami’ pat ki pyntlot noh ïa kane ka aiñ kaba long kum ka stieh jong ka jylla baroh kawei. Ngi sngewbynñiaw ba ki don ki ’riew shim kabu, ki khwan myntoi kiba kloi ban ïapeiñ ïa ka bha ka miat ka jylla na ka bynta ka spah ka phew. Hooid, baroh ki briew ki donkam ïa ka pisa, hynrei kam mut pat yn hap ban ïapeiñ ïa kiei-kiei ki ban sa kyrtoh kylla ïa ngi hadien habud.