Ha kano-kano ka sorkar synrop lane ka sorkar khleh khaw lang, ka dei ka rukom ban don kata ka ‘Common Minimum Programme’ (CMP) lane ki mat ba ki seng kiba don ha ka sorkar kin ïatreilang ha ki san snem bad ban pynurlong ïa ki. Ka dei ruh ka saiñdur tynrai jong ka sorkar halor ki mat ki jura bakongsan tam bad kaei kaba ka sorkar kan leh halor kita. Ïa ka sorkar Meghalaya Democratic Alliance (MDA) kaba ar lane 2.0, la pynbam smai ha u bnai Lber 2023 katto katne sngi hadien ka jingpynbna ïa ki MLA bathymmai. Kane kam dei satia ka sorkar ba ïalam tang da kawei ka seng, hynrei ka dei ka sorkar khleh khaw lang da ka jingdon ka UDP, BJP, bad HSPDP nalor ki MLA khlem seng. Ngi la ïaid la saw bnai eiei naduh ba u Lat u la pynbam smai ïa u Conrad K Sangma kum u Myntri Rangbah, hynrei ngim pat ïohi pat ïa kata ka ‘CMP’. Kham bunsien, ïa ka ‘CMP’ la pynwandur da kaba shim ïa ki mat bakongsan na ki jingkular ilekshon jong ki seng kiba don mynta ha ka sorkar.
Ngi sngewthuh ba kitei ki seng baroh kiba don ha ka sorkar, kynthup ïa ka seng kaba ïalam, kata, ka National People’s Party (NPP), ki la khlei la ki jong ki jubanlak sha ki nongthep ‘vote’ ha ka por ba ki la leit khroh ïa ki. Ki don ki jingkular kiba ïasyriem hapdeng ki seng baroh, bad ki don kiba ïapher. Hap ban pynleit jingmut ïa kita ki jingkular kiba ïasyriem bad kiba ïapher ha ka por ba thaw ïa ka ‘CMP’. Tangba ngim dei ban ïa kyndit palat halor kane namar wat ha ka sorkar MDA ka banyngkong lane kata ka MDA 1.0 kaba dei ka sorkar khleh khaw lang kumba long mynta, ym shym la don satia kata ka ‘CMP’. Dei hok ba ha ka sorkar MDA 1.0 ngi ïohi shibun bah ki kam thurmur bad ka jingbym ïasngewthuh jingmut hapdeng ki dkhot kiba don ha ka sorkar.
Ngi kynmaw ba ha ka sorkar MDA 1.0, ka la don kata ka komiti ba la thaw ban pynwandur ïa ka ‘CMP’, hynrei haduh ba kut jong ka samoi treikam jong ka sorkar, kata ka ‘CMP’ ka khlem ïoh lad ban paw pyrthei. Ngi tip ba kata ka komiti ka la shong jingïalang la bunsien ban ïakren kumno ban pynwandur ïa ka ‘CMP’, hynrei kita ki jingïakynduh ki la shu kut tang ha ka jingïadih sha sngewbha khlem da lah ban pyntip sha ki paidbah nongshong shnong kiei ki mat ki jura ba ka sorkar kan trei ha kito ki san snem. Namarkata, ngi la sakhi ïa shibun ki jingbym biang ha ka sorkar MDA 1.0 ha kaba wat para Myntri ruh ki khlem don ka jingïasngewthuh jingmut. Don ruh ki Myntri kiba la pynpaw ïa la ki nia ki jutang ha ki kotkhubor hadien ba ki khlem sngewïahap ïa kaei kaba ka sorkar ka leh.
Ha kane ka sorkar MDA 2.0 ba mynta, ngim tip bad ngim pat ïohi ba kan don ka komiti ka ban pynwandur ïa ka ‘CMP’. Kumba la kdew haneng, ki seng kum ka UDP, BJP, HSPDP bad NPP ki la ïakhun tyngeh iwei ïa iwei pat bad ki la rah ïa ki jingkular hakhmat ki paidbah. Kito ki soh khliang kiba la mih ha ka por ilekshon ki dang don haduh mynta na ka daw jong ka jingïakawang ktieh bad kawang ktien iwei ïa iwei pat. Hynrei kane kam mut pat ba yn lah ban atlukhi sah lane ban pynsahnud sah ïa kaei kaba la dep. Kine ki seng kiba don lang ha ka MDA 2.0 kin hap ban ïamir jingmut halor ka ‘CMP’. Ngi kwah ban tip shai kiei kita ki mat ki jura kiba ka sorkar kan trei lane pyndep ha kine ki san snem hashwa ban wan ka ilekshon thymmai.
Lada ka ‘CMP’ kan ym don ha kane ka sorkar kumba long ha ka sorkar MDA 1.0, khlem pep kin sa mih ki huri-hura hapdeng para Myntri namar kin ym tip ïa kaei kaba ki dei ban leh bad ban pyndep ha ki san snem. Uwei u Myntri un ïaid la ka jong ka lynti, uwei la ka jong, bad ha kaba khatduh, yn ym don jingseisoh eiei. Kum ka Kynhun Myntri bad sorkar, ka donkam ban don ka jingïatreilang halor ki mat ki bakongsan na ki bakongsan tam. Lada kam don ka ‘CMP’, ngin hap ban kylli halor ka nongrim aïu kine ki seng ki la ïatreilang?
