
Ka tnat Social Justice and Empowerment, hapoh ka jingïalam jong u Myntri Rangbah Duh, u Narendra Modi ka ïeng skhem na ka bynta ka jingkyntiew bad ka jingpynkupbor ïa ki bynta kiba shah iehbeiñ bad kiba shem jingeh jong ka imlang sahlang kum ki SC, OBC, EBC, DNT, ki Transgender, ki tymmen ki kro, ki Safai Karmchari bad kiwei kiwei. Ha kine ki khyndai snem ba la dep, ngi la iohi ïa ka jingbha kaba la wan na ka bynta kine ki briew ha ki kam bapher bapher ha kaba ïadei bad ka imlang sahlang, ka pule puthi bad ka ioh ka kot. Katto katne ki skhim ki dei kiba pyntreikam da ka tnat Social Justice and Empowerment jong ka Sorkar India ha kine ki khyndai snem ba la dep.
Ka “Post-Matric Scholarships to the students belonging to Scheduled Castes for studies in India” ka thmu ban kyntiew ia ka jingrung ki khynnah SC ha ki jingpule ba kham halor watla ki wan na ki longing kiba shem jingeh bha. Ka jingrung ki khynnah SC ha ki jingpule klas11-12 ka ju long 52.9% ha u snem 2019-20; 56.1% ha u snem 2020-21 bad 61.5% ha u snem 2021-22. Palat 4.87 klur ki khynnah pule SC ki la ioh jingiarap na ka Sorkar Pdeng kaba kot sha T. 29828.80 klur naduh u snem 2014-15. Ka “Pre-Matric Scholarships Scheme for SC and Others” ka dei ïa ki khynnah pule SC kiba don ki kmie ki kpa kiba don ka jingkamai ka bym tam ia ka T. 2.5 lak ha ka shi snem. Ka jingrung ki khynnah SC ha ki jingpule klas 9-10 ka ju long 83% ha u snem 2019-20; 84.8% ha u snem 2020-21 bad 84.9% ha u snem 2021-22. Palat 2.31 klut ki khynnah pule SC ki la ioh jingïarap pisa na ka Sorkar Pdeng kaba kot sha ka T. 3528.17 klur naduh u snem 2014-15.Naduh u snem 2014-15, la pyllait ia ka jingïarap pisa ka Sorkar Pdeng kaba kot sha ka T. 109.79 klur sha palat 19995 ngut ki khynnah pule SC bad OBC hapoh ka “Scholarship for Higher Education for Young Achievers Scheme (SHREYAS), Free Coaching for SC & OBC students (FCS)”. Naduh u 2014-15, la pyllait ka jingïarap pisa ka Sorkar Pdeng kaba kot sha ka T. 399.15 klur sha palat 21988 ngut ki khynnah pule SC hapoh ka “Top Class Scholarship scheme for SCs (TCS)”. Naduh u snem 2014-15, la pyllait ia ka jingïarap pisa ka Sorkar Pdeng kaba kot sha ka T. 222.24 klur sha palat 950 ngut ki khynnah kiba la shah jied na ki thup SC, Denotified, Nomadic & Semi-Nomadic Tribes; ki nongrep bym don jaka lajong bad ki nongshna jingshna tynrai hapoh ka “National Overseas Scholarship Scheme for SC students (NOS)”. Naduh u snem 2014 -15, la pyllait ïa ka jingiarap pisa ka Sorkar Pdeng kaba kot sha ka T. 1628.89 klur sha palat 21066 ngutr ki khynnah pule hapoh ka “National Fellowship for SC students (NFSC)”. Naduh u snem 2014-15, la pyllait ïa ka jing-ïarap pisa ka Sorkar Pdeng kaba kot sha ka T. 457.22 klur sha palat 3.18 lak ki khynnah pule hapoh ka “Scheme for Residential Education for SC Students in High Schools in Targeted Areas (SHRESHTA)”
Ka Pradhan Mantri Anusuchit Jaati Abhyuday Yojana (PM-AJAY) ka thmu ban plié shuh shuh ki lad ioh kam lyngba ka jingkyntiew ïa ki sap, ki skhim kiba pynmih lad kamai, bad kiwei kiwei ki sienjam. Ka PM-AJAY ka dei ka skhim kaba bei tyngka da ka Sorkar Pdeng bad kaba pynkynthup lang ïa lai tylli ki skhim Sorkar Pdeng ba rim kiba long ka – (i) Bynta Adarsh Gram jong ka Pradhan Mantri Adarsh Gram Yojana; 11500 shuh shuh ki shnong ki la rung hapoh kane ha u snem 2022-23; La ithuh ïa 4351 tylli ki shnong kum ki Adarsh Gram (ii) Special Central Assistance to Scheduled Castes Sub Plan (SCA to SCSP); ka jingai jingiarap ka long T. 50,000 lane 50% jong ka jinglut jingsep katba kham duna, na ka bynta man ki nongioh jingmyntoi ne longiing (iii) Ka bynta Hostel {Ka sskhim Babu Jagjivan Ram Chhatrawas Yojana (BJRCY) ba rim}; ka jingmang tyngka na ka bynta ka skhim PM-AJAY ha u snem 2023-24 ka long T. 2050.00 klur.
Ka “National Action for Mechanized Sanitation Ecosystem (NAMASTE)” ka thmu ia ka jingpyndonkam ia ki kor na ka bynta ka jingpynkhuid ia ki nala bad ki septic tank bad ïada ia ka jingim jong kito kiba trei ia kine ki kam. La pynbiang ia ka capital subsidy kaba haduh T. 5.00 lak bad ka subsidy ha ka sut na ka bynta ki projek ba bei tyngka da ki bank. Kum shi bynta ka “Self-Employment Scheme for Rehabilitation of Manual Scavengers (SRMS)”, 22,294 ngut ki nongpynkhuid ïa ki jaboh jabain ki dei kiba la rung ha ki prokram ban pyntbit ha kiwei kiwei ki kam baduh u snem 2014-15. 508 tylli ki distrik ki dei ki bym pyndonkam shuh da ki briew ban pynkhuid ïa kine ki jaboh jabain.
Ka “Atal Vayo Abhyuday Yojana (AVYAY)” ka pynbiang ïa ki jingdonkam jong ki tymmen ki kro naduh ka jaka sah, ka jingshngain ha ka pisa pilain, ka bam ka dih, ka jingioh jingsumar bad ka jingïakren bad kiwei kiwei ki briew lane ka jingdon burom ha ka jingim.Haduh u snem 2014-15, la sam T. 511.81 klur sha 6,67,330 ngut ki briew kiba dei ban ioh jingymtoi. La pyllait T. 43.13 klur hapoh ka skhim”State Action Plan for Senior Citizens (SAPSrC)” naduh u 2019-20 haduh u 2022-23. Naduh u snem 2017-18, la dep sam haduh 12,24,645 tylli ki tiar kiba kot sha ka T. 24,649.98 lak sha 2,99,942 ngut ki briew kiba dei ban ioh jingmyntoi lyngba 265 tylli ki jingialang ba la pynlong hapoh ka RVY.
Ia ka “Nasha Mukt Bharat Abhiyaan (NMBA)” la saindur bad plié paidbah ha ka 15 tarik u Nailar 2020 ha ki 272 tylli ki distrik kiba don ha 32 tylli ki Jylla /Union Territory. Palat 3.08 klur ngut ki samla, palat 4,000 tylli ki YuvaMandal, ki dkhot NYKS & NSS bad ki kynhun jong ki samla ki la iashim bynta ha ki prokram jong ka Abhiyaan. La iakren bad palat 13lak ki khynnah ha palat 6000 tylli ki skhul ha kylleng ka ri.Ka “Pradhan Mantri Dakshta Aur Kushalta Sampann Hitgrahi(PM-DAKSH)” ka thmu ban pynbiang ia ki sap khnang ban ioh kam ne seng kam lajong. Kito kiba ioh jingmyntoi ha u snem mang tyngka 2020-21 ki long kumba 32097 ngut bad ha u snem 2022-23 ki long kumba 35484 ngut.
Hapoh ka jingïalam jong u Myntri Rangbah Duh, u Narendra ModiJi, ka tnat Social Justice and Empowerment ka la bteng ïa ki kam ha kine ki khyndai snem ba la dep na ka bynta ka burom, ka jingiaid shaphrang bad ki skhim kiba wanrah ïa ka bha ka miat jong ki briew ha ka imlang sahlang kiba shah iehbein bad ka tnat ka la ioh
Da u Dr. Virendra Kumar
PIB