Ka sorkar khlieh-khlieh tdong-tdong

Hynrei ka Deputy Commissioner ka la hap ban pynkylla noh ïa kine ki hukum hadien ka jingpyrshah na kiba bun.

Ka sorkar ha kine ki sngi ka la pyni pyrthei ba kam don ka jingïaid beit ha ka rukom treikam. Ka nuksa ka dei ki artylli ki hukum bakongsan na ka Deputy Commissioner ka East Khasi Hills ha kaba ïadei bad ka jingpynïaid pud sngi ïa ki kali kamai na Kachari Point sha Khyndailad bad Motphran bad ka jingphah khang ïa baroh ki dukan ha sor Shillong hapoh ka 10 baje mynmiet. Hynrei ka Deputy Commissioner ka la hap ban pynkylla noh ïa kine ki hukum hadien ka jingpyrshah na kiba bun. Kane ka pyni shai ba shwa ban pynmih ïa kine ki hukum, kam shym la don ka jingïamir jingmut kaba sani bad ka jingpyrkhat kaba bniah bad namarkata, ka sa mih ka huri-hura. Ka sorkar kan hap ban kynnoh hi dalade ïalade halor ka jingpynkulmar jingmut ïa ki paidbah. Ka sorkar kam dei pat ban kynnoh ïa ki paidbah lada ki pyni ïa ka jingbitar jong ki namar naduh kaba sdang, ka jingleh thurmur ka dei na ka liang ka sorkar hi.

Ha kaba ïadei bad ka jingphah ïaid pud sngi ïa ki kali kamai na Kachari Point sha Khyndailad bad Motphran, naduh kaba sdang ngi la kdew ba kam don jingmut satia ban leh kumne namar ki kali kamai ki don tang khyndiat haba ïanujor bad ki kali shimet. Lada kwah shisha ban pynkylluid ïa ka sor Shillong, dei ban pyntreikam ïa kane ka jingïaid pud sngi na ka bynta ki kali shimet kumjuh kiba don da ki phew hajar tylli. Wat la ki bun ki kali shimet, hynrei ngi ïohi ruh ba da ki hajar ngut ki paidbah ki shaniah ha ki kali kamai na ka bynta ban leit ban wan. Lada phah ïaid tang shiteng ïa ki kali kamai sha Khyndailad bad Motphran, kan ktah shikatdei ïa ki paidbah nongleit nongwan la ki dei ki samla pule, nongshong ïew, nongleit trei leit ktah bad kiwei-kiwei. Ka sorkar ka dei ban tan ïa ka kynhun ki trai bad nongñiah kali ban ïatreilang na ka bynta ban phah pynbeit bha ïa ka rukom pynïeng ïa ki kali ha Khyndailad bad Motphran. Ki nongñiah ruh ki dei ban don ka jingkitkhlieh ba kim dei ban sangeh kat haba lap ban kit briew khlem da pyrkhat shuh ïa kiba bud nadien ka kali jong ki. Dei ban don ka jingïabiang lang na ka bynta ïa baroh bad ym ban noh shiliang. Tang ba biang ki nongñiah kali kamai kat mut pat ba kiwei kin hap ban sohsat ha ka ïaid ka ïeng.

Halor ka jingphah khang ïa ki dukan ha ka sor Shillong baroh kawei hapoh 10 baje mynmiet, ngi la dep ong ba kane kam ïahap satia. Lada ai daw ba ka dei namar ka jingsynjor ka shongsuk shongsaiñ, ym lah pat ban pynkit pap ha ki nongdie dukan. Ka dei ka kamram jong ka tnat pulit ban ïada ïa ki kam sniew bad ban thwet ïa kito kiba donkti ban leh sniew. Kam dei ka kamram jong ki paidbah ban wad ïa ki nongleh ïa ki kam sniew namar ka aiñ kam shah. Hynrei ban pynjynjar pat ïa kiwei namar nalade ym lah ban leh eiei, ka long ka bym shongnia haei-haei. Ki paidbah ki don ka hok ban shong dukan bad kiwei ki don hok ban leit bam leit sa ha ki jaka paidbah kiba jngai na ki jaka shong jaka sah briew. Lada don ki nongdie jingbam kiba pynkulmar shnong, dei ban kem ïa ki. Lada don ki nongbam kiba pynkulmar, dei ban kem ïa ki ruh. Ban lait na ki jingjia kiba sniew, dei ban pynkhlaiñ ïa ka jingpahara ki pulit. Lada khlaiñ ka jingpahara, ki pulit ruh kin ym bunkam ban beh thong ïa ki riewsniew namar kiba kwah leh kam sniew kin tieng bad shynraiñ haba don ki pulit kiba peitngor.

Na ka liang ka sorkar bad ka Deputy Commissioner ki dei ban shim kum ka jingsneng na kine ki artylli ki hukum khnang ba kin ym buh ïa ki paidbah hapdeng ka jingkulmar jingmut. Shiphang shah, shiphang ym shah, shiphang shah shiteng, shiphang shah lut: kiba kum kine ki wanrah ïa ka jingbitar ha kito kiba shah ktah. Lada kwah ban ïa pyrkhing haduh katta-katta, thwet tyngeh ïa ki nongdie drok ha kylleng ka jylla namar ki dei kine ki nongpynjot ïa ki nongshong shnong. Wat ailad ïa ki la ki dei mano-mano ruh. Nangta, thwet ïa kiba donkti ha ka jingtih bad jingkhaïi dewïong be-aiñ namar ki pynring swai ïa ka jylla da ka bym siew khajna sha ka sorkar. Pynkhyllem ïa kiba kum kine namar ki dei ki nongshun jong ka jylla bad ki nongshong shnong. Baroh kiba don ïa ka jingmut kaba beit kin kyrshan ïa ka sorkar lada ka leh ïa kine ki kam radbah. Hynrei ngi tip ba ka sorkar kam da don than ka mon ban khyrwait ïa kiba donkti ha ki kam khaïi dewïong be-aiñ.

Ïa mynta, ngin ïa peit shwa sa kiwei kiba ka sorkar ‘badonburom’ kan leh nangne shakhmat. Tangba ngi kyrmen ba kan ym pynthut kai ïa ki paidbah lane ban wanrah ïa ka jingkulmar jingmut da kaba kren khlieh-khlieh tdong-tdong. Ka jingkulmar jingmut hapoh jong ka sorkar kam dei ban ktah ïa ki paidbah. Lada kulmar ka sorkar, ngim don eiei ban ong, hynrei lada ka sorkar ka pynkulmar jingmut ïa ki nongshong shnong, ngi ruh ngin hap ban ïa pynpaw ïa la ki nia bad ki nongrim.