
Ka kam rep ba ïaineh ka long kaba kongsan ban pynthikna ba ka India kan lah ban pynurlong ïa ka thong ban pynthikna ka jingshngain ïa ki 1.4 billion ngut ki briew jong ka ri. Hapoh ka jingïalam jong u Myntri Rangbah Duh, u Narendra Modi, ka tnat Chemicals and Fertilizers ka la shim ïa ki sienjam ban pynbeit ïa ki jingeh ha kaba ïadei bad ka jingpyndonkam ïa ki sboh dawai ha ka rukom ka bym ryntih.
Kine ki sienjam ki thmu ban wanrah ïa ka jingkylla ha ki kam rep jong ka India lyngba ka jingïatreilang jong ki polisi, ka jingbei tyngka, ka jingkyrshan pisa, ka teknoloji bad ka jingpynbha shuh shuh ïa ki kam. Da kaba sngewthuh ïa ka jingma, ha ka 28tarik Jylliew, 2023, ka Cabinet Committee on Economic Affairs (CCEA) ka la ai jingmynjur ïa ki sienjam ban bteng ïa ka skhim Urea Subsidy bad pynshlur ïa ka jingpdiang ïa ki sboh organic, ha ka jingmang pisa kabaT. 370,128.7 klur. Kane ka pyni ïa ka jingshim khia ka Sorkar ïa ka rep ka riang kaba ïai neh bad ka bha ka miat jong palat 120 million ngut ki nongrep kiba don ka jaka kaba kumba 141 billion hectare. Ki sienjam ba heh ba la shim da ka Sorkar ki long kumneharum:
Ka jingbteng ïa ka skhim Urea Subsidy
Ka CCEA ka la ai jingmynjur ïa ka jingbteng jong ka skhim Urea Subsidy haduh ka 31 tarik u Lber, 2025, ha ka jingmang tyngka kaba T 368,676.70 klur. Kane ka jingbteng ka kynthup ïa ki snem mang tyngka naduh 2022-23 haduh 2024-25. Lyngba ka jingpyn-shlur ka Sorkar Modi ïa ka jingshna ïa ki mar hapoh ri, ka India ka la kyntiew ïa ka jingpynmih urea na ka 207.54 lak metric ton (LMT) ha u 2014-15 sha ka 283.74 LMT ha u 2022-23. Kane ka jingkyntiew ïa ka jingpynmih bad ka jingbteng ïa ka skhim urea subsidy kan pynthikna ïa ka jingioh ki nongrep ha kylleng ka ri ïa u urea ha ka dor kaba jem.
Ka jingpynkhlain ïa ki kam nano urea
Ka India ka dei ka ri kaba nyngkong ka ban pynmih ia ka um nano urea hapoh ka ri, bad ka la pynmih ïa kane ban aibor ïa ki nongrep jong ka ri da ka mar kaba saiñdur thymmai, ka bym ktah ïa ka mariang bad kaba jemdor. Haduh u Lber 2023, la pynmih 76.5 million tylli ki bilor (kiba kot sha ka 33.6 LMT jong u urea) bad la dep die 54.2 million bilor. Shuwa u snem 2025-26, yn pyntreikam ïa phra tylli ki jaka pynmih nano urea kiba lah ban pynmih haduh 440 million bilor kiba kot haduh 195 LMT u urea. La ai ruh ïa u Nano Dap ïa ki nongrep kum ka jingbujli kaba bha bad kaba jemdor ïa u DAP.
Hapoh ka Aatmanirbhar Bharat, ka Sorkar ka la seng bad khyllie im ïa hynriew tylli ki jaka pynmih urea kiba long ka Chambal Fertilisers Ltd ha Kota, Rajasthan; Matix Ltd haPanagarh West Bengal; ha Ramagundam, Telangana; Gorakhpur, Uttar Pradesh; Sindri, Jharkhand; bad Barauni, Bihar.Kine ki jaka pynmih nano urea hapoh ka ri kin pynduna ïa ka jinghap shaniah ïa ka jingshalan urea nabar ri bad kan pynlong aatmanirbhar (ba lah ban pynbiang ïa la ki jingdonkam) urea shuwa u snem 2025-26.
Ka jingkyrshan ïa ki sboh mariang lyngba ka GOBARdhan
Hapoh ka bynta Market Development Assistance (MDA), ka Sorkar kan ai jingkyrshan ha ka dor T. 1,500 ïa man ka metric ton na ka bynta ki sboh mariang (organic) ba la pynïasoh bad ka sienjam GOBARdhan ban pynkylla spah ïa ki mar ba la bret. Kane ka sienjam ka pynïasoh lang ïa ki skhim kiba ïadei bad ka biogas bad ka bording na ki tyllong ba lah ban pynthymmai, ki prokram pynkhuid ïa ki jaboh jabain bad ki sienjam kiba ïadei bad ka jingkhuid jingsuba.
Ha ka jingmang tyngka kaba T1,451.84 klur na ka bynta u snem mang tyngka 2023-24 haduh u snem mang tyngka 2025-26, kane ka jingbei tyngka kan kynthup ïa ka research gap funding kaba T 360 klur, ka ban pynkhlain shuh shuh ia ka jingkiew shaphrang jong ki sboh organic ha India. Ban pynbiang ïa ki jingdonkam ha ki jaka rep (ba kynthup ia ki sboh mariang) bad ki jing-ai jingshakri kum ka jingpynbeit na ka bynta ki nongrep bad ban pynkup bor ia ki, la seng ïa kumba 100,000 ki jaka kyrpang na ka bynta ki mar ba donkam ha ki kam rep kiba tip kum ki ‘Pradhan Mantri Kisan Samruddhi Kendra’ ha kylleng ka ri.
Ka jingwanrah ïa ka PM PRANAM
Kum ka sienjam ka bym ktah ïa ka mariang bad kaba iaineh, ka Sorkar ka la wanrah ia ka PM Programme for Restoration, Awareness Generation, Nourishment, and Amelioration of Mother-Earth (PM PRANAM). Kane ka skhim ka ai jingmyntoi ïa ki Jylla bad ki Union Territory kiba pdiang ia ki rukom rep tynrai, kyntiew ïa kiwei kiwei ki jait sboh, bad kiba pynshlur ïa ka jingpyndonkam ïa ki sboh dawai da ka jingbahkhlieh. Ia ka pisa ba la mang na ka bynta u snem 2025-26 yn sam ha u snem 2026-27, kaba pyni ïa ka jingthmu jong ka Sorkar ban don ki kam rep kiba ïaineh.
Ka jingsaiñdur thymmai ïa u urea gold
Kane ka jingai jingmynjur ka kynthup ruh ïa u “Urea Gold,” ba thymmai ba sop sulphur. Kane ka jingsop sulphur kan pynbiang ïa ka jingdonkam sulphur ki jing-thung jingtep. U ‘Urea Gold’ u pynduna ïa ka jingpyndonkam urea bad u kyntiew ïa ka jingseisoh ki jing-thung jingtep da kaba pynthikna ïa ka jingpyllait suki suki bad ka jingpyndonkam bha ïa ka nitrogen. Kane ka lad ban ioh ïa ka sboh kaba ïaineh ka ïahap bad ki jingpyrshang jong ka Sorkar ban kyntiew ïa ka jingpyndonkam ïa ki mar kiba tei ïa ki jingthung jingtep bad kyntiew ïa ka rukom shna ïa u urea.
Ki jingai jingmynjur ba dang shen da ka Cabinet Committee on Economic Affairs ki pyni ïa ka jingïeng skhem ka Sorkar India na ka bynta ka rep ka riang kaba ïaineh bad ka bha ka miat jong ki nongrep. Ka jingbteng ïa ka skhim Urea Sibsidy, ka jingwanrah ïa ka PM PRANAM, ka jingkyrshan ïa ki sboh mariang (organic) lyngba ka GOBARdhan, bad u Urea Gold ba saiñdur thymmai ki don la ka bynta ha ka jingtei ïa ki kam rep ki bym ktah ïa ka mariang bad kiba seisoh. Ha ryngkat kine ki sienjam, ka Sorkar ka la sdang ruh ïa ki jingai jingtip ban kyntiew ïa ka jingpyndonkam ïa ki dawai sboh da ka jingbahkhlieh bad ka jingpdiang ïa kiwei kiwei ki jait-sboh kum ki sboh mariang, bio bad nano. Kine ki sienjam ki thmu ban pynneh ïa ka khyndew bad ban aibor ïa ka Mei Mariang.
Katba ka Sorkar Modi ka rakhe ïa ka jingdap khyndai snem ka jingai jingshakri ïa ka ri, ka long kaba donkam bha ban ithuh ïa ki skhim kiba bun na ka bynta ka bha ka miat ba la pyntreikam ban pynkup bor bad kyntiew ïa ki kam rep. Ka Sorkar ka thmu ban don ka India kaba thymmai kaba ngeit ha ka “Sabka Sath, Sabka Vikas, Sabka Vishwas,” ha kaba ka bha ka miat jong ki nongrep ka long kawei na ki bynta kiba kongsan ha kane ka jingthmu. Kine ki skhim ki thmu ban kyntiew ïa ka kamaikajih jong ki nongrep, kyntiew ïa ki rukom rep kiba ïaineh bad wanrah ïa ka roi ka par ha ki kam rep. Ka pyni ia ka jingïeng skhem ka Sorkar ban tei ia ka India kaba riewspah bad kaba kdup lang ïa baroh, ha kaba ki nongrep ki don ka bynta kaba khraw ha ka roi ka par jong ka ri.
U nongthoh u dei u Myntri Sorkar Pdeng ba dei khmih ïa ka tnat Kam Rep.Ki jingthoh ki dei ki jingsngew shimet jong u nongthoh.
Da u Narendra Singh Tomar
PIB