Ka Sorkar India ka dang pynthikna ïa ka jingbat ïa ki kyndon ban pynthikna ïa ka jingdon ki khla Cheetah ha India

Ka don ka jingkyrmen ba kane ka projek kan long kaba jop bad ym don daw ban shu antad ha kane ka por.

Na ki 20 tylli ki khla Cheetah kiba la wanrah na South Africa bad Namibia, ki la don san tylli ki jingkhlad jong kine ki khla kiba la heh ha Kuno National Park, Madhya Pradesh haduh mynta. Katkum ka jingwad jingtip da ka National Tiger Conservation Authority (NTCA), kaba dei ka kynhun kaba halor tam ha kaba pyntreikam ïa ka Project Cheetah, kine ki jingkhlad ki la jia namar ki daw bym lah kiar. Ki don katto katne ki khubor kiba ong ba kine ki jingkhlad jong kine ki khla Cheetah ki dei na ki daw bapher bapher kum ki radio collar bad kiwei kiwei. Hynrei kine ki khubor ki dei ki bym don nongrim ha ka jingstad science bad ki dei kiba shu antad.

Ka Project Cheetah kan dang dap shi snem bad ka dang kloi palat ban antad ia ka jingjop jong kane ka projek namar ka jingpynroi biang ïa ki khla Cheetah hangne ka dei ka projek kaba jrong samoi. Ha kine ki 10 bnai ba la dep, baroh kiba iadon bynta ha kane ka projek ki la ioh ïa ki jingsngewthuh kiba shongkhia ha ka jingpeit ïa ka jingroi bad ka jingim jong ki khla cheetah bad ruh ka jingïada ia ki. Ka don ka jingkyrmen ba kane ka projek kan long kaba jop bad ym don daw ban shu antad ha kane ka por.

Ki don ki sienjam ban ïada ïa ka jingpynroi biang ïa ki khla cheetah

Ban wad jingtip halor ka daw jong ka jingkhlad kine ki khla Cheetah,ka jingiamir jingmut bad ki riewshemphang halor ki khla cheetah/ki doctor veterinary na South Africa bad Nambia ka dang ïaid shakhmat na ka por sha ka por. Shuh shuh, ki kyndon, ki jingïada, ki jingshakri veterinary, ki jingai jinghikai bad ki jingpyn-tbit kiba la don lypa ki dei kiba dang peit bniah bha da ki riewshemphang na ka ri. Ka Cheetah Project Steering Committee ka dang peit janai ia ka projek bad ka la pynsngew ïa ka jinghun shaphang ka jingpyntreikam haduh mynta.

Shuh shuh, ki sienjam kum ka jingseng ïa ka Cheetah Research Center ha kaba ki don ki jingshakri na ka bynta ka jingpyllait im, jingkhyllie im, ka jingpynbha ïa ki jingai jingshakri, ka jingsngewthuh; ka jingwanrah shuh shuh ki jaka khlaw hapoh ka jingpeit jong ka Kuno National Park; ka jingpynbiang shuh shuh ki nongtrei; ka jingseng ïa ka Cheetah Protection Force; ka jingpynbiang ïa ka jaka sah kaba ar ïa ki khla cheetah ha Gandhi Sagar Wildlife Sanctuary, Madhya Pradesh ki dei kiba la pynkhreh.

Ki jingnang jingstad na kylleng ka pyrthei ha ka jingpynkynriah ïa ki khla cheetah sha ki jaka sah ba thymmai

ïa ki khla cheetah la wanrah biang sha India hadien ki phew snem bad kum kane ka projek, khlem pep, kan ioh mad ïa ki jingeh bad ki jingjop. Ki jingnang jingstad na kylleng ka pyrthei, khamtam na South Africa ki pyni ba ki por ba dang wanrah thymmai ïa ki khla cheetah ha ki ri Africa ki la wanrah ia ka jingkhlad 50% jong ki khla cheetah ba la pynkynriah. Kine ki jingkhlad ki lah ban jia namar ki jingialeh hapdeng ki jaitmrad, ki jingjia ba syndet shuwa bad hadien ba la pyllait ia ki ha ki jaka sah ba thymmai. Ki jingkhlad ki lah ban jia ruh namar ki jingmynsaw haba kine ki khla ki behmrad, ka jingsiatbeaiñ ïa ki, ka jingiatyngkhuh kali, ka jingai bih bad ka jingshah bam ha kiwei kiwei ki mradkhlaw bad kiwei kiwei ki daw. Namar kine baroh, ka rukom treikam ka la pynkhreh ïa ka jingpynbun biang ïa ki khla cheetah ba la wanrah nyngkong man u snem.

Ka nongrim

Ka Sorkar India ka la sdang ïa ka projek ban wanrah biang ïa ki khla cheetah sha India. Ka Project Cheetah ka dei kaba la pyntreikam da ka National Tiger Conservation Authority (NTCA), ka kynhun hapoh ka tnat Environment,Forest and Climate Change (MoEF&CC) ha ka jingiatreilang bad ka tnat Forest jong ka Sorkar Madhya Pradesh, ka Wildlife Institute of India (WII) bad ki riewshemphang ha ki kam kiba iadei bad ki khla Cheetah na Namibia bad South Africa. ïa ka jingpyntreikam ïa kane ka projek la leh katkum ka ‘Action plan for Introduction in India’ bad ka Steering Committee kaba kynthup ki riewshemphang/ophisar kiba ïadon bynta ha ka jingwanrah biang ïa ki khla tiger ha Sariska bad Panna Tiger Reserve, kiba peit ïa kane ka projek.

Hapoh ka Project Cheetah, 20 tylli ki khla Cheetah ïa kiba la pyndait ïa ki radio collar la wanrah na Namibia bad South Africa sha Kuno National Park, Madhya Pradesh, ha ka jingrah kaba nyngkong duh ïa kine ki khla na kawei ka jaka khlaw sha kawei pat.Hadien ka por ba la buh marweiia ki, ïa baroh ki khla cheetah la rah sha ki jaka set ba ïahap. Mynta 11 tylli ki khla cheetah ki dei kiba ïaidlaitlan bad 5 tylli kiba kynthup ïa i khun cheetah ba la kha ha India ki don ha ki jaka set ba ïahap. Baroh kine ki khla cheetah kiba ïaid laitlan ki dei kiba la buddien baroh shi sngi shi miet da ka kynhun kaba peit kyrpang ia kane ka kam.

Ka Sorkar India ka la bthah ïa ka kynhun kyrpang jong ki ophisar NTCA ba kan iatrei lang bad kito kiba trei ha ka Kuno National Park. Kane ka kynhun ka peit ïa ki jingtip ba ioh lum da ki kynhun kiba don ha kane ka jaka khnang ban ioh ban shim ïa ki rai kiba ïadei bad ka koit ka khiah bad kiwei kiwei ki sienjam kiba donkam ban pynbiang na ka bynta ka jingbha jong kine ki khla cheetah.

                                                                                  PIB