Raphael Warjri
La ju sakhi barabor ba ki paidbynriew ha Ri Khasi kiba dei shitrhem ha kiba bun ki liang bad tang shipor ka pjah noh namar ba ym don shuh ba kynshoit. Ki sengbhalang ki kynshoit tang ha ka por ba ka saw ka sian ka dang ieng rasong bad ki paidbhur ki turiap, ki paidkar ki tyllep, ki paidknup paidtrap ki angbneng, ki paidbah ki khih mynsiem, ki rang-li juki ki shongsyier, ki khun binong bishon ki lynga ki pisa, ki luk ki lak ki shah kie berong ha ka nia ki khlieng ki tyngab, ki kynrem ki lyndan ki shong shngaiñ ha la paki dulan, ka sorkar ka pyrman bad pahara, ki nongkhaii ki khñium ki khñiam, ki riewniam ki duwai bad shaniah tylli ha ki borblei na sha lyndet, ki riewblei ki puson bad pynshongnia ha lade, ki khraw pyrkhat ki thwet ïa ka daw bad thaw lynti ban pynbiang ïa kaba mala ba lymbiang ha ka imlang sahlang. Kaba kham long kyllum ha kine baroh phar dei ki parabangeit jong ki balang Khristan kiba tehsong shitylli ban pynleit jingmut ha la ka jingngeit ban tyndep ha kata ka jinghikai ba na shiliang duriaw ka ba khlem ïasnoh eiei bad ka jingim ba shisha ha ka imlang sahlang kum ki paidbynriew Khasi ba pura. Toi, ha ka juk mynta ym don shuh ki paidbynriew ba nylla kumba pyrkhat shongper ki katto katne ki sengbhalang ne ki riewshimet. Wat ki riewngeit jong ka niam tynrai ruh ki dang thame ha kata ka rukom pyrkhat ban pynlong kyrpang ïa lade bad kyntait ia kiwei, khamtam lei lei ïa ki parabangeit Khristan. Ha ba kumta manla ka kynhun ki ïa don la ka jylli ka ba pynksan ïa lade na kano kano ka liang ban phiah pat ïa ka jaitbynriew.
Namar kata ka daw kaba donkam ka long ban adkar ha ka pyrkhat pyrdaiñ, ban tyngkan ha ka ktien ka thylliej bad ban puson sani halor jong ka saiñpyrkhat tynrai Khasi kaba nylla naduh shwa ban mih ka pyrkhat niam. Ki don ki sabut ba shynna ha ka imlang sahlang ki ba long ki sakhi ïa ka jingïar ka pyrkhat ki longshwa man-shwa ba dang iaineh ki paidbynriew Khasi wat hapdeng ba shah tyllep, ba shah thombor ha kiba bun kiei kiei ki bor ba na shabar. Lada bishar ïa ka jinglong jong ka imlang sahlang mynta ruh dang lah ban lap ksai ïa ki snap ka mynnor kiba dang shon shab ha ka jingim jong ki paidbynriew Khasi ba mynta ha ka mariang sawdong ba dang sah syllai haduh mynta mynne khamtam sha nongkyndong. Kumba ka sor Shillong ka la kylla dur ban pyrthuh bud ia ka juk mynta ha baroh ki liang, kumjuh ruh ka rukom pyrkhat ki briew ka kylla dur katkum ka sawdong sawkun. Lada ki nongrep ki ioh jingtngen na ka ba shit kyrang ka sngi ba da ki dieng ki siej bad lada ki shna hi ka trap ka knup, hynrei ha sor ki briew ki rieh ha khrum tnum ne kup shatri ba la shna da ki kamar da ki kor ka juk mynta. Ka long ka ba biang palat ban ioh jingtngen da ki mar ka juk mynta, hynrei ym dei pat ban shah tyllep haduh ba kham ñiewkor bun shah ïa kita ki mar thymmai ba mynta bad ñiewbeiñ ïa ki mar ba ai ka mariang ne ba shna ki riewtbit ka juk mynnor. Ym lah ban len ba ka jingtngen haba ieng ha trai dieng sawdong ka mariang ka kham pyngngad shibun shah ban ïa kaba ieng rieh tngen hapoh ka tnum iing. Kumjuh ruh ym lah ban len ba ka shatri ba shna da ki kor ka juk mynta ka kham suk ban kup bad kham biang ha ka ïaid ka ieng ban ia ka knup ka trap ba shna ki briew mynnor, tangba ki kah slap kah sngi kumjuh. Ha kata ka rukom ym dei ban kham ñiewkor ia ka shatri ban ïa ka knup ka trap, namar ka jingstad jong ka juk mynta ka dei ban kham pynbha ïa ka jingim briew na kiei kiei ki mar ki mata jong ka jingstad mynnor kiba dei ka thymmei jong ka jingkylla ha ka buit thaw jong ka jabieng briew.
Kaei ka phang kaba mut ban kdew ka long ba ka riti dustur bad ka niam Khasi ka dei kaba naduh kulong kumah ba la pynwandur ia ki paidbynriew kumba ki long ha kane ka mariang sawdong sawkun, lehse da ki hajar bad phew hajar snem. Ha ba la wan ki jingkylla jong ka juk naduh tang kumba arspah snem mynshwa bad ka niam Khristan ruh ka la wan mar ryngkat, hynrei ki paidbynriew ki la shah tyllep bad bunsien la shah tyndep da kata ka rongphong jong ka juk mynta bad da ki riti niam Khristan kiba dang arspah snem mynshwa. Ki borkynsan jong ka juk mynta bad ki balang Khristan ki la jop thiaw ban pynkylla ïa ka imlang sahlang haduh ba ki briew ki klet bad lyndet noh ia la ka nongrim kaba la palat da ki hajar bad phew hajar snem, khamtam ka bor shemphang jong ki longshwa manshwa. Kaba khyllah ka long ba kito kiba kam ba ki dang ksoh ia la ka niam tynrai, ki tynneng rongphong palat liam ban ïa kito ki ba la shah tyllep ha ki balang Khristan. Ki parabangeit Khristan pat ki tynneng ia ki snap kynsha na shiliang duriaw ban lyndet ïa la ka tynrai, ha ba ka rong sniehdoh, ka durkhmat bad ka pyrkhat ka dang long riewlum ha baroh ki liang. La kumno kumno ka rongphong pyrthei jong ka juk mynta bad ka pyrkhat khyllah ba shu iapan kylliang kam shym la lah ban jynrat ia ka riti kheiñkur kheiñkha na ka kmie, wat hapdeng ba phaloh ki saiñpyrkhat khyllah kiba kwah ban aijait kpa ne aijait sha ki shynrang. Hynrei haduh katno lah ban shan ka imlang sahlang lada ki paidbynriew kim sdang ban sngewthuh bad ngam jylliew ha ka la thymmei.
