I. R. Dkhar
Ngi la ïathoh bunsien shaphang ka jingkhapngiah ka Sor Shillong. Hynrei haduh mynta ka dang long kumjuh. Bad ka nang khapngiah nang khapngiah katba nang mih ki sngi bad por. Ngi la ai jingmut bunsien, lyngba ki Kotkhubor shaphang kumno ban pynduna ïa ka jingkhapngiah ki kali, hynrei leh nohei namar ka Sorkar kam pat leh eiei haduh mynta. Ka Sorkar khleh-khaw-lang ne ka coa-lition Govt. ka dei ka daw. Uwei u Minister u ngiat ïa u uwei pat bad uwei u Minister uwei ruh kumjuh. Ki pyrkhat tang haba la ioh shong ha ka shuki ka la biang bad la ioh bam doh kshong bam khleiñ, kim pyrwa than ïa kane ïa katai. Kiei kiei baroh ki sah kumjuh. Kawei ka Sorkar ka leit bad kawei ka Sorkar ka wan. Ka shu iaid tang ka por, katba kiba don ha ka bor kim leh eiei ne kim pyni ïa ka bor kaba la bynshet ha ki. Lada ma ki kiba don ha ka bor kim leh, mano ban leh. Katto katne snem ba la dep, dang kynmaw ba ha ka por long Minister i Bah Paul Lyngdoh, ka la don ka proposal ban shna ïa ka bypass na Civil Hospital sha Iewduh da kaba shim jaka na ki shipai. Kumjuh ha kiwei pat ki jaka ha Sor Shillong.Hynrei kam shym poi shaei shaei ruh. Mynta utei u Minister u long biang hapoh kane ka sorkar NPP, hynrei um shym la pynlong kam ïa kane ka jingthmu. Hato donkam pisa na ka Sorkar Kmie na ka bynta kane? Hato u paidbah un kynnoh ïano?
Dang ha kine ki sngi, nga la ioh ban leit sha Khliehriat bad ïaid lyngba ka bypass. Kane ka Bypass ka sniew shaba palat ym don ka jingshna pynbha ïa ka. Nalor kane ka bypass na jingkieng Mihmyntru shaduh ban ïakynduh ïa ka lad sha Jowai, ka khim shaba palat. Ki trok shiphew-khatsaw shaka ki ïaid man ka khyllipmat kiba hap ban ïaid shaduh Silchar ter ter kiba kit tiar. Nalorkata, kane ka surok ka long tang 2 (two) lane, kaba la pynkhapngiah khamtam haba ka jingïabeh por jong ki kali kiba ïaid stet haduh katta katta. Kaei kaba pynpyrkhat ïa ngi kiba leit jingleit, ka long balei ba ka Sorkar kan lah ban pynlong 4 (four) lane ïa kane ka surok shaduh Silchar. Phi tharai lada pan pisa na ka Sorkar Kmie na kano kano, hato ka Sorkar Kmie kan lah ban bei tyngka? Katba kiwei kiwei ki surok ha kylleng ki Jylla ki long four lane, balei kane ka surok kam lah ban long lem. Ka shong ha ka Sorkar Jylla na ka bynta kane.
Nalor katei, ka surok kaba tang hangne na Shillong sha New Shillong Township (NST), ki long kiba tang 2 lane. Bad kane ka 2 lane ka dang khapngiah bha haba ïa njujor bad kiwei ki jaka. Ka New Shillong kan long kum ka Old Shillong, lada ka Sorkar kan iohi jngai ban pynheh ïa kane ka surok. Ki jaka ki long kiba dang kylluid bha ha kane ka por bad lada ka Sorkar kan shim jaka ban pynlong 4 lane ka dang suk ha kane ka por. Ki khmih lynti bad ka New Shillong kan nym long kum ka Old Shillong. Ka Sorkar kan dei ban leh eiei noh ha kane ka por ban pan pisa na ka Sorkar Kmie ban pynlong 4 lane noh ïa kane ka sorkar naduh Nongmensong shaduh NEIGRIHMS ter ter shaduh ban ïakynduh bad ka Shillong bypass.
Sa kawei ka pynkhapngiah ïa ka Sor Shillong ka long ba katba nang rit ka surok, katta nang buh ki kali. Haba phi kwah kali, ki Bank ki kloi ban bei pisa. Nalorkata, ka pynlong ïa ki Scooty/Scooter bad baroh ki arshaka kiba mih kum ki tit man ka sngi. Mano bym kwah kali, hynrei dei ban pyrkhat ïa ki surok. Haba nga peit ïa kane ka pyrthei mynta, nga iohi ba ki briew kim don shuh ïa ka por ban ïaid kjat. Ka pynlong ïa ki briew ban nym ïaid kjat shuh shuh. Bad haba kumta, kumno ka jingkoit jingkhiah jong ki briew? Hato kin long kumba long ki briew mynshuwa. Ki khynnah bad ki samla wat ki longkmie long kpa ruh kim lah shuh ban ïaid kjat, kaba ktah bha ïa ka jingkoit jing-khiah jong ki.
Haduh mynta, ym don ki Seng Bhalang kiba la ïatai sani bha halor ki jingeh jong ka jingdheng kali. Ym don ka jingkhih jingsar jong ki riewïaleh na ka bynta ka jingbha bad jingsuk u paidbah. Ki paidbah ki don ka jingshitom, da kaba shu khñium beit, man ka sngi. Ki khynnah skul, ki nongleit trei ophis bad khamtam kiba pang bashitom ki don ha tmier ka jingsohsat kumno kin poi sha ki jaka sumar. Hato kiba don ha ka bor kim pyrkhat lem kumno yn leh? Ka Jylla ka la dep rakhe ïa ka jingdap 50 snem, hynrei ki surok bad ka jingsuk ha ka leit ka san kam i don jingkylla. Ngim iohi ïa ka jingpyrshang ki bor pynïaid ba kin ïaleh eiei kumno ban pyllait ïa ka jingkhapngiah ki surok. Shano kita ki surok-suiñ ne ki Overbridge, kita ki by-pass kumba ki la kular mynshuwa ban thaw, ban pynduna ïa ka jingïaid beit ki kali. Ngi iohi ba la katta snem, ym don ki lad ki lynti ban thaw ïa ki jaka pynïeng kali ne ki Parking place. Ki kali ki shu ïeng kulmar kat haba lap. Ki don ki khep ba ki kali ki ïeng wat ha ki lyntiFoot path. Nangta, phin peit kum ha Laitumkhrah, ki surok ki dap da ki nongdie madan. Balei ka Sorkar kam thaw lad ban weng noh ïa kine ki nongdie madan ? Ki jaka ban thaw ïa ki par-king place ha ki jaka-jaka ban lait na ka blok kali, ym lah ban thaw. Shaei kane ka Sor Shillong kan poi? Lada ngi shu ud-shi-ïa-ud kam poi shano shano. Lano yn ioh ïa ka Sorkar kaba tip shisha ïa ka eh ka shon. Kawei ka Sorkar hadien kawei pat, ym idon jingkylla eiei. Heh tang ka ktien, katba ka kam ka duna. Ka long shisha kumba ong ka ktien “Leh raiñ uba peit ïa uba eit”. Haduh ki 4 – 5 snem mynshuwa, la don ka jingtyrwa ban pynïaid noh da ki skul bus ban leit buh bad leit shaw ïa ki khynnah skul. Ka la don ruh ka jingïakren bad ki Kmie ki kpa halor kane. Hynrei ngim iohi syrngiew eiei. Shu kut tang ha ka ktien. Ha kane ka jinglong jong ka Jylla jong nga, la shu biang beit ba uba don ba-em, un nang riewspah bad uba duk un nang duk bad nang jynjar.
