La lai bnai tam, ka Manipur ka la don hapdeng ka jingïakynad bad jingïaumsnam ba shyrkhei hapdeng ki ar jaitbynriew. Kane ka la sdang naduh ka 3 tarik Jymmang, 2023, bad haduh mynta ka dang ïaid. Ka la don tang katto katne por ba ka jingïakynad ka la duna, hynrei ha kine ki sngi, ngi ïohi ba ka ding ka la sdang biang ban klang. La antad ba palat 170 ngut ki briew ki la duh noh ïa la ka jingim naduh ba sdang ka jingïaumsnam katba da ki phew hajar ngut ki la hap ban phet shnong. Ka la don ruh ka jingthang ïa ki spah tylli ki ïing ki sem bad ki jaka mane blei. Ki la mih sa ki paidbhur ban knieh ïa ki tiar siat bad ki kuli na ki pulit, bad da kine kijuh ki atiar, ki leit pynïap ïa ki para briew bad ki bor pahara.
Ngim pat ju ïohi ïa ka jingïakynad kaba kat kane ha kane ka thaiñ ka ban ktah lang ïa ki jylla ba marjan na ka daw jong ka jingbym banse ki nongshong shnong ban phet noh na la ïing la sem tang ban lait na ka jingma jingmynsaw. Ka Sorkar India ka la phah ïa kita ki shipai, Assam Rifles bad ki pulit sha Manipur, hynrei ngim ïohi ba kin lah ban teh ban khum ïa ki paidbah kiba ïakhih bad kiba thaw jingkulmar. Ha kaba nyngkong, ka Sorkar India ka la phah ïa kumba 40,000 ngut ki bor pahara – shipai, Assam Rifles bad pulit – bad dang hynnin ka sngi, ka la phah sa 900 ngut. Ngim pat kheiñ ïa ki pulit jylla kiba don ha Manipur.
Shisien peit, ka sorkar jylla ha Manipur bad ka Sorkar India ki la pulom ban wanrah biang ïa ka jingsuk bad jingshngaiñ. Ki paidbah ki la hap ban shu phet ruma na kawei ka jaka sha kawei pat. Ki ïing ki sem ki shu kyllon haba ïeng namar ka jingshah pynjulor. Ki sorkar kim i don jubab eiei kumno ban ïakhun na ka bynta ka jingsuk. Shibun tylli ki kynhun ki la leit jurip ïa ka Manipur bad ïakynduh ïa ki briew kiba la kylla phet wir. La jan baroh ki jylla ka thaiñ ki la pynlong ïa ki jingïalang paidbah na ka bynta ban kyntu ïa ki kynhun ha Manipur ba kin ailad ïa ka jingsuk ba kan wanphai. Dang hynnin ka sngi ruh, da ki hajar ngut ki paidbah ki la mih ban ïashim bynta ha ka ‘Rally’ ba la pynlong da ka Catholic Association of Shillong ha kane ka nongbah ka Meghalaya ban kyntu ïa baroh ban ïatreilang na ka bynta ka jingsuk ha Manipur. Hynrei kita ki jingïapyrta na ka bynta ka jingsuk ka long kum ka jingpyrta ha khlaw. Ngi shu antad ba ka jingsuk kan nang shim por ban wanphai biang sha Manipur.
Kawei kaba ngi lyngngoh ka long ka jingbym leh eiei ka Sorkar India ba kan shimti hi noh ïa ka jingsynshar jong ka Manipur lane ban pynjari da ka kyndon 356 jong ka Riti Synshar ka Ri lane kata ka ‘President’s Rule’. Shisien peit, la i donkam ban pynjari noh da kane ka kyndon namar ka sorkar jylla ka la pulom ban pynsangeh ïa ka jingïakynad. Sa katno sngi ka Sorkar India kan ap haduh ba kan da pynhap syndon da u sdie jong ka jingsynshar da ka President? Hato lai bnai tam kam pat biang? Sa katno shuh ki briew kin nang ïap na kane ka jingïaumsnam? Ka Parliament ka shu kut tang ha ka jingïapyrta shla iwei ïa iwei pat katba kam don satia ka jingïakren halor ka Manipur. Ka Liang Synshar bad Liang Pyrshah ki ïa tei pop markylliang halor ka jingbym ïaid beit ka Dorbar Lyiur ha Parliament. Kine ki la shu lehkai shisha bad ka jingim ki paidbah ha Manipur. Ngim ïohi ba kin don shisha kata ka mynsiem isynei ïa ki paidbah bad baroh ka shu kylla long beit tang ka kam saiñpyrthei.
Mynta ngin hap ban shu ïa peit bad ïai ap haduh lano ki kynhun kiba ïakynad kin rai ban ïa poi noh sha ka miej jong ka jingïakren ïasuk lane ka Sorkar India kan ap sa katno bnai hashwa ba kan pynjari da ka jingsynshar President. Katba ngi dang ïa ap ïa kine kiei-kiei, kiba nang ïap ki dei ki paidbah ba lui-lui ha Manipur bad kam i don satia kano-kano ka lad jingïada na ka bynta jong ki.
