Kaei kata ka NLCN? Don bynta ki seng lehnoh na Nagaland

Ka jylla jong ngi ka la dep mad da ki phew snem ïa ki kam ïaumsnam namar ka jingdon ki seng kieng atiar.

Kyndit-kynsan ha ka janmiet jong ka 16 tarik Nailar, 2023, ka tnat pulit lyngba u Deputy Inspector General of Police (Eastern Range), ka la pyntip paidbah ba la ïoh kem ïa 8 ngut ki nongïalam ka kynhun lehnoh bathymmai ba la ai kyrteng “National Liberation Council of Nongkyndong” (NLCN). La ong ba ka jingshah kem jong kine ki 8 ngut ka long hadien ba ki pulit ki la ïoh ïa ka jingtip kaba bniah ba ki don ki samla Khasi Jaiñtia kiba thmu ban ïaleh pyrshah ïa ka sorkar bad ban leh ïa ki kam be-aiñ kum ka jingthied ïa ki tiar siat, jinglute, jingpynrung dkhot, jingai jinghikai ïa ki dkhot, jingseng ïa ki shlem ban sah ki dkhot bad ban leh ïa ki kam pyntriem. Ki pulit ki la ong ruh ba kane ka kynhun ka la dep ban ïakren bad ki katto katne ki seng lehnoh kiba don ha Nagaland, bad ha ka jingshisha, ka kynhun banyngkong jong ka NLCN ka dei ban mih na Meghalaya lashai ka sngi, kata, ka ka 17 tarik Nailar, 2023, ban leit sha Nagaland na ka bynta ban ai jinghikai ïa ki dkhot jong kane ka kynhun lehnoh bathymmai. 

Hynrei shi sngi shwa kata ka jingleit sha Nagaland, ki nongïalam ka kynhun naduh u Chairman, Commander-in-Chief, General Secretary bad ki Area Commander nalor kiwei pat, ki la shah kem noh. Uba la shah kem lang bad kine u dei uwei u khynnah uba dang hapoh 18 snem ka rta. Kaba kham eh ïa kine kiba shah kem mynta ka long ba ki pulit ki la pynrung da ka jingujor hapoh ki kyndon jong ka Indian Penal Code bad ka Unlawful Activities (Prevention) Act. Ki pulit ki la ong ba ki dang thwet sa ïa kiwei pat ki dkhot jong kane ka kynhun. Tangba ki pulit ki khlem pat ïathuh bniah kiei kita kiba la shah kem, naduh mynno ba la seng ïa kata ka kynhun NLCN, haei ha Nagaland ki dkhot ki thmu ban leit shah hikai, kiei ki kyrteng jong kita ki kynhun lehnoh kiba don ha Nagaland kiba la kloi ban ïarap ïa ka NLCN, bad kumta ter-ter. Lehse ka jingtip ba bniah kan sa wan ha kine ki khyndiat sngi ynda la ïaid bha ka jingtohkit pyrshah ïa kitei ki phra ngut kiba la shah kem mynta ka sngi.

Ha kawei ka liang, ngi ai jingïaroh ïa ka tnat pulit kaba la kloi ban buddien ïa ki khubor syntiat tat haduh ban da ïoh kem syndon ïa ki nongïalam ba hakhmat jong katei ka kynhun lehnoh. Ka jylla jong ngi ka la dep mad da ki phew snem ïa ki kam ïaumsnam namar ka jingdon ki seng kieng atiar. Lada ngi ïakren ha Rilum Khasi Jaiñtia lane sha Rilum Garo, ngim tharai ba kiba bun ki nongshong shnong kin kwah ban ïohi biang ïa kito ki sngi kiba dum bad kiba ngiew haba kam don shuh ka jingshngaiñ wat tang khyndiat ruh. Kiba kwah ban ïohi biang ïa ki kam ïaumsnam ki dei sa tang kito ki bym pat ïohi kaba long kumno kata. Hynrei ngi kyrmen ba ngin ym ïohi shuh ïa kiba kum kito ki sngi. Kiba kham sngewthuh bha ïa kane ki dei kito ki longïing longsem kiba la duh noh ïa la ki jong ki baieid bathoiñ namar ka jingkieng atiar. Kiba bun lehse kin ym sngewthuh ïa ka jingkthang mynsiem jong kito kiba la mad ïa ka jingduh bashyrkhei.

Kaba ngi sngewsheptieng na katei ka khubor jong ki pulit ka long ka jingbsut jong ki kynhun lehnoh na Nagaland. Kumba ka long mynta, jan baroh ki kynhun lehnoh ha Nagaland ki don hapdeng ka jingsangeh ïasiat bad ka Sorkar India bad ka Sorkar Nagaland. Ka kynhun NSCN (I-M) ka don hapdeng ka jingïakren ïasuk bad ka Sorkar India. Lada katei ka jingkynnoh jong ki pulit ka long kaba shisha, ngi lah ban mutdur sniew ba lehse ki don katto katne ki seng lehnoh kiba kwah ban kynshoit ïa ki samla kiba ha kiwei pat ki jylla ban wanrah ïa ka jingïaumsnam. Kane ka donkam ïa ka jingtohkit kaba bniah bad ka sorkar Meghalaya ka dei ban ïakren ïa kane ka mat bad ka Sorkar India. Ngim dei ban ailad ïa ki bor kiba nabar ban wan tuklar lane kynshoit ïa ki briew jong ngi ba kin ïa kieng atiar. Lada ngi ailad, ngim tip shuh kaei ka ban jia. Ngi la dep ïohi ha kito ki snem mynba ki seng lehnoh kiba heh ki dang khlaiñ bha ha kane ka thaiñ. Ki la ïatreilang bad ïarap iwei-ïa-iwei bad ka jingïaumsnam ka long kaba shyrkhei haduh katta-katta. Kiwei ki seng kiba kham rit, kim banse ban pan jingïarap na ki seng kiba heh khnang ba kin lah ban tur shakhmat.

Kum ka jylla kaba dang mad bun ki jingeh, ngim dei ban pan kwah ïa ki kam ïaumsnam ïoh ba ngi jah kwah. Kito kiba la kham hashwa, kin sngewthuh bha ïa kane. Tangba ka sorkar ka dei ban shim ïa kine kiei-kiei kum ki jingsneng bad jinghikai. Ka dei ban pynleit jingmut ha ka jingthaw ïa ki lad kamai na ka bynta ki samla khnang ba kin ym shah kynshoit ne pynshoi hano-re-hano ba kin ïa rah ïa ki tiar siat bad ban pynlynkien da ka snam ha kane ka jylla. Ka sorkar kam dei ban lapmiet ha ki kam kai, hynrei ban trei borbah ban weng ïa ki jingeh jong ki paidbah khamtam ka jingduk jingkyrduh kaba dei ka tynrai jong ki jingsniew kiba bun. Ngi kyrmen ba ki samla jong ngi kin ym shah ïalam bakla than hano-re-hano ïoh ka kyrtoh kylla ïa ki hadien habud. Ngi dei ban ïatrei shitom bad minot khnang ba ngin lait na ka jingshah pynthame ha ki bor kiba nabar kiba thmu sniew ïa ka jylla jong ngi.