“India, nga la poi sha ka jaka kaba nga dei ban leit…ma phi ruh!” Kine ki long ki kyntien ba la pathai da ka Indian Space Research Organisation (ISRO) ha ka por ba u Chandrayaan-3 u la ïuh kjat ha u Bnai ha ka janmiet jong ka 23 tarik Nailar, 2023. Kane ka long ka sngi sah kynmaw ïa ka Ri India namar haduh mynta, dei tang ka Ri America, Russia bad China kiba la lah ban phah ïa ki kor ki bor sha u Bnai. Hynrei ka India ka dei ka banyngkong eh napdeng ki Ri kaba la lah ban ïuh kjat ha u Bnai na ki bynta jong ka South Pole. Ka India ka la pynlut haduh T. 615 klur na ka bynta ka Chandrayaan-3, bad ka jingtrei shitom jong ki stad ki jhad ka ISRO ka la wanrah ïa ka jingjop kaba ka pyrthei baroh kawei ka la ïohi mynta ka sngi. Kane ka long ka jingsarong ïa ngi kum ki nongshong shnong.
Kane ka long ka jingjia kaba ai mynsiem ïa ka Ri baroh kawei namar ka pyni ba haba don ka mon, ka lad ka plie, bad kam don jingeh ban poi sha kano-kano ka thong lada ngi ïatrei shitom bad ngi minot thop ha ka kam. Ngi kynmaw ba ha u snem 2019, ka ISRO ka la mad ïa ka jingïam kthang hadien ba u Chandrayaan-2 u la bthei noh shiteng lynti hashwa ban ïuh kjat ha u Bnai. U Chairman ka ISRO ha kato ka por, u K. Sivan, u la ïam pait dohnud hakhmat u Myntri Rangbahduh, u Narendra Modi. Hynrei kato ka jingjia kam shym la pynduh mynsiem ïa ki stad ki jhad ka ISRO ban pynkhreh sa ïa u Chandrayaan-3. Ïa u Chandrayaan-3 la sdang pynher ha ka 14 tarik Naitung, 2023, bad mynta ka sngi, u la ïoh ban ïuh kjat ha u Bnai na ki bynta jong ka South Pole. Kane ka pyni ba wat lada ngi mad ïa ki jingshah rem, ngim dei ban kynran dien bad ngi dei ban ïai pyrshang katlah katïai tat haduh ba ngin da poi sha ka thong jong ka jingjop. Kiba shlur, kim ju kynran dien namar ki shim ïa ki jingshah rem kum ki jingsneng khnang ba kin ym bakla biang ynda ki la pyrshang thymmai.
Ka jinglah jong ka ISRO ban leh ïa katei ka kam ka pyni ba ka Ri India kam dei shuh kaba dang sahdien ha ka liang ka jingnang jingtip bad ka jingdon ki briew kiba stad. Ngi sngewdei ban ai mynsiem lem ïa ki samla na ka jylla jong ngi ba kin long kiba minot bad ban lah ban poi sha ki kyrdan ba shalor. Lada ki samla na kiwei pat ki jylla ki lah ban ïoh trei ha ISRO bad don bynta bad u Chandrayaan-3, balei ki samla jong ngi kim lah? Ngi tip ba ki don bun bah ki samla jong ngi kiba stad bad shemphang. Ki don ka lad ban leit trei kum ha ISRO lane kiwei pat ki shlem kiba khring ïa ki proh jabieng bad ki khraw pyrkhat. Kam dei kaba suk namar kano-kano kaba long kordor ka jynjar bad ka bun ki jingeh. Ngi hap ban jaw ummat bad mad ïa ki jingshitom kiba bun rukom hapdeng ka jingker sawdong jong ki shiah kiba thar. Hynrei lada ngi don shisha ka jingthrang naduh ka mynsiem, yn ym don satia ki diengpyngkiang kiba lah ban khang lad ban pynduh mynsiem ïa ngi.
“Baroh u briew ba stad, mano ba lah ban len, la khlem da plie ka lad, kumno un lait ban kren…” Kine ki kyntien na ka poitri U Soso Tham ki dei ban long ki symboh jong ka jingai mynsiem ïa ngi lang baroh. Ha kane ka juk, ki bun ki jingkhang kiba plie ba ngin lah ban poi sha ka thong kaba ngi thrang. Ngi donkam ban pynproh ïalade bad ban jied ïa kita ki jingkhang kiba plie ïoh ba ngi kum jied da kaba bakla. Ngim dei ban khmih lynti than ban ïoh jingïarap na kiwei lane ban shu shah pyntian ja sah. Lada ngi shu shaniah tang ha kiwei, ngin ym poi shano-shano bad ngin sah beit hajuh lane ngin kynran shadien. Ka lynti sha ka jingjop kam dei kaba suk. Ym ju don kano-kano kaba suk ha kane ka pyrthei. Ngin hap ban trei dukhi bad durïap katba ngi don ka bor.
