Ka daw ka jingpule

Ba briew te u sngewthuh ba jingstad long kaba kongsan bha, kumta, watla na jingtrei kynta ruh ki shim ia ka lad ban leit sha ki skul miet ne skul step.

Bertina Lyngdoh

Ka jingnang jingstad lane ka pule puthi ka long kaba kongsan tam ha ka jingim briew. Ban lah ban leh shibun ki kam, ban biang de, ym banse ban beh ïa ka jingnang jingstad ha ka thoh ka tar ka pule puthi. Namar ka jingnang jingstad ka long kaba donkam bha, kumta hap ban trei shitom ban lah ban rat dienkhong ïa ka jingbiet jingthem lym ruh ka jingduk. Ban ioh ka burom bad ka nam, u briew u thaw lad thaw lynti da kumno ban ioh jingstad khnang ban ioh kup shirynïeng ïa ka. Ba briew te u sngewthuh ba jingstad long kaba kongsan bha, kumta, watla na jingtrei kynta ruh ki shim ia ka lad ban leit sha ki skul miet ne skul step. Nalor ka jingleit wad jingstad sha ki jaka pule, ki wad ruh ia kiwei ruh ki jingnang jingtip kata ha ki lain bapher bapher kum ha ki lain komputor, ki lain suh bad thaiñ, ki kam trei hotel, kumjuh ruh ki kam trei online.

Ka daw ba ngi pule bad pynjanai ïalade ha kiwei pat ki kam, ka long ba nyng-kong eh ba dawa ka kpoh nangta sa ka kyrdan ka burom. Kine ki sngi ki dei kita ki sngi ka jingïakhun ha ka kyrdan ka burom. La jingduk ka ban, ki kmie ki kpa, ki bahaïing bahasem, ki nongïarap sngewbha ki ïaleh ban pynioh ïa ka jingnang jingstad ba pura ban bit ban biang ka lawei ki khun ki kti bad kiba ju khmih ju peit. Ba kordor bad kongsan ka pule puthi baroh ngi beh ïa ka bad pynlut la ka bor ka por. Hynrei lada ka jingnang jingstad kumba ka die ban long kam long kumta, khamtam katkum ki jingdawa jong u briew, balei pat bun ki khun samla ki hap ban seng la ka jong ka kam watla long kaba poh tam ruh. Lehse, kane baroh ka long namar ka jinghiran ka sorkar jylla ban pynroi ïa ki tnat trei kam kiba lah ban long ki jingmyntoi ïa ka bor ka syep ka pule puthi. Pule te la pule shitom, hynrei ban ioh ïa kata jaka kam pat, katkum ka hok ka kyrdan pule, ym da iohi ïa kita. Ka jingeh ka long ruh ba wat hadien ba la pyndep bad pynjanai ha ki laiñ bapher bapher ban seng pat la ki kam long kaba shitom bha namar ka jingbym biang ka pisa tyngka. Haba man ba ki kam ki lait, kata la dei na ka sorkar kmie ne sorkar jylla u paidbah u khlem pynlehnohei ban thep ne apply ïa ki. Hynrei kaba sngewsih pat kalong ba kiba ïakhun ne apply kim ju ioh ne shah jied. Ba kumne keiñ ka ju don kata ka jingsngew ha u briew ba ka jingleit pule khamtam sha ki kyrdan ba heh kam don jingmyntoi bad ba u sa sdang kylla jaituh pat ha baroh ki liang.

Kumta, namar kane ka daw, khlem pep u briew u don ka jingsngew bym kheiñkor ïa ka jingpule. Teng teng wat kito kiba la biang ha ki kam ki jam, kim dap katkum ka jingdawa jong ki, kumta ki hap ban trei ryngkat sa bad kiwei ki kam ban biang ka jingdawa jong ki. To ngin kyrmen ba da ka jingpyntreikam ïa ka pule puthi ba thymmai ha ka jylla Meghalaya, kata ka NEP ba kan lah ban pynroi ïa ki kam ki jam katkum ki kyrdan ba ki iohpdiang. To ïai im ha ka jingkyrmen ba bha, ba ïa ka thong katkum ka jingtrei shitom ban kynjoh.