Khie leit sha Meghalaya bad ban leit peit ïa ki krem: ïaroh u Modi ïa u nongwad bniah ïa ki krem na Shillong

U Bah Brian u la trei da ki phew snem ban wad bad pynsaphriang jingtip shaphang ki krem ha Meghalaya.

Shillong, Nailar 27

U Myntri Rangbahduh, u Narendra Modi ha ka Sngi U Blei haba ai jingkren ha ka bynta kaba 104 jong ka “Mann Ki Baat” kaba dei ka jingkren sha ki paidbah nongshong shnong ka Ri u la ai jingïaroh ïa u Bah Brian D Kharpran Daly uba na Meghalaya na ka bynta ki jingnoh synñiang jong u ha ki kam kiba ïadei bad ki krem ki kroh ha Meghalaya.

U Bah Brian u la trei da ki phew snem ban wad bad pynsaphriang jingtip shaphang ki krem ha Meghalaya.

Ha ka jingai jingkren jong u, u Myntri Rangbahduh u la ong, “Paralok, nga dap da ka jingkmen ban ïathuh ïa phi shaphang u Bah Brian D. Kharpran. U dei uba sah ha Meghalaya bad u don ka jingsngewtynnad ïa ka Speleology. Kane ka mut ka jingpule shaphang ki krem.”

U Modi u la ong ba u Bah Brian u la sdang sngewtynnad ïa kane ka kam hadien ba u la pule katto katne tylli ki kot bad u la pyrshang nyngkong ïa kane ka kam ha u snem 1964 ha ka por ba u dang long u khynnah skul.

U la ong ïa ki nongsngap ba ha u snem 1990, u Bah Brian bad ki paralok jong u ki la seng ïa ka kynhun bad lyngba kane ka kynhun, ki la sdang ban wad ïa ki krem ka Meghalaya ki bym pat paw pyrthei. U Myntri Rangbahduh u la ong, “Katba dang ïaid ka por, u Bah Brian bad ka kynhun jong u ki la lap palat 1,700 tylli ki krem ha Meghalaya bad ki la kyntiew ïa ka jylla Meghalaya ha ki kam kiba ïadei bad ki krem ha kylleng ka pyrthei.” U la ong ruh ba ka Meghalaya ka don ïa ki krem kiba jylliew bad kiba jrong tam ha India.

U la ïaroh ruh ïa u Bah Kharpran bad ka kynhun jong u na ka bynta ki jingpyrshang jong ki ban peit ïa ki jinglong jingman jong kine ki krem. “U Bah Brian bad ka kynhun jong ki, ki la lum jingtip shaphang ki jingim kiba don ha kine ki krem ki bym ïohi ha kiwei kiwei ki bynta jong ka pyrthei. Nga ïaroh shisha ïa ki sienjam jong kane ka kynhun.”

U Myntri Rangbahduh u la kyntu ruh ïa ki nongsngap ba kin leit sha Meghalaya bad ban leit peit ïa kine ki krem.

Lah ban kdew ba u Bah Brian D Kharpran Daly u dei u General Secretary ka Meghalaya Adventurers’ Association. Na ka snem sha ka snem, une u rangbah uba shong ba sah ha Shillong u ju ïalam ïa ka kynhun ki nongrung krem na kylleng ka pyrthei ban leit wad bniah shaphang ki krem ki kroh kiba don ha kane ka jylla khamtam sha ki thaiñ East Jaiñtia Hills.

Kum ka nuksa, mynta u snem, ka International Cave Expedition kaba 31 hapoh ka shatri jong ka “Caving in the Abode of the Clouds” ka la long hapdeng 6 bad 24 tarik Rymphang, 2023 ha ka thaiñ Muallian ha East Jaiñtia Hills. Ki nongrung krem ha kane ka lynti ki dei na United Kingdom, Switzerland, Ireland bad ki dkhot ka Meghalaya Adventurers’ Association.

Ka thong jong katei ka kynhun mynta ka kynti ka long ha ka Krem Rynjang, Pynnoh Um Sngad bad Ram Khur. La lah ban thew shuh ïa ka jingjrong jong ka Krem Pynnoh Um Sngad na ka 5,295 metre sha ka 7,831 metre bad la pynïasoh ïa ka bad ka Krem Ram Khur. Da kane, la shem ba ka krem Pynnoh Um Sngad-Ram Khur ka jrong haduh 14,951 metre bad mynta ka wan ha ka kyrdan kaba hynñiew napdeng ki krem ba jrong tam ha India.

Nalor nangta ïa ka Krem Rynjang la lah ban thew shuh na ka 4,117 metre sha ka 20,445 metre bad kane ka krem mynta ka wan ha ka kyrdan ba san ha India.

Hynrei ki dang don bun pat kiwei ki lynti hapoh kane ka krem ïa ki bym pat lah ban thew haduh mynta ha kane ka jylla.

Shuh shuh mynta u snem, ka jingleit rung krem ka kham long kaba jwat namar ka jinglong jingman jong ki krem. Ka la shim por kumba 3 kynta shiteng ban poi shaduh sha ka bynta kaba kut jong ka jingthew ïa ka krem na ka jaka rung lane ka jaka ba sdang jong ka krem.

Mynta u snem, la lah ban lap ban thew thymmai sa da haduh 6,635 metre ka jingjrong jong ki krem.

Haduh mynta, la tip ïa ka jingdon jong palat 1,700 tylli ki krem ha Meghalaya bad na kine, la dep ban lap ïa palat 1,100 tylli. Haba la kheiñ kyllum, ka jingjrong jong baroh ki krem ba la lap bad dep thew ha Meghalaya ha kine ki 31 snem ka long haduh 537.6 km.

Nalorkata, kiba bun na ki krem ba la dep lap bad thew ha Meghalaya ha kine ki 31 snem ki long shisha kiba itynnad bad shongkun bad ki ïahap ha ka jingheh bad jingitynnad bad ki krem kiba la lap sha kiwei pat ki bynta jong ka pyrthei.