
Raphael Warjri
Lada ka meikha kap pat pdiang, ym don iktiar ka ban lah ban pynbor ïa kata ka longiïng ban tangjait. Kata ka mut ba ka meikha ka dei ban hun ia baroh ki bynta ha ka tipkur tipkha, tipbriew tipblei. Lada ka tnga dkhar ka tip ban burom ïa la ka kiaw bad ka hikai ïa la ki khun ki kti ban burom meikha katkum ba la bthah u tnga jongka ne u kpa ki khun, kata ka shong sa ha ka meikha ban kubur bad pdiang ïa la ki khunkha bad lah ban kheiñ ki khun Khasi ki ba mih na la ka kur jong u khun lajong kum u thawlang jong ka jait thymmai ba dei ban tang thymmai. Lada shim katkum ka rukom sngewthuh ha ka juk mynta, ka thew ba kita ki khun ba kha na ka kmie dkhar ki dei ban tip ka akor burom katkum ka riti dustur Khasi ban burom meikha shwa, ïa kaba ha ka aiñ ym da suitñiew than. Ka ba bud te la sngewthuh hi ba ki dei ban kilan ha la janor ia ka pyrkhat Khasi ban nang ïa ka ktien Khasi ha ka kren ka khana, bad lada shim ha kane ka juk mynta ki dei ban nang ban thoh bad pule Khasi. Kiwei kiwei ki kyndon kiba lah ban phalang katkum kane ka juk mynta ka long ba kin tipakor ruh ha ka riam ka beit ka kup ka sem Khasi, hynrei kane kam da dei eh ka kyndon ba kongsan katkum ka riti mynnor. Kumta u diengkot ba bishar ha kane ka juk ba la khleh khawlang mynta te la dei ban thaw ki kyndon kiba dei ban da phikir bha khnang ban ym shah phnieng ha ka aiñ. Kumta ka tynrai kaba ym bit ban ïaid lait hi ka dei ha kata ka snap tynrai kaba ju jer barabor ha ki laitylli ki tynrai jong ka Khyndew, ka Ktien bad ka Kur. Lait na kita, kiwei kiwei ki long kiba shu bynrap ban pynkhlaiñ ïa kata ka jinglong Khasi katkum la ka thymmei. Ka khyndew ka kdew ïa ka imlang sahlang ha ka rympei Khasi, ka ktien ka kdew ïa ka ktien kren Khasi bad ka kur ka kdew ïa ka riti tipkur tipkha Khasi.
Ka khyndew ka long kaba donkam ba kata ka longiïng kaba don u kpa Khasi bad ka kmie dkhar ki dei ban im ban shong bsn sah ha ka khyndew ha rympei Khasi khnang ban bsa mynsiem na la ka tynrai jinglong Khasi. Ha kane ka bynta ha ka juk mynta ba la kylla ka imlang sahlang la dei ban maramot ia ki kyndon aiñ. Kata ka long ba lah ban don ki khun ba kha na ka kmie dkhar ki shong ki sah ha ka khyndew Khasi ka ba la tyllep da ki dkhar bad ki lah ban shah ialam ban pyrthuh ïa ka dustur dkhar wat haba ki kam ba ki dei Khasi. Kawei pat ka rukom ka la ban long ba ki khun na ka kmie dkhar kpa Khasi kiba shong ba sah shabar na ka khyndew rympei Khasi, hynrei u kpa u hikai ïa la ka tnga bad la ki khun ban pyrthuh bud ïa ka rukom Khasi ha ka ktien ba kren, thoh ne pule bad ha kiwei kiwei ki bynta ba dei ban tipakor katkum ka dustur Khasi. Ha kawei pat ka ling ha ba thew sawar ki don ki khun na ka kmie Khasi bad u kpa dkhar kiba shong ba sah ha khyndew na rympei Khasi hynrei ki pyrthuh bud ïa la u kpa dkhar bad kwah pat ban kam ïalade ba dei Khasi, kumta ka long jyrwit jyrwat. Kumta ki kyndon aiñ ki dei ban shai halor kane, khnang ba kita ki iktiar kiba shimti ban tangjait kin ym ïaid lait ne bakla.
Na kata ka daw ka ba pynkup bor ïa ki rangbah Seng Khasi, ïa ki lyngdoh sohblei jong ki balang Khristan ban pyndep ïa ka riti tangjait ka long kaba bakla bad ïaidlait na ka tynrai. Ha ka jingshisha kaba biang hi ka dei na ka kur, kata ka mut na ka Dorbar Kur lada ym don ki longkñi na ka kpoh longiïng ka ba don u khun shynrang u ba ioh tnga da ka kynthei dkhar. Nalor kata kaba pyndep ïa ka riti tangjait ruh dei hi ban shim na tynrai ba dei ban jurip bad bishar hi da ka meikha na ka liang ka kur jong u kpa Khasi. Kata ka lah ban long ba kin bishar haduh kin da la samla lud ki khun, ba kin sngew skhem ïa kata ka jinglong tynrai Khasi, shwa ba ka meikha ne ki kur na ka liang u kpa kin pdiang ban tangjait ïa la ki khunkha. Sa kawei pat ka kynrum kynram ba dei ban pynbeit ka long ba ha ka por khynnah ynda ki khun ki la leit skul ki dei ban ai da ka jait jong ka kmie dkhar katba ym pat tangjait. Barabor kumba ju long te hapoh ka ar ne lai snem kano kano ka meikha lane ki kur na u kpa Khasi ki la lah ban bishar thikna lada dei ban kdup ne kyntait ia la ki khunkha. Kumta lada shim ha kane ka juk mynta ka lah ban long ba dei ban buh da ka aiñ shwa ba ki khun kin ïaleh ha ka kyrdan pule Matric, ba dei ban pyndep ïa ka riti tangjait, lymda kumta kin neh ha la ka jinglong jaitbynriew dkhar. Kam shongnia ba ka Seng Khasi ne na ki balang Khristan ban pyndep ïa ka riti tangjait khlem da mynjur bad kubur na ka liang jong ka kmiekha bad na ka kur jong ki. Kumta ha ka aiñ jong ka Dorbar Dalariti, dei ban don ki kyndon na ka liang jong ka kpoh u shynrang Khasi ka ba mut ba dei ka kmiekha ban bynrap artat da ki kur ne ka Dorbar Kur.