Ha India lane Bharat, ym lah ban pynlong tang kawei ïa baroh

Kine ki dei ki kyntien kiba ïasyrïem bad baroh ar ki don hapoh ka Article 1 jong ka Riti Synshar jong ka Ri.

Ha kine ki sngi, ka la don ka jingïakren halor ka jingthmu ban pynkylla ïa ka kyrteng jong ka Ri na ka India sha ka Bharat. Kine ki dei ki kyntien kiba ïasyrïem bad baroh ar ki don hapoh ka Article 1 jong ka Riti Synshar jong ka Ri. Ka Bharat ka dei ka kyntien Sanskrit. Don kiba sngewthuh ba lada pynkylla noh ïa ka kyrteng jong ka India sha ka Bharat, kan long sa kawei pat ka sienjam jong ka BJP ban wanrah beit tang KAWEI ha ka Ri, kata, kawei ka niam, kawei ka ktien, kawei ka kolshor, kawei kane, kawei katai, bad kumta ter-ter. Hashwa jong kane ka jingïakren halor ka India ne Bharat, ka la don ruh ka jingthaw jong kawei ka kynhun ‘High-Level Committee’ ka ban peit halor ka jingpynlong tang kawei ka ilekshon ha ka Ri – naduh ka ilekshon MP, MLA, Municipal bad Panchayat. Lehse ha Meghalaya ba ngim don ki Panchayat, ka ilekshon MDC ruh kan long lang ha kajuh ka por bad ka ilekshon MP bad MLA.

Baroh ngi tip ba ka kynhun kaba ai ïa ka saiñpyrkhat ïa ka BJP ka dei ka RSS lane ka Rashtriya Swayamsevak Sangh. Wat u Myntri Rangbahduh ka Ri, u Narendra Modi, ha ki por kiba u dang don bad ka RSS, u la long uwei na kita ki ‘Pracharak’ lane ki nongïalap jong kane ka kynhun kaba don ïa ka shlem treikam ha Nagpur. Jan baroh ki nongïalam ka BJP ki dei kiba la ïoh jinghikai bad kiba bat ïa ka saiñpyrkhat jong ka RSS. Ki nongïalam ka BJP ki bym pat don jingïadei lane ïoh jinghikai na ka RSS kim ju kham ïoh lad ban paw hakhmat. Ka RSS ka ju kyntu na ka por sha ka por ba ki paidbah kim dei ban pyndonkam ïa ka kyntien India, hynrei ban khot beit ïa ka Ri da ka Bharat. Naduh ki snem ba mynshwa bad haduh mynta, ha ka RSS, ym ju pyndonkam ïa ka kyntien India bad ka ïaid beit da ka Bharat. Ha kajuh ka por, ka RSS ka don ïa ka thong ban ïohi ïa ka jingurlong jong kata ka ‘Akhand Bharat’ lane ka Bharat kaba khlem shah phiah (Undivided India). U heh duh ka RSS lane u ‘Sarsanghchalak’, u Mohan Bhagwat, haba ai jingkren ha Nagpur ha ka Sngi Balang, u la ong ba ka ‘Akhand Bharat’ kan sa urlong hashwa ba ki samla ba mynta kin tymmen namar kito kiba la phiah ïa ka India ha u snem 1947 ki sngew ba ki la leh ïa kaba bakla.

Kum ki nongshong shnong ngi dei ban sngewthuh naei ka BJP ka wan bad naei ka shim ïa ka saiñpyrkhat jong ka khnang ba ngin ym lyngngoh ïa kata ka jingkwah jong ka ban pynlong beit tang kawei ha kane ka Ri baïar. Ngi la ïohi ïa ka jingskhem ka BJP ha ka nongrim da kaba weng syndon ïa ka Article 370 na ka jylla Jammu & Kashmir ha u snem 2019. Kane ka dei ka jingkwah kaba la slem bah jong ka BJP. Hynrei ka la ap beit ïa ka por bad haba ka la sngewthuh ba ka la biang ha ka jingdon bun ki MP, ka la leit sha Parliament ryngkat ka aiñ rew kaba ong ban pyndam ïa ka Article 370 na Jammu & Kashmir. Ym tang katta, ka la pynhiar kyrdan syndon ïa ka Jammu & Kashmir na ka jylla sha ka Union Territory. Ha ki snem kiba mynshwa, kiba bun ki la pynsngew ba ka BJP kan ym lah ban weng ïa kane ka kyndon kaba la mang beit thik tang ïa ka Jammu & Kashmir. Hynrei ha u Nailar 2019, ka BJP ka la leh ïa kaei kaba ka la thrang la slem. Lada ngi peit ruh ïa ka jingpynkylla ïa ka Citizenship Act, ka BJP ka khlem salia ïa kiba pyrshah bad ka la ïaid beit shakhmat ban leh ïa kaba ka sngewdei ban leh. Hooid, ka la khot ïa ki kynhun ba pyrshah ban ïakren halor kane, hynrei ka khlem da sngap than haduh katta-katta.

Ngi ïohsngew ruh ïa ka jingud jingnam jong kiba bun halor ka jingpyndonkam palat ïa ka ktien Hindi ha man ki jingïalang ba khot da ka sorkar BJP namar ka eh ban sngewthuh khamtam kum ïa ngi kiba dei na kane ka thaiñ ha kaba ka Hindi kam dei satia ka ktien tynrai. Ïa kane ruh ngim dei ban lyngngoh. Kiwei ki lah ban ïa pyrshah la ka dei ha Northeast lane ha South India. Hynrei ka BJP ka ïaid beit shakhmat ban pyndonkam beit da ka ktien Hindi ha man ki kam. Ka jynjar shikatdei ïa ki bym sngewthuh ktien. Tangba mano ban sngap ïa ngi ki rit paid kiba don tang khyndiat eh ha kane ka Ri baïar.

Hapdeng kine kiei kiei, wat ka BJP ruh ka sngewthuh kham bha ba ha kane ka Ri kaba bun paid bad baïar, yn ym lah ban shu pynkylla lut sha tang kawei kane kawei katai. Ki jaitbynriew bapher-bapher ha kane ka Ri ki la wan tuid na kylleng bad ban pynlong shnong ïa ka. Hynrei ka BJP ka pyrkhat ban ïoh ïa ka ‘vote’ kaba bun na ki jylla kiba heh kum ka Uttar Pradesh, Madhya Pradesh, Rajasthan, Gujarat, Maharashtra, Bihar, West Bengal, Chhattisgarh, Karnataka. Kam da kheiñ than ïa ki jylla ki barit kum ka Meghalaya bad kiwei namar ha ka saiñpyrthei, donkam ïa ki nombor ban ïoh synshar. Kine ki dei ki jylla kiba lah ban ai bun ki nombor ïa ka BJP ha ka ilekshon. Ngi ha Meghalaya lei ngi don tang arngut ki MP Lok Sabha bad uwei ha Rajya Sabha. Ngim don dor eiei hakhmat ki jylla kiba heh paid. Ngi shu kyrmen ba ka BJP kan ym pynbor than ïa kiei-kiei ha ki nongshong shnong ki bym sngewïahap jingmut bad ka. Shisien ba la don ha ka synshar ka khadar, hap ban peit lut ïa baroh bad ym tang ïa kiba lah ban ai ‘vote’.