Da shu peit na ki jingkynthoh ha ‘social media’, la jop suk U Prah

Ka ju don ka aïom, ka samoi ha kaba kawei ka seng ka ju lah ban pynkhih win ïa ki shnong ki thaw bad ïa ka saiñ hima sima.

Ïa ka jingmut jingpyrkhat jong ki paidbah ha kane ka juk, la lah ban sngewthuh ne antad lyngba ki jingkynthoh kiba ki ai ha ki rynsan ‘Social Media’ kum ka ‘YouTube’, ‘Facebook’, ‘Instagram’. Ban sngewthuh ïa ka saiñpyrthei bad kaei ka saiñpyrkhat jong ki nongthep ‘vote’, ngi lah ban pule na kita ki jingkynthoh. Kum ka nuksa, ha kane ka ilekshon MLA ba la dep, ki la don bun bah kiba la kynthoh pyrshah ïa ka seng National People’s Party (NPP) bad ka jingsynshar jong ka ha ki san snem ba la leit noh. Kiba kham bun na kita ki jingkynthoh, ki long beit ki bym ïahap bad ka NPP bad ka sorkar kaba ka la ïalam. Ki la don kiba kyrshan, hynrei ka sur jong ki, ka la shu jah noh ha ka jingkham bun kiba kynthoh pyrshah. Ha ka sngi ba la ñiew ïa ki ‘vote’, ki paidbah ka Ri Khasi Jaiñtia ki la pynjop ïa ka NPP tang ha ki 8 tylli ki konstitwensi; saw na Jaiñtia Hills bad mar ar na East Khasi Hills bad Ri-Bhoi. Hynrei ki la shaïong ngaiñ haba ka NPP ka la jop haduh 18 tylli ki konstitwensi ha Rilum Garo. Jlang, ïohlad biang ka NPP ban ïalam ïa ka sorkar thymmai. Hadien katto-katne bnai, arngut ki MLA ka People’s Democratic Front (PDF) ki la rung noh sha ka NPP bad ka jingbun paid ka la kiew sha ka 28 ngut.

Hadien ba la dep ka ilekshon, ki rynsan ‘Social Media’ ki la shlei da ki jingïaroh bad jingkyrshan ïa ka seng kaba dang thymmai bad kata ka long ka Voice of the People Party (VPP). Ha man ba don ki khubor ne jingïalang jong ka VPP, kiba kham bun na ki jingkynthoh ki long beit kiba kyrshan ïa U Prah; kaba dei ka shap jong kane ka seng. Kat nang ïaid ki sngi, ngi ïohi ba kiba bun kiba kynthoh ki pynpaw ba kin pynjop ïa ki kyrtong ka VPP ha ka ilekshon MDC bad MP. Ka VPP ruh, jan man la ka sngi, ka leit sha ki shnong ki thaw ban pynlong jingïalang bad ban pynrung dkhot ïa ki briew sha kane ka seng. Ka VPP ka khlem pat shongthait ban ïaid bad ïalap kylleng sawdong katba kiwei ki seng ki la leh kynjah. Ka jingshah thngan jong u President ka VPP bad MLA ka Nongkrem ha u bnai Jymmang-Jylliew mynta u snem ban dawa na ka sorkar Meghalaya ban pynkylla noh ïa ka bhah thung kam thung jam ka la nang aibor ïa ka VPP.

Ka ju don ka aïom, ka samoi ha kaba kawei ka seng ka ju lah ban pynkhih win ïa ki shnong ki thaw bad ïa ka saiñ hima sima. Ngi la ïohi ha u snem 2014 ha ka por jong ka ilekshon Lok Sabha ba kumno uwei u nongïalam na Gujarat u la pynkhih ïa ka Ri baroh kawei haduh ba u la ïoh syndon ban shong ha ka shuki Myntri Rangbahduh. Une u dei u Narendra Modi uba la ïalam ïa ka BJP sha ka jingjop kput pyrshah ïa ka Congress bad kiwei pat ki seng. Kiwei kiwei ki la shu ïa liem lyndang lut khlem ithuh ithaw shuh namar ka jingwan ka lyer u Modi/BJP kaba shyrkhei. Ha ka ilekshon MP ha u snem 2019, ka la long kumjuh bad u Modi u la ïoh ban shong biang ha ka shuki Myntri Rangbahduh. Ngi lah ban sngewïahap ne sngew pyrshah ïa ka rukom treikam ka sorkar u Modi, hynrei ka jingshisha ka long ba u la lah ban khroh ïa kiba bun ki nongthep ‘vote’ ban pynjop kput ïa ka BJP ha kine ki artylli ki ilekshon. Ngin sa ïa peit sa ha ka ilekshon MP ha u snem ban wan la u Modi un dang lah ne em ban wanphai kum u Myntri Rangbahduh ha ka sien kaba lai.

Ka saiñpyrthei ka kylla na kawei ka juk sha kawei pat. Da ka jingdon ki rynsan ‘Social Media’, kiba bun na ki seng saiñpyrthei kim banse ban pyndonkam ïa kine ki rynsan ban pynsaphriang ïa ki khubor jong ki sha ki paidbah. Mynta, ki seng ki bym don ha ki rynsan ‘Social Media’, ki duhnong hi namar ka jingdon ki ‘Mobile Phone’ bad ‘Internet’, ka la pynkylla dur nadong shadong. Ki seng saiñpyrthei kiba heh kum ka BJP bad Congress, ki da buh da ki briew ba kin pynïaid ïa kine ki ‘Social Media’ bad ki ju shna bad pynmih ïa ki khubor kiba laiphew jait laiphew skit ban kynthah iwei ïa iwei pat lane ban pynksan ïalade bad ban pynrem ïa kiwei. Kine ki seng ki da peit thuh ruh kumno ki briew ki kynthoh ban sngewthuh ïa ka saiñpyrkhat jong ki.

Kumba ka long mynta, ka VPP ka ïoh bha ïa ka jingkyrshan haba ngi peit na ki rynsan ‘Social Media’ bad lada sngap ïa ki jingïakren sharum-shaneng. Kiwei pat ki seng ki kham jah kyrteng lane ki kut ha ka jingshah beiñ shah khoh khamtam kito kiba don ha ka liang jong ka sorkar. Ki rynsan ‘Social Media’ ki dei kiwei na kiba lah ban ktah ïa ka saiñpyrkhat jong ki nongshong shnong. Ngim dei ban kheiñ dewthala ïa kine ki rynsan ha kane ka juk jong ka jingïaleh. Ki nongïalam haba ki kren ïa kano-kano, ki shah thew bha ha ki paidbah. Kiba kren lamwir, ki shah kynthah ha ban da biang ha ki nongsngap. Lada shu sngap jar-jar ruh, ki paidbah ki lah ban klet noh syndon ïa ki. Ka dei ka kam kaba eh. Hynrei ka jingshisha ka long ba ki rynsan ‘Social Media’ ki dei kiba la lah shisha ban pynkhih win nadong shadong – naduh na ïing haduh ha Ïingdorbar Thawaiñ.