Ka jingkhot jong ka Ri

Ki jingtrei shitom bad ki ummat bakthang jong ki kin sa long ka sboh ban pynheh pynplung ïa u dieng ka jinglaitluid.

U Nongsaiñ Hima, 1962

Ha ki Riewlum, Ri, ka mut ki san tylli ki district Ri Lum jong ka India Mihngi. La jan 10 snem mynta ba ki Riewlum ki la ïaleh ban ioh ïa la ka jong ka Jylla Ri – Lum (Hill State). Ha kane ka jingïaleh, la pyndonkam tang da ki lad bad ki rukom ba dei katkum ka aiñ. Hynrei ka sorkar India imat kam patiaw satia. Ki Riewlum, ki la pyrshang wat da ka khroh ka kjor bad pynkhyllew ruh ïa u Prime Minister Nehru, bad bunsien ki leit sha Delhi ban ïakren na ka bynta ka Hill State. Hynrei imat u Nehru bad ka Sorkar ki la leh bym suidniew ïa ki Riewlum, la kum ïa ki nongkhrong. “Katba nang khroh, katta nang lehroh” bad katba nang don akor, katta ki nang lehkhor. Hooid, ki Riewlum ki la ïaishah, bad leh donakor donburom baroh shi katta, namar ki la ju pyrkhat ba ki ïakren bad ïa pyni bad ki briew kiba shai. Mynta pynban une, u tyllai ka jingïaishah imat un sa dkut noh, bad lashai imat un sa dkut noh, bad lashai ka sngi ARPHEW SAW TARIK U RISAW KHATKHYNDAI SPAH HYNRIEW PHEW AR, ka pyrthei kan sa sdang iohi ïa ki jingjia ba sngewsih ki ban mih na ka jingdkut u tyllai ka jingïaishah. Ki Nongialam Riew lum ki sngew donkam jur ban khot ïa ka ri, kumba ong u Nelson, “ka ri Bilat ka khmih lynti ba iwei pa iwei na phi in leh ïa la ka jong kamram” bad kumta kein la sdang kata ka kam LEHNOH (Direct Action). Ka Sorkar India bad u Nehru imat ki kwah ban ai ïa ka hok jong ki Riewlum tad ynda haba ki Riewlum ki la nang ban ai um ïa u DIENG KA JINGLAITLUID DA KA SNAM. U paidbah Riewlum te u angnud la slem ban pyni ba u kheiñ kordor katta katta ban kyllon ha thma ban ïada ïa la ka ri bad ïa la ka jong ka jaitbynriew. Ka snam Riewshlur ka dang thnam ha ki thied snam jong u. Naduh lashai ka sngi artad, ki khmat jong ka”jingsynshar lehmon” kumba ong u Bah Hoover, kin sa iohi ba ki Riewlum, bad kynthei bad shynrang, bad tymmen bad khynnah, ki la kloi ban shah shitom, na ka bynta ban ioh biang ïa la ka jong “ka Ri Um snam u Kñi u Kpa.” Ryngkat bad la ki jong ki Nongïalam, kin sa sdang ïaid kum ki khun  Israel sha ka ri ka jinglaitluid.

La khmih lynti ba baroh ki Riewlum kin nym bynnud ïa la ka jong ka bor, ka por, ka pisa, ki jingsngewbha, bad wat ïa la ka jong ka ingim hi ruh, ha kaba ïashim bynta ha kane ka “THMA” ban lait na ka jingsynshar jong u mynder shisngi. Ki jingtrei shitom bad ki ummat bakthang jong ki kin sa long ka sboh ban pynheh pynplung ïa u dieng ka jinglaitluid. Ka sur jong ka jinglaitluid kan pynkyndeh ïa ka dohnud ieit – ri jong ki, bad khlem riej kin tur shaphrang ban ioh biang ïa la ka jong ka ri bad ka hok.