
Raphael Warjri
Kaei kaba ki parabangeit Khristan ki sngew ba ka balang lajong ka dei kaba bha, ka ba kynsai, kaba shai, ka ba khuid bad kaba dei barabor, kumta ki kyntait bad ñiewbeiñ ïa kiwei pat ki para balang Khristan kiba ym dei na ka juh ka kynhun, bad katno tam lei lei ïa kiwei kiwei ki niam kum ka niam Hindu, Muslim, Buddhist bad kiwei kiwei. Kum kata ka jingsngew ka paw ba ka longblei ha ka balang lajong bad ka longksuid ha kiwei pat ki balang bad ki niam. Ha kane ka rukom ka mih ka ïashun ïapen hapdeng parabynriew khamtam ka long kaba jah burom lada dei hapdeng ki parabalang Khristan. Lada phai dien sha ki sawphew sanphew snem mynshwa ki don byllai ki jingjia ki ba ïa kajia parabalang Khristan kaba lam shaduh ki kam kiba shyrkhei ban ñiewtang ha kane ka juk mynta. Ha kane ka juk mynta ki paidbah kiba dei ki riewngeit na kino kino ki niam lane na kino kino ki balang ki la sdang ban palei, ym ban shongshit khlehbieit kum mynshwa. La shem ba don ki kyntoit shnong ba ki samla na kano kano ka niam ki ju ai kti lang ban ïa syllok bad kyrshan bad ïarap haba don ka sngi khraw jong kawei pat ka niam ne balang, khlem da khohñioh, bad kane ka kdew ba ki samla ki la kham shai ha ka pyrkhat ban long kiba ïaishah bad ban ym tuklar than ïa kiwei bad ban tipbriew tipblei tang ha lade shimet. Lada dang ïakhing parabriew ha ka imlang sahlang ka lah ban paw ba kaba bha ka mynsiem riewblei ka long ha la ka kynhun balang ne niam, bad ka ba sniew pat sha kiwei kiba shah kren sniew ha kita kiba kam riewblei ïa lade. Ban kham shai lah ban kdew ba ki riewniam Katholik ki kdew kti ïa ki riewniam Khristan Protestant, ki sngew riewblei ïa lade ha la ka balang bad ki long ksuid pat ha ki riewniam Khristan Protestant. Kumjuh ruh ka long ïa ki riewniam Khristan Protestant kiba kynthoh ïa ki riewniam Khristan Katholik, ki sngew riewblei ha lade bad ki long ksuid ha kiwei. Kumjuh ka lah ban long ha kiwei kiwei ki shnat niam bad balang Khristan kiba la jyllei palat liam ha ka jylla kiba kawei-pa-kawei ka pynksan ia ka balang lajong bad pynrem ïa kiwei ban ïa long blei long ksuid ha lade ha kajuh ka khep.
Ka long kaba donkam ban kdew ha kane ka juk mynta ha ba la don ka jingshah thombor jong ki balang Khristan shityllup ha Ri India ha ki lehnoh ka niam Hindu ha kylleng ki thaiñ. Ka ba shyrkhei palat liam ka dei ki jingjia ba dang shen ha jylla Manipur ha kaba ka niam dei ka khuiñ jong ka jingïakhing arliang mamla hapdeng ki paidbynriew Meitei bad Kuki. Kito ki ba shah banbeiñ kim banse ban ïada ïa lade wat lada dei da kaba ïa umsnam ruh namar ba ka long ka ba sngew triem haduh katta katta. Haba khmih sha satlak pyrthei pat kumno ba ki paidbah riewniam Muslim kila kylla long ki paidbynriew ba shah kynnoh kum ki riew thrangsnam ban pynïap ïa ki mynsiem briew bad ban pynjulor ïa ki nongkynti bad ki shnong ki thaw jong ki paibah kiba dei na kawei pat ka jingngeit niam. Kumta haba bishar ïa kine kiei kiei baroh, ka long kaba shngaiñ ba ka jingngeit niam kan long beit tang ha lade shimet khlem da khleh lang ha ka imlang sahlang. Hynrei kaba kham shngaiñ shuh shuh ka long ban ksoh ha la ka jingngeit ba sngewthuh shimet, hynrei ban ym ñiewbeiñ ne banbeiñ ne kynthoh pyrshah ïa kiwei. Hynrei kaba palat liam ka jingshngaiñ bad kaba wanlam jingsuk pura ka long lada pdiang ïa baroh ki briew babha naduh mynnor haduh mynta kum ki riewblei kiba leh bha ïa ka longbriew manbriew. La tip shai ba u Bhagwan ne Ram ne Khrishna ne Durga ne Kali ter ter jong ki riewniam Hindu, lane u Allah jong ki riewniam Muslim ne Islam, lane u Jisu Khrist jong ki riewniam Khristan, lane u Buddha jong ki riewniam Buddhist kiba la seng ïa kita ki niam ba la jer ha kaba la ngeit da ki paidriewngeit jong kita ki jait niam baroh. Dei ki synran ba shitrhem jong ki, kiba la pyrto ïa ki kam babha bad sdang ban seng da ka niam da kaba kyntiew nam kum ki blei ha la ki jong ki niam.
Haba phai pat sha ka niam Khristan, baroh ki balang ki don la ka saiñpyrkhat ha la ka balang lajong ban pynksan ïa lade bad ban pynrem ïa kiwei pat ki parabalang Khristan kiba ïa mane lang ïa u juh u Blei, u Jisu Khrist. Kane ka phalang ba katno ki la pharia ïa u Jisu Khrist, ki la sah narphna shiphew shah ïa u Jisu Khrist haba ki pynsniew la ka mynsiem lajong ban pynrem ne ñiewbeiñ ïa kiwei ki parabalang Khristan. Haba kdew lei lei hangne ha Ri Khasi, baroh ki Khasi Khristan ki pyrshah, ki ñiewbeiñ, ki pynrem ïa ka niam tynrai Khasi kaba dei ka thymmei longbynriew manbynriew ïa ka metbriew shimet lane shi kynhun ha shnong ha thaw, ha baroh ki thaiñ jong ka Ri Khasi lane sha shiliang pud ruh kumjuh. Ka jaitbynriew ka dei ka tyllong longbynriew manbynriew jong ki paidbynriew Khasi wat lada ki pyrthuh bud ïa kano kano ka niam ka ba wan tyllep na shiliang duriaw. Ka snam Khasi kan ïaineh tynrai Khasi ha baroh ki paidbynriew Khasi, wat lada ki leit leh shongshit ne shitrhem ha ki balang Khristan shaduh Ri Wales, ne Ri Italy ne ha kano kano ka bynta jong ki Ri sha shiliang duriaw, lane wat sha Ayodhya ne sha Bodg Gaya ne sha Mecca ruh ïa kito ki ba la pdiang ia ki niam Hindu, ne Muslim ne Buddhist lada ki don.