
Bertina Lyngdoh
Ka ri Khasi ki ong, ba ka dei ka ri ki Blei, lehse kane ka jingong ka dei ha ki por ba mynshuwa. Ki nongrwai ka mynnor, lem ruh ki nongthoh kot thoh sla, ki la rwai bad kren shaphang ka jingbym long shuh ka ri Khasi ha ki pateng ki ban wan. Uba ieit la ka ri u sngewthuh bha ïa kane, katba ïa u bym ieit pat u sngewthuh duna. Ka mynsiem briew kiba mynta, ka pher shibun na ki mynsiem ka mynnor kiba ieit thoiñ thoiñ la ka ri. Ka la dei shisha ki jingïohi ki khmat ki mynsiem ka mynnor ïa kumba ka ri Khasi jong ngi ka long mynta. Ngi dei shisha kita kiba la shah thied ha u mynder u poi ei shi-sngi. Katba nang mih ki sngi, katta ngi la nang troiñ bad nang shah bam klep bad ba yn poi ka por ba kane ka jaitbynriew ritpaid kan shu jah noh.
Ka ri jong ngi ka dei kata kaba la kyrkhu da ki jing-itynnad ba har rukom bad ba la kerkut sawdong da ka meimariang. Ka don ïa ki lum ki wah, ki khlaw ki btap, ki khyndew ki shyiap, ki dieng ki siej, ki kshaid, bad ki jaka pyngngad kiba khring ïa u mynder shisngi. Nalor kine ki jingkhring ïa u mynder, kawei kaba kham khring ïa u mynder ka dei ka mynsiem ki Khasi ban ioh ban wan buhai shnong kumjuh ruh ki nongbylla. Ka buit ki mynder ban ioh long ki nongshong shnong ba pura ka ri khasi, ka long ba kin khring shuwa bad nyng-kong eh ïa ki theisamla ka ri Khasi. Ki don ka bor kumta, ki pah ki phon haduh ban da ngop namar ki tip ba ka mynsiem ki kynthei ki kloi ban ngop. Ynda u la lah ban pynngop ïa ki, suki-pa-suki u la sngew trai bad ap thap ban ïoh knieh lut ban long u khliehduh. Ka kynthei pat bapli ha ka jingtlot jong ka, ka sngew pahuh pahai haba u lah ban pynmih pisa bun, kumta ka sngew im bad kumne keiñ ka pynlong ïa ka ban shaniah bad aiti lut ha u ban pynïaid kum u khliehduh. Ynda haba u mynder u la ïohi ïa kane, u la sdang ban nang pynheh shuh shuh ïa ka kamai jong u. Kum ka nuksa, ki kam seng kiba kynthup ki dukan bam, dukan jain, dukan juti, dukan ki kor ki bor, ki kharkhana bad kiwei de ki kam pynroi. U sian bha ruh ha ka buit namar ba u tip ba ka iew kalong kaba ïaknieh kumta u leh da ka buit ban pynduna dor haba ki nongthied ki wan sha u. U long ruh uba ailad pura la ki nongthied nongpet ban jied janai ïa ki jingdonkam jong ki. Kane ka lad te kam da don ha ki nongdie kiba dei ki Khasi. Dei namar kane, ka iew ki Khasi ka duna bad ka jong u mynder pat ka kiew. Namar kane keiñ, bun ki Khasi ki shohbieit ïa u mynder bad pynlong ïa u uba bha. Katba u nang bha te u nang bha, hynrei ynda u la ïohi ba ngim lah leh eiei shuh tang katta un sdang pynlong mraw ïangi. Kane ka mut lada hap thied hap pet bun ngi ïa beh sha dukan u mynder namar ka la long noh kumba la bsa maki ïangi. ym para mangi Khasi. Wat u stock khaw ruh bun ki jong u mynder ban ïa ka jong ngi ki briew. U mynder ym tang ba u minot ne trei shitom hynrei u stad ban kamai bad u don ka buit ban pynheh la ka kamai bad ban khring ruh ïa ki nongthied. Dei hangne kein ba ngi sa ong ba ngi hi ngi dei kita ki mraw ha la ri namar bun kiei kiei kiba u khlieh u mynder.
Kumta, shuwa ba ngin jah klep noh kyndit bynriew bad wat nym ailad ba u mynder un jyllei. Ka jing-ïatyllilang kam dei tang hapdeng ki kynhun seng hynrei hapdeng u paid Khasi baroh kawei. To ïeng ïaleh bad ïada la ka ri, namar ngi la don lypa ha tmier ka jingïap bad jingjah rngai. Wat ai ba u mynder un lah ban pynbiet ïangi hynrei to ngin long kita kiba sian la ha jingbieit ruh. To ngin long kita ban kylla noh ha ka rukom im im jong ngi khnang ba ngin long khlieh hi ma ngi ïa la ka Ri.