Haba ïaid sharum shaneng ha nongbah Shillong, ki don ki jingthoh “Shillong Smart City” ha ki nar ba sam bording sha ki longïing longsem bad kiwei pat ki shlem. Ngi tip ba ka Shillong ka la shah kynthup ha ka thup jong ki 100 tylli ki ‘Smart City’ ha u snem 2018. La san snem tam ngi la ïaid naduh ba ka Shillong ka la shah kynthup kum kata ka ‘Smart City’ ha kaba yn hap ban pynwan dur thymmai ïa ki lynti syngkien, rukom sam umbam bad bording, bad kiwei-kiwei. Hynrei ha kine ki san snem bad ha shwa jong kata ruh, ka Shillong ka dang dei hi kata ka ‘Dheng City’ namar ka jingkhapngiah ka la long shaba palat liam bad ym i don lad shuh ban leh da kumwei pat pynkylluid ïa kane ka sor kaba la shna khlem da don ka saiñdur. Lada ïaid da kjat ha ki jaka paidbah ruh khapngiah, lada shong da ka kali ruh khapngiah. Peit tang kaei kaba la jia ha ka Sngi Saitjaiñ hadien ka jingpluh jong kawei ka ïing maw ha Khyndailad. Sbak, sahkut ka Shillong!
Kane ka ‘Dheng City’ kan sa ïalam sha ki jingeh kiba nang kham pynsyrtok ïa ngi baroh. Ki kali thymmai ki mih da ki spah tylli ha ka shi sngi. Ki kali kiba wan na kiwei ki distrik ki long da ki phew hajar ha ka shi sngi. Ki kali kiba wan tuid na Assam ruh ki la nang bun. Ngi shu ïohi tang ka jingkhapngiah kat shaba phai. Lada ïaid da kjat kum ha Motphran bad Khyndailad, ka long kumjuh. U khun bynriew u la dap smam kat shaba leit. Ki ïing ki sem ruh ki ïeng mar syndah haduh ba teng-teng lada kum kren jam, kito kiba sah markhap ki la ïohsngew sa ïa ki kam ïing ki briew! Dheng kat shaba phai. Ym i don jingkyrmen shuh ba ngin ïa lait na kane ka ‘Dheng City’.
Ka dheng kali ha Shillong, kaba la hap ban ïakren shi ïakren na ka por sha ka por, ka dei namar ka jingkhapngiah ki surok, ka jingbun palat ki kali, ka jingïaknieh ban ïoh poi nyngkong watla ym don khusnam na ka bynta kita kiba wan nyngkong, ka jingduna ki jaka pynïeng kali bad ka jingbymlah ban thaw ïa ki surok thymmai. Ki surok ki long kumjuh, ki kali ki la nang kharoi haduh ba la ishyrkhei. Ki kali ki la khapngiah ha ki surok shnong namar bym don jaka set. Man la ka sngi, da ki phew tylli ki kali thymmai ki mih na ki jaka die la kumba mih ki kber. Kane ka mat ka la poi shaduh ka Meghalaya High Court hadien ba u Bah Philip Khrawbok Shati u la mudui sha ka ïingbishar halor ka dheng kali ha kane ka nongbah khamtam ha ka thaiñ Kachari.
Ka sorkar kam len ba ka dheng kali ka dei ka jingeh khamtam ba kane ka jaka ka long lum bad ka jynjar ban pynmih ne shna surok thymmai. Nalorkata, ka la pynpaw ba kiba bun ki jaka ha Central Shillong ki dei ki jong ki shipai lane kita ki Defence Land. Ka long kaba jynjar ban ïoh ïa ki jaka shipai ban pynkylla sha ki jaka paidbah. Hynrei lada don ka mon, lah ban pynlong kam. Ngi la ïohi ïa ka jinglong kam ha ka jingpyrshang ban ïoh pyndonkam paidbah ïa ki jaka shipai. Kane ka dei ha ka por ba ka sorkar ba la ïalam da u (L) Bah EK Mawlong ka la don ha ka bor. Hapdeng khyndiat bnai, kane ka sorkar ka la lah ban pynkohnguh ïa ki bor ha Delhi ban ai lem ki jaka shipai ban ïoh pyndonkam na ka bynta ka jingmyntoi ki paidbah. Ki sorkar kiba wan hadien ki la ïa pyrshang ban ïakren ha Delhi tangba ki dei ban kham pyneh ïa ki jingïakren khnang ba ka kam kan urlong.
Dang shen ha High Court, ka sorkar jylla ka la ai syrnod (Certificate) dalade ïalade ba ka la don ka jingkiew na ka 2 sha ka 70 ngut ki khynnah skul kiba la sdang ban shong da ki bos ba ka la pynkhreh kum shi bynta ban pynduna ïa ka dheng kali ha ka nongbah. Hynrei, na ka liang ka High Court ka la kynthoh ba kane ka jingai syrnod kam don jingmut namar haba la peit bniah, ki lah ban don palat 50,000 ngut ki khynnah skul tang ha Shillong. Ha kiba bun ki bynta, ka ïingbishar ka la pynpaw ïa ka jingsngewkhia ym tang namar ba ka jinglong jingman ka long kaba ishyrkhei, hynrei wat ka sorkar jylla kam i don ka jingkwah ban leh eiei halor kane ka mat. Ka dheng kali ha Shillong, lehse, ka dei kaba wan nyngkong eh. Ngim sngewdon jingkyrmen shuh ba yn dang lah ban pynkylluid ïa kane ka ‘Dheng City’ bad ngin hap ban shu ïa kham mih kloi na la ïing lada ngi kwah ban poi ha ka por namar yn ym don sorkar shuh ka ban lah ban leh eiei bad ka Shillong kan ïai neh kum kata ka ‘Dheng City’.
