
Raphael Warjri
ïa ki mar ba thaw ne shna ki bynriew ruh ka don ka rukom pynkam thangrei shynrang ne kynthei. Wat ïa ki tiar ki tar jong ka juk mynta ruh ha ka rukom jong ka ktien Khasi ki don la ka bynta ban pynkap kynthei ne shynrang. Kiei kiei kiba kdup ki long kynthei bad kiei kiei ki ba kyrshan ki long shynrang, kaei kaei kaba kha ki long kynthei bad kiei kiei ki ba sei ba mih ki long shynrang, lada ïa khmih sani ha man la ki tiar ba pyndonkam ha ka imlang sahlang. Lah ban sdang shwa na ka ïing ka sem ba shong ba sah ban jer kino ki bynta ba dei shynrang bad kino ki bynta ba dei kynthei. U mawkhrum, u rishot, u rijied, u khnong, u tympan, u tyndai, u shankhung, u shawkad, u mawbyrsiew bad kumta ter ter ki dei shynrang, ka tyrpait, ka kynroh, ka dwar, ka khyrnit, ka dpei, ka tyngyier, ka kamra, ka tnum, ka sad bad kumta ter ter ki dei kynthei. Ynda mih shabar na la rympei hapoh sawdong pud jong ka ïing, ki don ka tyng-kong, ka shahksew, ka phalor, ka atad, ka mynshem, ka phrah, ka khyrdop, ka kyrpong, ka kper ter ter kiba dei kynthei bad u mawkyndon, u mawpun, u kynda, u jyrmi, u thri, u saiteh saikhum, u diengkper ter ter ki ba dei shynrang. Lada shim ïa ki dkhot met ha ki briew la jan baroh ki dei kynthei bad tang u shñiuh ba kynthup ia u ñiuhkhlieh, ñiuhmat, ñiuhtmaiñ, ñiuhtmoh, nangta u thylliej, u sohpet, u tyrwiang, u ryndang kiba dei shynrang, hynrei naduh ka shynrong khlieh haduh ka slakjat dei kynthei. Lada jer naduh ka shyllangmat, ka shkor, ka ngab, ka rengmat, ka moimoi, ka lyngkdong, ka khmut, ka khmat, ka pyllew, ka mationg, ka tyngam, ka shyntur, ka bniat, ka tmoh, ka tyrpeng, ka pohtit, ka tymbuit, ka shympriahkti, ka ryndangkti, ka tyrsim, ka syngkai, ka skhep, ka jynshong, ka shyrkait, ka lbong, ka khohsiew, ka khohwah, ka lynghoh khohwah, ka khongdong, ka matsohlah,ka shympriah kjat ter ter baroh ki dei kynthei. Lada shim ia ki snap mariang kum ka lyer, ka ding, ka sahit, ka suiñ, ka bneng, ka mariang, ka khlaw, ka madan madiah, ka wah, ka pung, ka nan, ka lynti, bad kumta ter ter kiba bun dei kynthei, bad ki snap shynrang dei u slap, u lyoh, u lyput, u lum ter ter.
Na ka liang ki tiar ki tar ne ki mar ki mata ruh kham jyllei hi ki snap kynthei ha ka ba wat ka tiar ka tar, ka mar ka mata ruh dei lypa kynthei. Ka pliang, ka khuri, ka tari, ka wait, ka sping, ka dab, ka nap, ka tyndong, ka khoh, ka ratab, ka trab, ter ter ki dei ki snap kynthei, nangta u khiew, u lyngka, u mohkhiew, u thlong, u synrei, ter ter ki dei ki snap shynrang, hynrei ka shang, ka kriah lah ruh ban jer u shang u kriah, lehse dei ha ka rukom pyndonkam ïa kita ki tiar. Lada jer shuh shuh kan shu jlan khlem pasoh, kumta donkam ban jurip bad bishar ba na kaei ka daw ba ha ka ktien Khasi ka long kumta ha ka rukom jer rukom nam ïa kiei kiei baroh ban pynkap shynrang kynthei. Kumta la shem ba kiei kiei ki ba long shitylli marwei marwei barabor ki long shynrang bad ki ba kdup lang ïa Kit ki jynthaw ba marwei la pynkap kynthei noh. Lada sdang na rympei ki mawbyrsiew ha la marwei ki dei u mawbyrsiew bad ki laitylli ki mawbyrsiew ki kdew ïa u kñi, u kpa bad ka ïawbei, bad haba shim lang baroh ki dei ka dpei ka ba kdup sawdong ïa ki mawbyrsiew. Nalor kata ka rympei kaba kdup kham ïar ïa ka sawdong pud jong ka kamra ba don ka dpei. Ha ba khmih ïa ka ïing ne ka trep, la shem ba u khnong u rijied, u tympan, u païa, u rishot ter ter ki long marwei bad kaba kdup lang ïa kita dei ka sad napoh kut ka ïing bad ka tnum na shabar ka ïing, hynrei ha kawei ka liang jong ka ktien kynnoh pat la jer u tnum u tyndai. Haba khmih ïa ki dkhot met ba shapoh jong ka met briew, la shem u budlum dei shynrang bad kiba kdup lang ïa baroh kawei ka met de ka shyieng ba dei kynthei. Ha kiwei kiwei ki dkhotmet ba kongsan kum u dohnud, u klongsnam, u khyllai, u lamjew, u ksang, u thied u jaw ter ter ki dei shitylli ha la marwei kiba kongsan ha ka met briew, hynrei ka snier dei kaba kynshew bam ban tei ïa kita baroh ki dkhotmet ba kynthup ïa ka nierlang, nierwait, ñier jakrai, nierbah ter ter ha ryngkat bad ka snam ka ksuit ba mih na ka tyllong met briew lyngba u klongsnam ki long ki snap kynthei.
Lada ksan ñia ïa kine ki rukom pynkap kynthei shynrang ha ka ktien Khasi, lah ban batai ba kaei kaei kaba ker bad kyrshan borbah ïa kano kano ka bynta jong ka tiar ka tar ka mar ka mata ki dei ki thangrei shynrang, hynrei kaei kaei kaba kdup lang ïa ki shikynhun ha kawei ka bynta shitylli la pynkap thangrei kynthei.Kaba phylla ka long ba ha ki briew ki mrad ne kino kino ki jynthaw ba don jingim kiba la tip thikna kynthei ne shynrang, dang don pat Kit ki thangrei kyllum ; phewse ha ki mar ki mata ki tiar ki tar kiba ym da don thik kino kino ki dkhot ban pynkap kynthei ne shynrang hynrei shityllup naphang ki dei kiba don la ka thangrei shynrang ne kynthei, khlem lait tang kawei ruh ban ym don ba dei ban pynkap kynthei ne shynrang. Ka long kaei kaei kaba dei ban puson bad thwet sani ban sngewthuh ïa ka saiñ pyrkhat ha ka ktien Khasi ha kane ka liang.