Synjor ka shongsuk shongsaiñ na ka thma Israel-Hamas

Ka Israel ka la pynbna ba kan pynduh pyndam syndon ïa ka Hamas na kane ka sla khyndew kaba mut ba kan ïai bteng ban thombor ïa ka Gaza Strip.

Ka thma hapdeng ka Israel bad Hamas ka la ïaid la 11 sngi mynta naduh ba ki ‘riew pyntriem ka Hamas na Gaza Strip ki la wan thombor ïa ki nongshong shnong ka Israel ha kaba ki la pynïap ïa palat hajar ngut ki briew ba lui-lui bad la rahbor ruh ïa kiba bun. Na ka liang ka Israel ka la sdang ban pynhiar kput da kaba ther da ki bom sha ki ktem jong ka Hamas ha Gaza Strip ha kaba da ki hajar ngut ki la shah pynïap kynthup ïa ki briew ba lui-lui. Haduh mynta, kam i don lynti ba ka jingsuk kan wanphai sha kane ka thaiñ. Ha kajuh ka por ngi ïohi pat ïa ki Ri Islam ba ki la ïa mih paidbah ban pynrem ïa ka Israel bad ban pynpaw ïa ka jingkyrshan ïa ka Palestine. Kane ka jingïakynad na ka thma Israel-Hamas ka lah ban nang klang shuh shuh ha ki sngi ban wan bad kan ktah jur ïa ka shongsuk shongsaiñ ha ka pyrthei baroh kawei.

Ka Israel ka la pynbna ba kan pynduh pyndam syndon ïa ka Hamas na kane ka sla khyndew kaba mut ba kan ïai bteng ban thombor ïa ka Gaza Strip. Ki la don bun tylli ki Ri kiba la wan shakhmat ban kyntu bad pynjari noh da ka jingsangeh ïasiat hapdeng ka Israel bad ka Hamas bad ban ailad ïa ki lad jingïarap ba kin tuid sha Gaza Strip namar ki nongshong shnong hangto ki la mad bun bah ki jingeh naduh ka jingkyrduh umbam, marbam, dawai dashin. Hynrei haduh mynta, kam pat i don ka jingkohnguh ban pyllait ïa ka lynti ban leit sam ïa ki lad jingïarap sha Gaza Strip. Lehse ha kine ki sngi ki ban wan, ka Israel kan sa ailad na ka daw ba wat ka Ri America ka la pynbna ba kan theh haduh $100 Million sha Gaza Strip bad West Bank kum ki lad jingïarap. U President ka America, u Joseph R. Biden, u la ong ba kane ka pisa ba $100 Million kan kyrshan ïa palat 1 Million ngut ki briew kiba la hap kylla phet wir ha Palestine. Nalorkata, u la ong ba ka America kan shim ïa ki lad ki lynti ba kane ka jingïarap kan poi beit thik tang sha kito kiba dei hok bad ym sha ka Hamas lane ki ‘riew pyntriem.

Ma ngi kiba don shajngai bah na ka madan thma ngi ïohi lyngba ki dur bad ki dur khih haduh katno ki briew ka Israel bad Gaza Strip, West Bank ki mad jingeh. Ka jingïap ki khyllung khynnah bad ki kynthei kaba man la ka sngi ka pynpyrkhat ba hato ym don lynti shuh ban ïasuk? Haba don ka mon, ka lad ka don. Ha kum kane ka por, la i donkam ban don da ki kynja ksiang ban wanrah ïa ki arliang mamla sha ka miej jong ka jingïakren. Ka dei ban don da ka jingïakut jingmut ba yn ailad shwa ïa ki ‘riew paidbah ba lui-lui ba kin leit sha ki jaka ba kham shngaiñ, ban pynpoi ïa ka bam ka dih, bad ki dawai dashin, ban ailad ïa ki hospital ba kin bteng ïa ka jingsumar ïa kiba pang bad mynsaw, bad ha kajuh ka por, ban kem bad pynshitom ïa ki ‘riew pyntriem.

Watla ngi don shajngai ruh, hynrei lada kiba bun ki bynta jong ka pyrthei ki shongsyier bad kim don satia hapdeng ka jingsuk, ma ngi ruh ngin sa shah ktah lang. Kan don ka jingkiew dor khamtam ha ka umphniang, jingthut ha ka leit ka wan, jingshngaiñ haba leit shabar ri bad kumta ter-ter. Na ka liang ka Sorkar India ka la pynpaw ba ka ïeng skhem bad ka Israel ha kane ka thma. Hooid, ka don ka jingïapher jingmut hapoh ka Ri halor kane ka nongrim ba la shim da ka Sorkar India namar naduh ki snem ba mynshwa, ka India ka la ju pynpaw ïa ka jingkyrshan ïa ka Palestine bad ka jingïakhun jong ki nongshong shnong jong ka. Hynrei haba donkti ki ‘riew pyntriem ban thombor ïa kiba lui-lui, baroh ngin hap ban ïa pynrem. Ha kajuh ka por, haba don ka jingshah pynïap jong ki khyllung khynnah bad kynthei ngi dei ban ïa pynrem.

Ka pyrthei mynta ka peitngor bha ïa ka jinglong jingman hapdeng ka Israel bad Hamas bad haduh katno kine ki arliang mamla kin ïaid ban shim kput iwei ïa iwei pat. Ka jingïaid ha ka lynti jong ka ‘khmat namar ka khmat, bad ka bniat namar ka bniat’ ka long kaba ishyrkhei bad itriem ban peit namar ha kaba kut, kiba ïap bad jynjar ki dei ki briew kiba lui-lui. Ngi kyrmen ba ka jingsuk bad jingbha kan wan ha kane ka thaiñ kaba la mad ïa kiba bun bah ki kam ïaumsnam la da ki phew snem mynta.