D. H. Kharkongor
Shwa ba ngin ïa poi sha ka phang ne ka mat, jong kane ka taiew kaba mynta, shah ngan pynkynmaw biang ïa ka phang ne ka mat jong ka taiew kaba dang shu dep bad kata ka dei ka jingbym artatien ba katai ka ding ne katai ka thma, kaba hangtai ha ka ‘epicenter’ jong ka pyrthei lane hangtai ha ka pdeng pyrthei, kan sa nang klang. Kaei kaba ka pyrthei shityllup ka sheptieng bad ka khuslai jingmut, ka la nang urlong mynta. Katai ka ding ne katai ka thma, kaba ha Gaza, kaba khie kynsan hapdeng ki lehnoh HAMAS, jong ka Gaza Strip, kaba dei ka shibynta jong ka Palestine, bad ka ‘Israel Defense Force’ (IDF) jong ka Israel, ka la nang rhem bad ka la nangpur sted stet ruh de. Ka da pur ruh ym tang shaduh sha ka ‘Golan Heights’, kaba shaphang shatei jong ka Israel, bad shaduh sha ka ‘West Bank’, kaba sha ka phang mihngi jong ka Ri Israel, hynrei ka lah jam syndon ruh jlang shaduh sha ka Lebanon bad ka Syria. Ka daw baroh ka dei kane ka jingkyrshan jong ka kynhun lehnoh Hezbollah (Party of God), jong ka Lebanon, ïa ki HAMAS. Kanpur ruh wat sha Yemen, da kane ka kyrshanlang ruh de sa ki lehnoh Houthi, jong ka Yemen, ïa ki HAMAS. Ka la nang paw shai ruh ba kane mynta kam dei shuh tang ka thma kaba tnoit tang hapdeng ki ar ki hima ne tang hapdeng ki ar ki jaitbynriew hynrei ka la kylla long ruh ka thma kaba hapdeng ki ar ki niam, kata, ka thma kaba hapdeng ki Jew bad ki Muslim ne kumban shu ong noh ka thma hapdeng u ‘Ishmael’ bad u ‘Isaac’.
Ka la nang paw shai kdar ruh de ba ka daw bah ka dei pynban ka Iran. Ka Iran ka dei ka nongkynshoit, ka nongaibuit, ka nongai mynsiem, ka nongbeit tyngka bad ruh ka nongpynbiang ïa ki tiar ïaleh kiba kynsai, naduh ïa ki lehnoh HAMAS jong ka Gaza tat haduh ïa ki lehnoh Hezbollah (Party of God) jong ka Lebanon bad ka Syria. Ka leh kumta namar ba ka shun thlong mluh thlong sying ïa ka Israel. Ka Iran ka angnud hir-hir da kumno ba kan pynduh pyndam noh shisyndon ïa ka Israel, na kane ka sla pyrthei. Ka dei halor kane ka nongrim ba sa lah ban ong ba kane ka thma ne kane ka jingïaleh ka dei pynban hapdeng ka Iran bad ka Israel. Ka la nang paw shaikdar ruh de ka jingdonkti, kaba baroh shi kata bad kaba sop shi sop, jong ka Russia bad ka Turkey ha katei ka jingthmu jong ka Iran, pyrshah ïa ka Israel. Lah namar kata ban ong ba ka Russia bad ka Turkey ki ïa don sha ka liang jong ka Iran, wat ha kane ka thma.
Ym artatien ba katba ka thma kan nang rhem ba wat ka China ruh kan sa pynpawshai kdar ba ka ruh ka don sha ka liang jong ka Iran. Ngim dei ban sngewphylla ïa kane wei ba ka China, kumba long ka Iran bad ka Russia, ka khohñioh mynsiem bha ïa ka America. Kumta yn sa shem shitom ban tem ïa kane ka ding, kaba imat kumba kan nang klang, wei ba ngi ïa tip baroh ba ka America kan ïai don sha ka liang jong ka Israel. Kan long kumta wei ba naduh nyngkong ka sngi ka America ka ithuh ïa ka Israel kum ka Ri kaba laitluid kat ban kyrshan ruh met bad mynsiem, ha kiba bun ki liang, ïa ka Israel, tat haduh mynta mynne. Kumba ka America ka la mana tyngeh bad shaikdar ïa ka Iran ba kam bit da lei lei ruh em ba kan muslia ïa kane ka thma, kaba hapdeng ka Israel bad ki lehnoh HAMAS, ba ka Iran ruh ka kren shai ba kam riej ban hiar thma noh beit syndon puk ïa ka Israel lada ka Israel kan leh shisha da kaba tyngeh ïa ka HAMAS, kata, lada ka Israel kan rung syndon puk, da u paid ïapom u jong ka,tad haduh hapoh Gaza.Te kumta kumba ka America ruh ka la nang pynkhreh ba ka Iran ruh ka la nang pynkhreh.
Ka thma ka lah ban nangjur wei ba ka Israel ruh ka pynpawshai ba ka long kaba la khreh wat ban ïaleh syndon puk bad ka Iran. Ka jingnud jong ka Israel ban leh syndon da kaba tyngeh ïa ki lehnoh Hezbollah jong ka Iran, kiba ha Lebanon bad ha Syria, wat haba la kyrpad ïa ka da ka America ba kan tyngkan, ka pynshisha ba ka Israel kam tieng kam smiej ïa ka Iran. Ngim dei ruh ban klet ba naduh nyng-kong ka sngi ka Israel ka lah kren shai ba ka sngewthuh shai ba kane ka thma kan dei kaba eh bad ba kansa jlan ne ba kan neh kham slem.
Ngin iehnoh shwa ïa kane ka thma. Ngin iehnoh ruh shwa, ïa mynta, ïa kato ka jingpluh ding kaba shyrkhei ha Thana Road, Khyndai Lad. Ka jingjia kaba ngim dei ban dang sngewphylla ba balei ba ki bor pynlip ding ne ka F & ES ka shem jingeh haduh katto katto ban tem ïa ka ding, kat haduh ba kan da bam duh syndon ïa kato ka jingtei lem bad baroh ki jingdon ki jingem kiba hapoh jong ka.
Ngin ïa poi noh sha ka ‘Cherry Blossom Festival’ bad ka jingsngew pyrshah jur jong ka jong uba bun ïa ka rai jong kane ka Sorkar ban rakhe pynkut noh ïa ka ha ka Sngi U Blei ne ka Sunday, kaba ym tang ba ka dei ka sngi kaba kyrpang jong ki riewngeit Khristan hynrei kaba dei pat ruh ka sngi shuti kaba kyrpang ïa baroh u nongtreikam Sorkar. Ym artatien ba u nongtreikam Sorkar, la u dei ne um dei u Khristan, la u dei u Khristan uba shisha ne uba tang ka kyrteng bad ka nam, un nym khmih lynti ba un hap ban leit trei ha ka sngi Sunday. La u nongtrei kam Sorkar u dei ne um dei u Khristan un khohñioh ban hap ban leit trei kyrpang ha ka sngi Sunday. Kam pher pat de ruh ïa ki Khristan ki bym dei ki nongtreikam Sorkar naba ka shong eh ha ka mon kaba laitluid ka jong ki, la kin leit ne kin pep sha kata ka sngi rakhe pynkut ïa kane ka Cherry Blossom Festival. Kam pher naba wat U Blei hi ruh u ai ïa u khunbynriew ïa ka mon kaba laitluid. Ka dei pat ruh ka jingshisha ba ka long thamula bad arsap ban long u Khristan tang ha ka sngi Sunday.
