Ka sorkar jong ki heh spah, da ki heh spah & na ka bynta ki heh spah

Haba la peit sawdong sawkun, ngi lah ban ong ba ka sorkar ha kine ki sngi, ka dei jong ki heh spah, da ki spah bad na ka bynta ki heh spah.

Ki ju don kiba pynkynmaw ïa ki kyntien u President Abraham Lincoln haba u la batai kaei kata ka synshar paidbah lane ka ‘Democracy’, bad kita ki kyntien ki long: Ka sorkar jong ki paidbah, ka sorkar da ki paidbah, bad ka sorkar na ka bynta ki paidbah. Lehse ha ka por ba u Lincoln u dang don ha ka saiñpyrthei ha ki snem 1850 eiei, kata ka synshar paidbah ka la long kumta. U Lincoln u la long kum u President ka Ri America naduh u snem 1861 haduh 1865. Hynrei katba nang ïaid ki por, ngi shem ba kata ka synshar paidbah kam long shuh kumta khamtam hadien ba ka pisa ka la rung bad treikam pura ha ka jingjied ïa ki MP, MLA lane MDC. Ngi ïohi ba ynda la dep ka ilekshon, ki sorkar ki bunkam ban pyndap pynbiang ïa ki jingdonkam jong ki heh spah kiba la kyrshan da ka bor tyngka ban pynjop ïa kita ki MP, MLA lane MDC. Kim da don por than na ka bynta ki thab ki dap, kup shiliang sem shiliang, paid knup paid trap. Namarkata, ka synshar paidbah ka la dei noh: Ka sorkar jong ki heh spah, da ki heh spah, bad na ka bynta ki heh spah.

Haba la peit sawdong sawkun, ngi lah ban ong ba ka sorkar ha kine ki sngi, ka dei jong ki heh spah, da ki spah bad na ka bynta ki heh spah. Ym don jaka ïa kiwei pat. Ka pisa ka kren briew, bad ka da kren jam shisha haduh ba pait sa ki dieng ki maw ha khlaw ha btap lyngba ki puh shilum jong ki heh spah, heh saipan. Ngi lah ban pynkynmaw ïa ki jingkynnoh jong u nongïalam ka seng Congress, u Rahul Gandhi, pyrshah ïa u Myntri Rangbahduh, u Narendra Modi, ba ka sorkar ba la ïalam da ka BJP ka bunkam tang ban pynbiang ïa ki jingdonkam jong ki heh spah khamtam u Gautam Adani. Ka BJP ka la pyrshang katlah katïai ban kyntait ïa kane ka jingkynnoh, hynrei ki paidbah ki ïohi mano ba la kiew spah naduh ba wan synshar ka sorkar BJP. Ki paidbah ki sngewthuh.

Ha kane ka jylla jong ngi, ka saiñpyrthei ka la sniew dur khait naduh ba ki heh spah ki la rung sha ka jylli ban ïakhun ilekshon MP, MLA bad MDC. Kam don shuh kata ka burom ka ijot. La shu ïa lapmiet tang ban ïakren shaphang ka pisa bad ban pyndonkam beit da ka pisa ban thied ïa ki nongthep ‘vote’. Ki paidbah, kiba bun ki dei ki lui-lui, ki kohnguh beit ïa kiba la dep ai da ka pisa bad ki kyrshan ïa kita khlem da lah ban pyrkhat jngai kaei ka ban jia ynda jop kiba shu bet da ka pisa. Mynshwa ngi ïoh ïa ki MP, MLA bad MDC da kiba la don kyrdan haduh ba shynraiñ ban kren laplah ïa ki. Mynta pat, wat ki khynnah rit ruh ki tim ki tla ïa kita ki MP, MLA bad MDC namar kim don satia wat tang ka maiñ rangbah ban shong ha ka Dorbar, klet noh shwa ïa kita ki bym don ka jingnang jingtip kumno ban kren, aïu ban kren, bad aïu ban leh na ka bynta ki paidbah.

Ban taplup ïa ki jingbym lah ban synshar na ka bynta ki paidbah, ka sorkar ka shu wanrah da ki kam pynthame. Ha ka jylla jong ngi, ka kam pynthame ka dei ka tamasa. Tang shi mih syntiew, la pynkylla tamasa. Tang shu la don u soh u pai, la kylla tamasa. Tang shu pher tiak, la mih ki tamasa ba bun jait ba bun rukom. Ki paidbah kiba bun pat ki sngewtynnad ïa kita ki tamasa da kaba klet noh ba ka jylla jong ngi ka la nang randien bad hiar arsut ha ka jaka ban kiew arted. Sngewbang palat ki tamasa bad ki iehnoh sharud ïa ki kam kiba tei bad kiba don shisha ki nongrim. Ki ’riew saiñpyrthei ha kane ka jylla jong ngi ki la spel lyndet ïa ka jinglong jong ki nongshong shnong, bad namarkata, kim don satia ka raiñ ka rem ban leh ïa kino-kino ki kam poh, ki kam be-aiñ tang ban biang ïalade. Ki la sngewthuh shai ba ki paidbah kin sngap jar-jar bad kin pdiang beit ïa kaei kaba ka sorkar ka leh ne ka khlem leh.

Namarkata, kaei kaba ngi ïohi naduh mynta ka long ba ka saiñ hima sima ha Meghalaya bad ka Ri baroh kawei kan nang sniew namar ka pisa ka la ïoh ban shong tynrai ha ka jingjied ïa ki nongthaw aiñ ki bym salia ban leh ïa kino-kino ki kam tang ban biang ïalade, ïa ka ïing ka sem bad na ka bynta kito kiba la kyrshan da ka bor tyngka ha ka ilekshon. Ma ngi ki paidbah ngin hap ban shu ïa hun la ka hun ban ïashad bad lehkmen ha ki por tamasa namar ngim lah ban leh eiei namar kiba bun na ki nongshong shnong, ki la dep ban die ïa la ka ‘vote’ sha kita ki nongkhlieh dor kiba la pynap lypa da ka pla khung ban kamai spah khlem shongthait ynda la dep ka jingjied ïa ki MP, MLA bad MDC.