Ki seng kum ki kper ban sara ïa ki ’riew saiñpyrthei

Ngi ïohi ba ki seng bapher-bapher kiba don ha ka jylla jong ngi ki long kum ki kper ban sara ïa ki ’riew saiñpyrthei.

Kam dei shuh kaba phylla ba ki samla rangbah kiba la ïadon bynta bad ki seng (Pressure Group) kin kynthih sha ka jylli jong ka saiñpyrthei. Ha ka Sngi Saitjaiñ, u President barim ka Hynñiewtrep Youths’ Council (HYC), u Bah Robertjune Kharjahrin, u la rung sha ka seng United Democratic Party (UDP) ha Mawkyrwat, South West Khasi Hills, hadien bun snem ba u la don ha ki seng kum ka Khasi Students’ Union (KSU) bad HYC. Hashwa jong u Bah Kharjahrin, ki la don bun ngut kiwei pat kiba la pynïasoh sha ki seng saiñpyrthei bapher-bapher, bad don na ki, kiba la ïoh long kum ki MP, MLA bad MDC, bad don pat, ki bym pat lah ban poi sha ka thong jong ka jingjop namar ka jingbym pat kwah jong ki paidbah ba kin long kum kita ki nongthawaiñ. Ka dei ruh ka jingrai shimet jongno-jongno ban pynïasoh bad kano-kano ka seng kaba ki sngewbit bad ki sngewïahap jingmut. Lehse u Bah Kharjahrin u long uwei na ki nongpan ïa ka tiket na ka seng UDP ban ïakhun ïa ka ilekshon MP Lok Sabha ha u snem ban wan, hynrei ïa kata ka jingïoh ne jingbym ïoh ïa ka tiket, ka por hi kan sa batai.

Ngi ïohi ba ki seng bapher-bapher kiba don ha ka jylla jong ngi ki long kum ki kper ban sara ïa ki ’riew saiñpyrthei. Kumba la kdew haneng, ki la mih bun ngut na kine ki seng ban ïa long kum kita ki MP, MLA bad MDC. Ki don kiba dang long MLA bad MDC mynta ruh bad ki don kiba la shah rem noh na ka por sha ka por. Kata ka jinghikai ba ki la ïoh ha ka por ba ki dang don ha ka seng kam dei shuh kaba kai namar la sara ha ka rukom kaba dei ban nang ban kren paidbah, ban pynïadei paidbah, ban ïa khyrwit ïa ka sorkar, ban khyllie ïa ki kam bamsap bamngem, ban ïakhih ha surok bad kumta ter-ter. Kata ka jinghikai lehse ka la nang pynïar ïa ka saiñpyrkhat ka jong ki bad ha kajuh ka por, ka pynktik ïa ki ban rung sha ka saiñ hima sima. Ha kaba khatduh hi, ka kham donbor lada long MP lane MLA lane MDC ban ïa kaba shu don ha kino-kino ki seng (Pressure Group). Ha ki seng, ym lah ban thaw aiñ wat lada ka mynsiem ka thrang hir-hir, hynrei ynda la don ha ka Ïingdorbar Thawaiñ, ka iktiar bad ka bor ka don. Kito kiba don shisha ïa kata ka mynsiem ban shakri paidbah, ki kham ïohlad haba don ha ka shuki kum ki MP lane MLA lane MDC. Tangba kumba ka mynnor ka pyni, ki don ruh kiba ïa kwah don ha ka saiñpyrthei tang na ka bynta ka bor bad ka shuki bad ka pisa. Hynrei kata ka shong ha ka rai shimet jong ki briew ïa kaei kaba ki kwah ban leh ne kim kwah ban leh.

Ha kawei pat ka liang, ngi ïohi ba kham bun na ki nongshong shnong ki smat ban kynthoh pyrshah ïa kito ki briew kiba rung ha ki seng saiñpyrthei. Ki jingkynthoh ki long kiba laiphew jait laiphew skit bad kiba bun hi, ki pynpaw ïa ka jingbym sngewtynnad. Kata ruh ka dei ka jinglong briew – don kiba pdiang sngewbha bad don ki bym pdiang, bad don kiba shu lapmiet ban woh dong woh daw ïa kiwei khlem nongrim. Hynrei ki don ruh ki daw kiba don nongrim namar ki paidbah ki la ïohi naduh mynshwa ba kiba bun na ki nongïalam seng ki shu heh sa tang ka tyngam bad khlem da lah ban pynpaw ïa ki kam. Ngi sngewthuh ba ka long kaba suk ban kren, hynrei kaba eh ban pynlong kam ïa kiei kiba kren la ki dei kita ki seng ne ki ’riew saiñpyrthei lane tang kum ki ’riew paidbah kumjuh. Don kiei-kiei kiba lah ban pynurlong bad don pat kiba ym lah wat lada leh sa kumno-kumno. Kita kiba kular ki dei ban sngewthuh ïa la ka jong ka bor bad ïa kita ki jingkular bad ym ban shu kren ïa kaei ka bym lah ban long. Ka long kaba donkam ban sngap ïa ka sur jong ki paidbah bad ha kajuh ka por ban trei jar-jar bad ban shu pyni beit da ki kam.

Ha kane ka juk ba mynta, kam long kaba suk ban jop ilekshon lane ban pynhun ïa ka jingkwah jong ki paidbah. Ki jingkwah bad jingangnud ki bun palat naduh ki kam ha ki shnong ki thaw haduh ha ki kam shimet. Kiba long kita ki MLA lane ki MDC ki ktha khlieh haba wan ud wan nam ki nongshong shnong namar ki hap ban pynbiang naduh i kam i barit eh haduh ki baheh tam. Namarkata, ki ju ïohsngew ïa ka jingkylla nongkhaïi ki ’riew saiñpyrthei namar kin hap ban pyndap pynbiang ïa ki jingdonkam jong ki paidbah bad ha kajuh ka por, ka plie lad ruh ïa ki heh spah ban rung sha ka saiñpyrthei bad ban ïakhun ïa ki ilekshon haduh ba la tdem hi thui. Na ka por sha ka por, ngi ïohi ïa kita ki ‘crorepati’ kiba wan sha ka jylli jong ka saiñ hima sima namar ki la tip shai ba ym da donkam than ban ïa pynlut por ban pynshai paidbah ïa ki nongrim, hynrei ban shu theh beit da ka pisa. Don kiba pdiang ïa ka pisa bad ki ai syndon bad ka ‘vote’, don pat kiba shim tang ka pisa, hynrei ka ‘vote’ kin ym ai, bad don pat kiba kyrngah ban shim pisa bad ki pyndep hok ïa la ka jong ka kamram kumba ka dei.

Ha kane ka jylla jong ngi, ngin dang ïai ïohi ïa ki samla rangbah ki ban kynthih sha ka jylli jong ka saiñpyrthei da ka jingpyrkhat ba kin lah ban ai kham bha sha ka imlang-sahlang. Kin don ki ban lah ban poi sha ka thong, bad don kiba yn ym lah na ki daw bapher-bapher. Kam mut ruh ba tang shu la paw lyngba ki seng, kan long kaba suk ban jop ilekshon. Ka jingjied jong ki paidbah ka pher na ka rukom pyrkhat jong ki nongïakhun. Hynrei ngim dei pat ban pynduh mynsiem ïa kiba don shisha ka jingthmu ban ai ïa kaba bha tam sha ki paidbah. Kum ïa kine, dei ban ailad shisien bad hadien kata sa bishar ïa ki kam ba ki leh bad ym ban shu woh nia naduh ba sdang.