Leh Digital Dulir Yn Shem Jynjar Trah U Paidbah

Ha ri dkhar ne ha kiwei kiwei ki state ha ri India ka sorkar ka long trai ïa ka khyndew ka shyiap ban sei pisa.

Dr. Boss L.Marthong

Ngi la iohi lyngba ki kot khubor ba ka sorkar Meghalaya kan pynrung Digital noh ia ki dulir khyndew jong u paidbah Nongshong shnong jong ka Meghalaya ban pynïasoh noh bad kata ka Digital India Land record Modernisation programme, kane kan sa wanrah jingjynjar trah ïa u paidbah nongkyndong kiba don shibun ka khyndew ka shyiap hynrei bun kiba dang sah dum duna ka jingnang jingstad bad duna ka pisa. Ha kane ka jing-leh digital ïa ki dulir khynew, hap ban register ia ki khyndew jong u paidbah baroh hap ban da thew dawoh da kita ki kor ki bor ba tip kum ka GPS TECHNOLOGY, bun bah ka por kan bam bun bah ka pisa kan lut ki nongkyndong kiba dang duna ka jingnang jingstad kiba duk ba duna ka pisa kin sa mad ïa ka jingjynjar trah ïa suk shibun u briew u bym don khyndew bad uba duk. Ngi kynmaw ha ka por ba u Bah (L) B. B. Lyngdoh u thmu ban wanrah ïa ka land reform bad land survey ka party HSPDP kaba don ha ka liang pyrshah ha ka jing-ïalam u (L) Bah Hopingstone Lyngdoh bad (L) bah Endro Iawphniaw ki la ïeng ïaleh pyrshah bad wanrah ïa kata ka land reform kila wan pynshai paidbah ha West Khasi Hills baroh kawei nga ruh nga la don ha ka party HSPDP bad u bah Hoping ngi la leit pynshai paidbah ha kylleng ki dong ha kylleng ki Shnong ba pyrshah ïa kata ka land reform ba u bah B. B. Lyngdoh u thmu ban wanrah. Ki paidbah na West Khasi Hills baroh kila ïeng pyrshah lang bad u bah Hoping. Ka Sorkar ka la hap ban sangeh noh ïa kane ka jingthmu jong ka. U Bah Hoping uwei na ki nongialam pyrthei uba ki paitbah ki ieit bad burom kum uwei u nongiada ïa ka khyndew ka shyiap bad ïa ka jaitbynriew u la pynshai ïa u paidbah ba lada leh ïa ka land reform bad land surgey ka Sorkar hadien kan sa lah ban wan shim khajna ïa ki khyndew shyiapo jong ngi. U paidbah u jop ban pynsangeh noh ïa kane.

Ka rukom bat khyndew ha ri Khasi Jaintia u paidbah u dei u trai ïa ka khyndew ka shyiap, ki don ki khyndew khurit (private land) ki don ki khyndew ribamlang (community land) ki don ki khyndew kur (clan land) ki don ki khyndew raid (Raj land) jong ki Hima Syiem ter ter ha kaba u paitbah hi ki dei ki trai khyndew. Ki don ki khyndew kur kiba heh bad ïar bha ha ri Khasi, kine kin sa ïa kynduh jingeh shibun ban leh digital ïa ki dulir khyndew ka bai register ruh kan long kaba heh ban pyndep ïa ka jingthew jingwoh ïa ka khyndew ruh kan lut shibun ka kur kam don pisa shibun ban sei pisa. Ha ri dkhar ne ha kiwei kiwei ki state ha ri India ka sorkar ka long trai ïa ka khyndew ka shyiap ban sei pisa. Ha ri dkhar ne ha kiwei kiwei ki state ha ri India ka sorkar ka long trai ïa ka khyndew ka shyiap ka long kaba suk ban pynlong digital ïa ki dulir khyndew. Ha ki por baroh shi katta ka jingïadie ïa thied khyndew ka long kaba suk bha ïa ki dulir thied khyndew tang ba la pynskhem da u sordar ne rangbah shnong bad u secretary shnong ka la biang sanang phah register suki suki ha ka Office jong u Syiem ka Hima. Hynrei ynda la hap leh digital ïa ki dulir khyndew da ka Office sorkar ka rukom ïadie ïathied lyngkhot khyndew (plot) yn sa shem jingeh shibun hap leit sha ki Office Sorkar bad lada ki briew sorkar kim pat lait por ban leit thew leit woh da kita ki GPS Technology ym lah shuh ban ïadie ia thied khyndew da kaba suk. Lada donkam pisa kyrkieh ban leit phah sumar sha Hospital ne ban phah skul ïa ki khun shabar kumba leh baroh shi katta. Ha ka por ba long Prime Minister u (L) Rajiv Gandhi ïa ki Sixth Schedule areas jong ka Meghalaya bad kiwei ki state ha North East India la pyllait ka synshar Panchayati Raj Salonsar jong ka Ri India, hato ym don lad shuh mynta ban pyllait na kata ka digital India land record Modernization programme kaba lah ban ktah ïa ka rukom bat khyndew ha ka ri khasi bad pynjynjar trah ïa u paidbah Nongkyndong.

Nga sngew dei ban kyntu ïa ki nongmih khmat jongngi ba la jied da u paidbah ba phin da pyrkhat arsien shuwa ban pyntrei kam ïa ka digital India land record mordernisation programme ioh shah oh khajna ïa ki khyndew ki shyiap jong ngi kujmba long salonsar ha ri dkhar ba ka khyndew ka dei jong ka sorkar. Ki nongmihkhmat jong ka GHADC (garo) ki ong dei ban pynsngewthuh paidbah shuwa ban pyntreikam ïa ka KHADC (Khasi) ruh ka dei ban pynsngewthuh paidbah shuwa ban pyntrei kam salonsar ïa kane ka digital India land record programme ba u paidbah un sngewthuh shai bha na ka bynta ka jingmyntoi u paidbah.