D.H Kharkongor
Ngim dei ban klet noh hynrei ban ïa kynmaw hi dnong ba ngi, u khunbynriew, ngi dei ki jingthaw kiba kyrpang tam eh ki jong U Blei. Ngi dei ki jong U, la pynlong ïa ngi da U bad ruh kyrpang thikna ka bynta ka jong U. Kumta ym dei ba la pynlong ïa U da ngi bad kyrpang namar jong ngi. U dei ma U uba U Blei, UTrai bad U Kynrad halor jong ngi lem bad kiei kiei baroh. Kumta kam dei ïa ngi, da lei lei ruh, wat tang ba ngin ïa tai nia bad U ne wat tang ba ngin dawa ïa ka jubab na U. U dei U Blei uba U Trai bad U Kynrad halor kiei kiei baroh ba kumta kam da donkam hi ruh ïa U ba un pynshai lut kdar ïa kiei kiei baroh. Kam dei da lei lei ruh em ïangi ba ngin hukum ïa U Blei. Kam dei hi ruh ïangi wat tang ba ngin pyndonkam bakla ïa kat ka kyrteng ka jong U.
Te mano ban poi pyrkhat ba ka suiñbneng kan shu kylla khongpong khongdeh kumto, kyndit kyndit, myn ha kane ka sngi Thohdieng kaba dang shu dep, ka 17-11-2023. Kaba jia ryngkhat ka dei ka sngi sdang jong ka Cherry Blossom Festival 2023. Ka Lat ka Tamasa kaba laisngi kynthih, kaba yn pynkut ha ka 19-11-2023, kaba dei ka sngi Sunday, ïa kaba sngewmat kumba shiteng shiliang ki ïa pyrshah jur ïa ka jingpynkut noh ïa ka ha ka sngi Sunday. Te mano keiñ ban dang ïa khmih lynti ïa uba kum uto u jait slap lem bad ïa kaba kum kato ka jait lyer? Ym don mano mano ban dang poi pyrkhat wei ba ka lyiur ka la dep ban kutnoh. Lah ban ong ba wat ka Synrai ruh ka imat kumba ka lah khreh kut naba ka la paw kumba ka Tlang ka lah khreh sdang. Pynban shikhyllipmat ka jinglong jong ka suiñbneng ka kylla hi wak. Na ka jingshai, ka jingsyaid bad ka jingrang jong ka suiñbneng ba kyndit kyndit wan hap u slap uba lam kyrtiah bad uba da neh syndon pat ruh baroh shisngi. Uba da biang hi ruh kat ban pynthut ïa ka trei ka ktah. U slap bad ka lyer kaba namar kata ka ‘cyclonic storm’ ba la jer kyrteng ka Midhili, kaba na ka daw jong kata ka ‘depression’ kaba shathie sha mar pdeng lam sepngi jong ka duriaw bah ‘Bay of Bengal’.
Kat kum ki Khristan kiba shisha ba kane ka dei ka ïa ka jong u Mynsiem Bakhuid. Ka ïa jong ka jingisynei kaba maïan (compassion), kaba lem bad ka jingaiei (grace) kaba dap biang ka jong U Blei, ïa baroh u khunbynriew. Halor kane ka nongrim ba nga shimet ngam shim ba uto u slap u dei uba U Blei u phah kyrpang na ka bynta ban pynpulom noh ïa ka Cherry Blossom Festival 2023. Ngam shim ba uto u slap ne kato ka jinglong jong ka suiñbneng ka dei ka jubab ïa ka jingduwai ba kyrpang ka jongno-re-jongno. Ngam shim namar kata ba ka dei ka dak ka shin ba U Blei U sngewsih jur ïa ka jingpynkut noh ïa ka Cherry Blossom Festival 2023 ha ka Sunday, kaba dei ka sngi kaba kyrpang jong ki Khristan. Kumta nga hi shimet ngam khmihlynti ba ka suiñbneng kan neh kumto tat haduh ka sngi Sunday kaba dei ka sngikutnoh ka jong ka. Nga lei nga nang pyrkhat ba wat lada kan neh kumto baroh shimiet pynban kan nym neh palat ïa ka shiteng sngi jong ka sngi Saitjain. Kumta nga da khmih lynti ïa ka Sunday kaba shai, kaba syaid bad kaba rang, kaba na ka bynta ïa baroh lang, kata, naduh ïa uba don jingthmu ban kiew sha ka jingmane Blei kaba lem bad ka jingshakri Blei kaba shisha tat haduh ïa kiba thmu ban leit sha ka Cherry Blossom Festival 2023. Ka da long shisha ruh kumta. Ka da pynheh mynsiem biang ruh ïa ki nongrep.
Kum ban shu ong noh nga hi shimet nga kham khuslai jingmut pynban ïa ki nong-rep, kata, ïa u kba u khaw uba ki la rep ki la sumar shitom, uba la soh bad noh bha rynjup. Uba la ih bha ruh, hynrei uba dang don ha ki lyngka ki risa ki jong ki. Nga sakhi ïa kane ha man ka leit ka wan ka jong nga, kaba khah khah, shatei sha Ri Bhoi, kata, naduh sha ka phang mihngi jong ka Ri Bhoi tat shaduh sha ka phang Shatei bad sha ka phang Shatei lam sepngi jong ka Ri Bhoi. Ki don ki bynta kiba u kba u dang ïeng ha ki lyngka ki risa. Ki don ki bynta kiba ki nongrep ki la ioh lad ban ot shwa shiteng shiliang. Ki don ki bynta kiba wat lada ki lah dep ban ot lut hynrei ki dang lum thup shwa ïa u hapdeng jong ka lyngkha. Ki don ki bynta kiba ki nong-rep ki dang don hapdeng jong ka jingshoh pynslor ïa u kba na u jyntang u jong u, kaba ïaid ryngkat ryngkat bad ka jingpynher noh ruh sharud ïa u stait. Ha man ka leit ka wan ka jong nga ba ngam leh ruh khlem da peit thuh bha ïa ki soh ki pai bad ki jhur ki jhep, jong kane ka aiom, kiba ki nongrep ki phriang ba kin pynïaid ïew. Ha kaba ïadei bad ka Cherry Blossom Festival 2023 ba ngam lah pat ruh khlem da sngewlem ïa baroh kito kiba uto u slap u la pynthut noh kumto ïa ka lad kamai kajih kaba kham kyrpang ka jong ki. Kaba katno tam ïa kito kiba la pynlut pynsep ha ryngkat kaba pynkhreh shitom ïa kat ka bam.
Ngam lah ruh khlem sa sngewlem naduh ïa kato ka longkmie kaba duh noh kyndit kyndit ïa la ka jong ka jingim, kaba da kato ka rukom, tat haduh ïa uto u nong-ñiah ar-shaka. Ngam lah khlem da sngewlem naduh ïa kiba ha ka nud khoh siew trai jong kato ka longkmie tat haduh ïa ki kmie ki kpa jong uto u nongñiah ar-shaka. Nga ngeit ba katta katba kita kiba ha kata kawei ka liang ki pang mynsiem ba katta hi ruh kata kawei pat ka liang ka babe jur ïa la ka jingbakla jur. Hap ban husiar bha naduh ki nongñiah ïa ki ar-shaka bad ki saw-shaka tad haduh ki nongïaidlynti khamtam eh haba ki nongïaid lynti ki thmu ban jam na shiliang sha shiliang ïa ka surok.
Ha kaba ïadei naduh ka rukom ñiah tat haduh ka jinglaw noh bad ka jingpyndait bujli pat de, ha ki ar-shaka bad ki saw-shaka kiba kham i kynsha, da ki kor pynsaw kiba kham sawa jam (noise polluting devices) ba ngim lah ban shu khmih lynti beitthik tang na ka ‘Transport Department’ lem bad ‘Police Department’ naba ka dei shwa ka kamram ka jong ki kmie ki kpa. Ki don ki ar-shaka bad ki saw-shaka kiba ki da loit khnang noh ïa ka Number Plate, khamtam ïa kaba nadien, bad pyndait bujli pat de da kiba kham rit kat haduh ba da shem shitom ban ithuh ïa ki dak. Hato ki kmie ki kpa ki dei ki matlah bad ki kyllud ba kim iohi bad kim iohsngew ïa ka jinglong bad ïa ka jingsawa kaba khyllah ka jong ki ar-shaka bad ki saw-shaka, jong ki khun ki jong ki?
