Paka pura tang ka lajong, kiwei te dkoh

Kine ki artylli ki niam ki dei kiba la hiar pateng na ki khun u Abraham ne Ibrahim kumba kam ki Muslim.

Raphael Warjri

Haba mih ka mynsaw mynsnam na kano kano ka jingïakhing, ïakynad ne ïashun ïapen ka dei ba namar kito ki kynhun jaitbynriew ne kynhun niam ki shla pyrshah ïa kiwei pat lane ki ia shla markylliang ki arliang mamla da ka ba ki kren ne leh pyrshah ia la ka jingngeit ne ban pynksan tang sha lade. Lada pynksan tang ïalade ruh ka dang biang, hynrei ka ba sniew ka long ba na kano kano ka liang ruh ha ba ki pynksan ïa ka lajong, ki da pynrem artat ïa kiwei da ka ba nujor bad da ka ba sin ba rngop laiphewjait lane wat ban iuhroit ruh ym salia tang na ka daw ban pynkhraw ïa ka lajong. Kane ka jinglong briew ka lah ban long ïa lade shimet lane ïa la ka longïing longsem lane ïa la ka kur ka jait, ka shnong ka thaw bad kaba kham shyrkhei ka dei ïa la ka balang ne ka niam. Kane ka dei kaba la jia bad ïai jia naduh dang kynthong ka pyrthei bad ki don ki khanatang kiba pashat jingmut ïa kane ka jinglong briew kaba ïashun ïapen bad aireng mar shimet lane shi kynhun lane shiing shisem lane shikur shijait, shishnong shithaw lane paraniam parabalang pyrshah ïa kiwei kiba ym dei na ka juh ka liang.

Shi rukom sngew jngan ban kdew ïa kiei kiei ki jingshisha ha kaba ïadei bad kane ka liang, namar ba ym don kawei ruh ka kynhun jaitbynriew lane kynhun niam ka ban lait na kata ka bishni pihuiñ, ka shun ka pen, ka beiñ ka khoh bad kumta ter ter. Ha ka niam Hindu ka khanatang Mahabharata ki shynna bha ka ïashun ïapen lyngba ka thma Kurukshetra hapdeng ki Pandava bad ki Kaurava, hynrei ki don ruh ki kam babha lyngba kita ki blei kum u Krishna, u Ram, ka Durga, ka Saraswati bad kumta ter ter. Ha ka niam Muslim lei lei u Muhammed u dei u riewthma ba pyntriem bad shyrkhei, hynrei ki don ruh ki riewblei babha kiba dei kijuh hi katkum ki riewblei ka niam Khristan tangba ki jer kyrteng da kumwei, kum u Nuh ïa u Noah, Ibrahim ïa u Abraham, Yusuf ia u Joseph, Mariam ïa ka Maria, Dawood ïa u David, Sulayman ïa u Solomon, Musa ïa u Moses bad wat u Jisu ruh u dei u riewblei Isa jong ki Muslim bad kumta ter ter. Ka la jia kumta namar ba ka tyllong khanatang ka dei na ka jaitbynriew Ju (Jew) ba ki artylli ki niam Khristan bad Muslim ki kyrsoi. Lehse ym donkam ban ktaid shaphang ki Ju namar ba ka niam Judah kam don sha kane ka thaiñ, kumta yn ïa khmih tang ïa kiei kiei kiba don ha ka imlang sahlang Khasi.

Ka jingshisha ha ka khanamynnor jong ka pyrthei niam ka ïathuh shai ba ka niam Khristan bad ka niam Muslim ki kyrsoi na ka tyllong jong ki khanatang jong ki jaitbynriew Ju. Kine ki artylli ki niam ki dei kiba la hiar pateng na ki khun u Abraham ne Ibrahim kumba kam ki Muslim. Ka khana haba sot tang ki pasoh ba kongsan ka long ba ka tnga u Abraham, ka Sara ka long ka ba lyngki ha kaba nyngkong. Kumta u Abraham u la poikha bad ka mraw kaba kyrteng ka Hagar bad la kha ïa u Ishmeal, uba ha ki Muslim la tip kum u Ismail. Hadien pat ka la jia ryngkhat ba ha ka ryta ba la noh tymmen ka tnga trai u Abraham, ka Sara ka la kha khun ba la ngeit ba ka dei da ka kam phylla U Blei. U khun jong u Abraham na ka Sara u dei u Isaak ba la tip ha ki Muslim kum u Ishaq. U Abraham u la ioh shuh sa kawei ka tnga nalor ka Sara bad ka Hagar, kaba kyrteng ka Keturah bad u la ioh haduh hynriew ngut ki khun. Ha kaba ïadei bad kaba shylluit ki jingngeit niam ka la kyrsoi tang na ki khun phrangsngi jong ka tnga trai, ka Sara bad ka tnga mraw ka Hagar. Na u khun jong ka Sara, u Isaak  la hiar pateng sha u Jakob ter ter haduh u David haduh ka patengbynriew ba la kha ïa u Jisu Khrist, u ba ki Muslim ki ñiew kum u nongïathuhlypa Isa. Ka kmie jong u Jisu, ka Maria la tip ha ki Muslim kum ka Maryam. Ha kawei pat ka liang na u khun jong ka tnga mraw ka Hagar, u khun ba la jer u Ishmeal ne u Ismail ha ki Muslim, la kyrsoi ka niam Muslim na ka pateng jong u Mohammed. Kumta ka shai kdar ba ka niam Khristan bad niam Muslim ki dei kiba la pynkha naduh ka pateng jong u Abraham ha ki Khristan bad pateng u Ibrahim ha ki Muslim bad ba une u juh u riewblei u dei u Ju na Ri Israel. Na kata ka daw ba ha ka Bible jong ki Khristan, ka Quran jong ki Muslim bad ka Torah jong ki Judah ka khanatang ka dei ka juh, hynrei ka rukom batai shaphang ka jingim jong ki longshwa manshwa riewblei ka ïapher ha baroh laitylli ki niam Judah ka badei ka tynrai bad ha ka niam Khristan bad niam Muslim kiba jreiñ na ka khnatang jong ki Ju.

Ka niam tynrai Judah ka neh tang ha ki jaitbynriew Ju, hynrei ka niam Khristan bad niam Muslim ki la saphriang ha satlak pyrthei, wat shaduh kine ki Lum Khasi ruh. Ha kiba bun ki jaka jong ka pyrthei naduh ki spah snem mynnor ka la don ka jingïakhing kaba jur hapdeng ki Muslim bad ki Khristan ha shityllup ka pyrthei. Ki don ki jaka ba la shongneh ka niam Muslim bad ki don pat kiba la shongneh ka niam Khristan. Kumba la tip paidbah haduh mynta mynne, ka niam Khristan ka la kham ïar haba nujor bad ka niam Muslim bad ka daw ba kongsan ka dei namar ba ka jingim jong u Jisu Khrist bad ki kam jong u ha pyrthei ka kham kynsai bad donbor ban khring ïa ki paidbynriew ha satlak pyrthei palat liam ban ïa ki kam jong u Mohammed ba la hiar pateng ka niam Muslim.